W Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Olsztynie oficjalnie otwarto w piątek ośrodek radiochirurgii mózgu, głowy i szyi. Jako pierwszy ośrodek w Polsce korzysta on z innowacyjnej technologii radiochirurgii żyroskopowej ZAP-X.
Znajdujący się na wyposażeniu olsztyńskiego ośrodka mikroakcelerator liniowy ZAP-X jest nieinwazyjnym, tj. niewymagającym otwierania czaszki, robotycznym systemem leczenia schorzeń mózgu, twarzoczaszki i szyi. Może być wykorzystywany do radiochirurgii obejmującej nowotwory łagodne i złośliwe, zmiany nienowotworowe, a także m.in. do leczenia padaczki lekoopornej, pląsawicy czy parkinsonizmu. Urządzenie ma umożliwić prowadzenie precyzyjnych zabiegów i dzięki temu zmniejszyć ryzyko powikłań.
- Skuteczność, oczywiście zależy od rozpoznania, od choroby. Natomiast z dostępnych technologii mamy, moim zdaniem, najwyższą skuteczność przy największym bezpieczeństwie. Oferujemy pacjentom największy komfort przy najlepszym możliwym efekcie medycznym - ocenił prof. Sergiusz Nawrocki, kierownik katedry onkologii i kliniki radioterapii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i szef ośrodka radiochirurgii w szpitalu uniwersyteckim.
Według niego Olsztyn jest pierwszym ośrodkiem w kraju, gdzie uruchomiono platformę ZAP-X. Jak zaznaczył, drugie takie urządzenie zainstalowano w Gdańsku, ale tam jeszcze nie leczy się pacjentów. "W Europie jest tych urządzeń sześć czy siedem aktualnie działających" - dodał.
Budowę ośrodka wraz z instalacją ważącego 27 ton urządzenia ZAP-X, które przetransportowano z USA, rozpoczęto jesienią 2022 r. Pierwszy zabieg wykonano w Olsztynie rok później, po szkoleniach personelu, testach klinicznych i uzyskaniu niezbędnych zezwoleń.
Powstanie ośrodka radiochirurgii zostało sfinansowane ze środków otrzymanych w formie obligacji od ministerstwa nauki (18 mln zł) i środków własnych uczelni (1,5 mln zł).
Olsztyński ośrodek czeka na finansowanie zabiegów radiochirurgii przy pomocy ZAP-X z NFZ. Na razie są one wykonywane na koszt szpitala i uczelni, co znacznie ogranicza możliwości leczenia chorych. Zabiegi wykonano dotychczas u ponad 20 pacjentów, we wskazaniach ratujących życie. Lekarze ze szpitala uniwersyteckiego deklarują, iż mogliby wykonywać 250-300 zabiegów rocznie.
Zdaniem prof. Nawrockiego, ministerstwo zdrowia opracowało i proceduje wniosek o włączenie radiochirurgii z użyciem ZAP-X do koszyka świadczeń gwarantowanych. AOTMiT już latem zeszłego roku pozytywnie zaopiniowała taką refundację ze środków publicznych.
ZAP-X to mikroakcelerator liniowy o energii wiązki 3 MeV i mocy dawki 1500 MU/min. Umożliwia precyzyjne trójwymiarowe pozycjonowanie pacjenta, dzięki zintegrowanemu systemowi obrazowania kilowoltowego i monitorowanie wysokości dawki w trakcie leczenia, dzięki systemowi dozymetrii wyjściowej.
W urządzeniu zastosowano system wewnętrznych osłon promieniowania, dzięki czemu jest ono bezpieczne dla personelu medycznego i przy instalacji nie wymaga budowania tzw. bunkra.
