Wapń

Wapń (symbol: Ca, łac. calcium) zalicza się do najważniejszych elementów świata żywego i martwego. Stanowi on około 2% masy ludzkiego organizmu. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie w okresie jego intensywnego wzrostu. Wapń zalicza się do makroelementów, czyli związków występujących w ciele ludzkim w dużych ilościach.

Wapń w organizmie człowieka

Całkowita masa omawianego pierwiastka w organizmie ludzkim wynosi około 1-1,5 kg, z czego aż 99% lokalizuje się w kościach – przede wszystkim jako wapń niewymienialny lub trudno wymienialny.

Pulę wapnia ustrojowego tworzy wapń:

• wewnątrzkomórkowy;
• w surowicy krwi;
• w przestrzeni pozakomórkowej i pozanaczyniowej;
• trudno wymienialny lub niewymienialny w tkance kostnej.

Wapń w surowicy krwi wynosi zaledwie 400-520 mg, co w przeliczeniu na organizm dorosłego człowieka daje mniej niż 0,02 mg wapnia ustrojowego. Około 40% z tej puli wiąże się z białkami, głównie albuminami.

Na biodostępność wapnia ma wpływ wiele czynników. Zalicza się do nich głównie wiek, codzienną dietę i ogólnoustrojowe choroby. Należy wiedzieć, iż biodostępność wapnia zwiększa się przy jednoczesnej podaży witaminy D, kazeiny, laktozy bądź aminokwasów.

Dzienne zapotrzebowanie na wapń

Dzienne zapotrzebowanie na wapń było wielokrotnie modyfikowane. w tej chwili uznaje się, iż optymalna dzienna podaż przez dorosłego człowieka powinna wynosić 1000 mg. Kobiety powyżej 50. roku życia i mężczyźni powyżej 70. roku życia powinni zwiększyć tę wartość do 1200 mg, zaś dzieci w okresie dojrzewania (od 9. do 18. roku życia) do 1300 mg. Kobiety w ciąży powinny pamiętać, iż 120 mg wapnia na dobę odkłada się u płodu.

Rola wapnia w organizmie

Wapń odgrywa zasadniczą rolę w sygnalizacji komórkowej, w związku z czym uznaje się go za najistotniejszy informator II rzędu. Poprzez powinowactwo do niektórych kinaz lub specyficznych białek może indukować wiele procesów metabolicznych zachodzących wewnątrz komórki. Ponadto pierwiastek ten uczestniczy w systemie zewnątrzkomórkowego przekazywania sygnałów.

Jony wapnia biorą udział w procesach skurczu mięśni gładkich, mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego. W mięśniach poprzecznie prążkowanych aparatem skurczu są miofibryle, zaś jony wapnia warunkują stabilność białek przyłączających – troponiny i miozyny. W przypadku mięśnia sercowego dodatkowo warunkują rozprzestrzenianie się pobudzenia.

Ponadto, wapń:

• wpływa na mechanizm ruchliwości makrofagów i aktywowanie wielu kinaz białkowych, przez co bierze udział w procesach odpornościowych;
• zapoczątkowuje i warunkuje przebieg hemostazy, ponieważ wpływają na zapoczątkowanie procesu krzepnięcia krwi;
• zwiększa aktywność ruchową plemników i przygotowuje je do penetracji osłonki przejrzystej komórki jajowej;
• wpływając na ośrodek termoregulacji w mózgu warunkuje biologiczny termostat organizmu.

Jedną z ważniejszych funkcji wapnia jest wspieranie tkanki kostnej. Stanowi on bowiem istotny składnik nieorganicznej pozakomórkowej struktury kości.

Wykazano również, iż wapń jest niezbędny w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze, otyłość, cukrzyca typu 2 czy niektóre nowotwory.

Wapń – suplementacja

Suplementację wapnia zaleca się przede wszystkim osobom starszym, a także pacjentom z osteoporozą czy po urazach kostno-stawowych. W prewencji i leczeniu osteoporozy zaleca się stosowanie wapnia w ilości co najmniej 1200 mg/d, ponieważ taka dawka widocznie zmniejsza ryzyko złamań kości. Dostarczenie jej przez osobę dorosłą jest jednak często niemożliwe ze względu na nietolerancję mleka i jego przetworów.

Niedobór wapnia

Długotrwała, zbyt niska podaż wapnia w diecie dzieci i młodzieży może powodować nieprawidłowości w rozwoju, co objawia się:

• opóźnionym ząbkowaniem;
• deformacjami kości;
• wczesną próchnicą;
• późnym chodzeniem;
• nadmierną płaczliwością w nocy;
• nadmierną potliwością;
• niemożnością osiągnięcia szczytowej masy kostnej;
• skrzywieniem kręgosłupa i kończyn dolnych.

Natomiast u osób dorosłych (zwłaszcza u kobiet po menopauzie) zbyt mała podaż wapnia w diecie przyczynia się do rozwoju osteoporozy. Innymi objawami niedoboru u osób dorosłych może być:

• obniżona krzepliwość krwi;
• osłabienie pamięci;
• zawroty głowy;
• bolesne skurcze mięśni;
• drętwienie kończyn;
• bóle pleców i ból nóg;
• bolesne przechodzenie okresu przedmenstruacyjnego.

Przyczyną niedoboru zwykle jest nieodpowiednia podaż wapnia w diecie. Może to być jednak również alkoholizm, celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna czy upośledzone wchłanianie wapnia z różnych innych przyczyn.

	Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...
	Spirulina 100% naturalna Spirulina platensis – alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Marcinowska-Suchowierska E., Sawicka A., Wapń i witamina D w prewencji złamań osteoporotycznych, Postępy Nauk Medycznych, 3/2012.
2. Kołłątaj W., Szewczyk L., Gospodarka wapniowa – rola wapnia w organizmie ludzkim, Endokrynologia Pediatryczna, 5/2006.
3. Szeleszczuk Ł., Kuras M., Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność w diecie, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego WUM, 3/2014.
4. Dolińska B., Mikulska A., Ryszka F., Promotory wchłaniania wapnia, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 1/2009.