Wielu pacjentów wciąż pyta farmaceutów, czy w listopadzie nie jest już „za późno” na szczepienie przeciw grypie. Odpowiedź jest jednoznaczna – absolutnie nie. Sezon zachorowań w Polsce trwa od października do maja, a jego kulminacja przypada najczęściej między styczniem a marcem. Odporność po szczepieniu rozwija się zwykle po 10–14 dniach, dlatego szczepienie w listopadzie czy grudniu zapewnia skuteczną ochronę w szczycie sezonu grypowego.
Nawet późniejsze szczepienie – w styczniu czy lutym – przynosi korzyści. Zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu choroby, hospitalizacji i powikłań pogrypowych, które mogą być szczególnie groźne u osób starszych czy przewlekle chorych.
Szczepienie p/grypie później też ma sens – dlaczego?
Badania kliniczne wskazują, iż szczepionka przeciw grypie zapobiega zachorowaniu u 40–70% dorosłych, w zależności od dopasowania szczepów wirusa w danym sezonie. U seniorów ochrona przed infekcją wynosi około 30–40%, ale szczepienie zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu choroby i hospitalizacji choćby o 60%, a przed zgonem z powodu grypy aż do 80%. Co więcej, osoby zaszczepione, choćby jeżeli zachorują, przebieg choroby jest zwykle łagodniejszy, a ryzyko powikłań znacząco mniejsze. Dodatkowo szczepienie ogranicza rozprzestrzenianie wirusa w rodzinie i społeczności, zwiększając ochronę populacyjną
Apteka jako centrum profilaktyki – rola farmaceutów
Apteka stała się najwygodniejszym miejscem szczepień przeciw grypie – bez kolejek, bez konieczności umawiania wizyt, z pełną refundacją dla seniorów 65+ i częściową (50%) dla pozostałych dorosłych. Farmaceuci mają dziś wyjątkową rolę: nie tylko wykonują szczepienia, ale też edukują, rozwiewają wątpliwości i motywują pacjentów do działania. Coraz częściej to właśnie w aptece pacjent po raz pierwszy rozmawia o szczepieniu – pyta o bezpieczeństwo, skuteczność czy możliwe działania niepożądane.
Jednym z najczęściej powtarzanych mitów jest przekonanie, iż po szczepieniu można zachorować na grypę. To istotny moment, by farmaceuta wyprowadził pacjenta z błędu i spokojnie wyjaśnił, iż szczepionka zawiera jedynie inaktywowane fragmenty wirusa, które nie są w stanie wywołać choroby. Ich zadaniem jest jedynie pobudzenie układu odpornościowego do wytworzenia przeciwciał i zapewnienia ochrony. Takie oparte na faktach wyjaśnienia budują zaufanie i pomagają pacjentom podjąć świadomą decyzję o szczepieniu.
Pełna dostępność szczepionek p/grypie – także dla seniorów
Choć w pierwszych tygodniach sezonu wykorzystano znaczną część dostarczonych preparatów, producenci zapewniają, iż zapasy szczepionek przeciw grypie wciąż są duże. Jak informuje producent, w hurtowniach przez cały czas dostępne są czterowalentne szczepionki przeciw grypie, co pozwala aptekom kontynuować intensywny sezon szczepień bez obaw o braki w dostawach.
Wśród dostępnych preparatów znajduje się m.in. Efluelda Tetra – czterowalentna szczepionka wysokodawkowa przeznaczona dla osób od 60. roku życia. Zawiera większą ilość antygenu, dzięki czemu wywołuje silniejszą odpowiedź immunologiczną, co ma szczególne znaczenie u seniorów, u których naturalna odpowiedź odpornościowa jest słabsza.
Efluelda Tetra pozostaje refundowana w 50% dla osób powyżej 60. roku życia. Choć nie jest w tej chwili objęta pełną refundacją (tak jak VaxigripTetra czy Influvac Tetra), to stanowi wartościową opcję szczególnie dla pacjentów z chorobami przewlekłymi czy obniżoną odpornością.
Mamy dobry wynik, ale nie zwalniamy tempa
Według danych Centrum e-Zdrowia, do 2 listopada 2025 r. przeciwko grypie zaszczepiło się już 1 792 014 Polaków – to niemal tyle, co w całym poprzednim sezonie, gdy liczba szczepień wyniosła 1,8 mln. Rekordowy początek tegorocznej kampanii to w dużej mierze zasługa aptek, które stały się głównym miejscem wykonywania szczepień. Jednak – jak podkreśla dr Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny – „to dopiero połowa drogi”. Najbliższe tygodnie będą kluczowe, by utrzymać tempo i przekonać do szczepienia tych pacjentów, którzy wciąż się wahają
– Aktywność pacjentów zwykle spada po listopadzie, ale to właśnie wtedy szczepienia są najważniejsze – chronią przed szczytem zachorowań na początku roku – wskazywał Grzesiowski podczas tegorocznego Forum Rynku Zdrowia.
Dlatego w nadchodzących tygodniach rola farmaceutów jest kluczowa. To oni mogą utrzymać tempo szczepień, przypominać pacjentom o korzyściach i zapewniać, iż nigdy nie jest za późno, by chronić siebie i bliskich przed grypą.
©MGR.FARM
