11 lipca odbyło się w Senacie RP posiedzenie parlamentarnych zespołów – ds. Badań Naukowych i Innowacji w Ochronie Zdrowia oraz Partnerstwa Publiczno-Prawnego pt. „Innowacje w ochronie zdrowia w nadchodzącej prezydencji Polski w Radzie UE”. Była okazja do omówienia zdrowotnych spraw, jakimi Polska powinna się zająć podczas swojej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.
Zdrowie istotną częścią polskiej
prezydencji
– 1 stycznia 2025 r. Polska po raz drugi na sześć miesięcy obejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Jako lekarz i jako senator cieszę się, iż zdrowie, w tym innowacje, będzie istotną jej częścią – zaczęła senator Agnieszka Gorgoń-Komor, otwierając
obrady.
– Postęp w medycynie jest teraz ogromny, w szybkim tempie powstają nowe technologie. Nie wyobrażam już sobie skutecznego leczenia pacjentów bez innowacji. I nie wyobrażam sobie, żebyśmy w Polsce nie zapewniali dostępu do nich naszym pacjentom – dodała.
Prof. Marek Krawczyk z Polskiej Akademii Nauk poinformował, iż z inicjatywy Komitetu Zdrowia Publicznego PAN powstał projekt „Ocena wybranych elementów systemu zdrowia w Polsce w oparciu o dowody naukowe i dobre praktyki innych państw – Polskie Zdrowie 2.0”. Celem projektu jest edukacja i upowszechnianie nauki. Ekspertom zależy na dotarciu do polityków i osób zajmujących się zdrowiem, a także do szerokiej opinii publicznej i dziennikarzy.
Niewesoły obraz
Założenia projektu
zaprezentował prof. Tomasz Zdrojewski z Polskiej Akademii Nauk i Gdańskiego
Uniwersytetu Medycznego, a szczegółowo omówił go dr Krzysztof Chlebus z
Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Nakreślił obraz stanu zdrowotnego polskiego
społeczeństwa, z którego wynika, iż nasz kraj należy do najszybciej
starzejących się populacji Europy. W 2060 r. na 100 osób w wieku od 20 do 64 lat będzie przypadać ponad 70
osób w wieku powyżej 65. roku życia.
Głównymi przyczynami śmierci w Polsce są choroby układu krążenia i nowotworowe, które powodują niemal 70 proc. wszystkich zgonów. Ciągłe, pogłębiające się niezaspokajanie potrzeb zdrowotnych społeczeństwa z powodu utrudnionego dostępu do skutecznej opieki zdrowotnej przyczynia się do niedrożności publicznego systemu zdrowia.
Dostęp do innowacyjnych
technologii
Jak podkreślił dr n. med.
Krzysztof Chlebus, zdaniem ekspertów projektu „Polskie Zdrowie 2.0” jednym z
istotnych elementów odbudowy systemu zdrowia publicznego i ograniczania długu
zdrowotnego jest zapewnienie społeczeństwu możliwie szerokiego i szybkiego dostępu
do innowacyjnych technologii zdrowotnych lekowych i nielekowych. To właśnie
ograniczenie dostępu do innowacyjnych terapii jest jedną z przyczyn gorszej
kondycji zdrowotnej społeczeństwa Polski i innych państw Europy
Środkowo-Wschodniej.
Pacjenci z tych państw UE mają dwukrotnie mniejsze szanse na otrzymanie innowacyjnej farmakoterapii. Tylko 34 proc. leków autoryzowanych przez Europejską Agencję Leków jest dostępnych w tych krajach, a okres oczekiwania na innowacyjną terapię jest aż o 304 dni dłuższy niż w innych państwach UE. Podobnie ograniczony jest dostęp do nowoczesnych terapii sprzętowych (technologie nielekowe). Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) celem innowacji w zakresie zdrowia jest opracowanie i dostarczanie nowych lub ulepszonych polityk zdrowotnych, systemów, produktów, technologii oraz usług i metod ich świadczenia, które wpłyną na poprawę zdrowia ludzi. Z uwagi na szybki rozwój medycyny, zwłaszcza onkologii i kardiologii, a tym samym pojawianie się w szybkim tempie nowych technologii, konieczne jest pilne opracowanie mechanizmów poprawiających ich dostępność dla pacjentów w Polsce.
Jak ocenił dr Krzysztof Chlebus, innowacje medyczne w Polsce mają bardzo obiecujący potencjał, ale małą dostępność. Dlatego konieczne są rozwój nowoczesnych dziedzin medycyny: genomicznej, personalizowanej i translacyjnej, skrócenie procesu kwalifikacji do refundacji, ujednolicenie dla technologii lekowych i nielekowych.
Nieodzowne pieniądze
Za niezbędne, eksperci projektu
„Polskie Zdrowie 2.0” uznali zwiększenie wydatków publicznych na ochronę zdrowia
z przeznaczeniem na leki i produkty medyczne terapii zaawansowanych, stworzenie
przejrzystych zasad eksperckiej, merytorycznej klinicznej i ekonomicznej oceny
nowych technologii medycznych dzięki wzmocnieniu roli takich instytucji, jak
na przykład Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji czy Agencja Badań
Medycznych, i zaangażowaniu wiodących ośrodków medycznych w kraju; wdrażaniu
nowych technologii medycznych, a także zintegrowaniu wprowadzania innowacji ze
stabilnie zarządzanym systemem zdrowia publicznego w Polsce.
Ważne jest też stworzenie lub powołanie spośród instytucji już istniejących, jak Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji czy Ministerstwo Zdrowia, instytucjonalnego centrum koordynującego o dużym poziomie niezależności i stabilnym budżecie. Przyspieszenie i ułatwienie dostępu do innowacyjnych terapii lekowych i nielekowych pozwoli na zmniejszenie śmiertelności, wydłużenie życia, kontrolę chorób przewlekłych, poprawę jakości życia, personalizację terapii, czyli dostosowanie leczenia do potrzeb określonego chorego, dokładniejszą i szybszą diagnostykę wielu chorób.
Zmiana w podejściu do prewencji
O tym, co można zmienić w
podejściu do prewencji chorób cywilizacyjnych, czyli o innowacyjnej
profilaktyce, mówił dr Paweł Koczkodaj z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii
Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Poinformował między innymi, iż na zapadalność na
nowotwory, drugą w kolejności przyczynę zgonów w Polsce, wpływ mają palenie,
nadwaga, spożywanie alkoholu i zanieczyszczenie powietrza.
Dzięki prewencji i badaniom przesiewowym można by zapobiec 700 na 10 000 śmierci. Za konieczne dr Paweł Koczkodaj uznał zmianę finansowania i organizacji zdrowia (na profilaktykę przeznacza się zaledwie ok. 2 proc. budżetu dla ochrony zdrowia), edukację i budowanie odpowiedzialności za własne zdrowie.
Dyrektor generalny Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych Infarma Michał Byliniak mówił o innowacyjnych technologiach lekowych.
W kontekście zbliżającej się prezydencji wyraził nadzieję, że przyniesie ona zmiany legislacyjne, które pozwolą przynajmniej zmniejszyć bardzo duże bariery w dopuszczaniu do stosowania innowacyjnych leków i rozwiązań medycznych.
Polityk i radny regionu Piemonte Federico Riboldi oraz przedstawiciele firmy IKINOVA, świadczącej innowacyjne rozwiązania w medycynie, zaprezentowali dobre praktyki, głownie w zakresie cyfryzacji i telemedycyny, stosowane w tym regionie Włoch.
Przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia, dyrektor Departamentu Innowacji Wojciech Demediuk, omówił priorytety resortu na okres prezydencji polskiej w Radzie Unii Europejskiej. Są to cyfrowa transformacja opieki zdrowotnej, promowanie profilaktyki zdrowotnej i zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Przedstawił również przygotowane i stosowane pilotażowo innowacyjne narzędzia opieki medycznej.
Owocne spotkanie
Po zakończeniu posiedzenia
zespołów parlamentarnych senator Agnieszka Gorgoń-Komor, która je prowadziła,
podkreśliła, iż zwłaszcza w obliczu zbliżającej się polskiej prezydencji w Unii
Europejskiej było to bardzo owocne spotkanie, na którym wybrzmiały bardzo ważne
kwestie.
– Ministerstwo Zdrowia określiło priorytety naszej prezydencji, to jest cyfryzację i telemedycynę, profilaktykę i
zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży – mówiła.
Jak podkreślił dr Paweł Koczkodaj, cieszy to, iż jednym z priorytetów polskiej prezydencji w UE będzie w zakresie ochrony zdrowia profilaktyka.
– Jako reprezentant środowiska onkologicznego i profilaktycznego ze strony onkologii miałem okazję zaprezentować pewne wskazówki, co można zrobić, aby innowacyjność, która być może nie jest zawsze rozumiana jako supernowoczesny sprzęt czy nowa nowa myśl technologiczna, tylko jako proste rozwiązania, które funkcjonują w innych krajach, została wprowadzona także u nas. Przede wszystkim po to, aby odsetek uczestnictwa w onkologicznych badaniach przesiewowych się zwiększył. Również po to, aby ta prewencja pierwotna, czyli ograniczenie czynników ryzyka w naszym codziennym życiu, a tym samym, dzięki temu ograniczanie ryzyka chorób nowotworowych i innych chorób cywilizacyjnych przebiegało tak, jakbyśmy sobie tego życzyli – stwierdził dr Koczkodaj.
Jak to robią Włosi?
Wspólne posiedzenie zespołów
parlamentarnych było też okazją do zaprezentowania doświadczeń, wymiany dobrych praktyk w
zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii i rozwiązań cyfrowych w
ochronie zdrowia w skali regionalnej, które uczestnikom posiedzenia
zaprezentowali samorządowcy, operatorzy i osoby odpowiedzialne za tego rodzaju systemy
cyfrowe funkcjonujące w obszarze zdrowia w regionie Piemontu, w którym jest ponad 4 mln mieszkańców, funkcjonuje 12 centrów operacyjnych, działa
6 sieci medycznych, ponad 90 szpitali i 54 operatorów.
Jak przekonywali goście z Włoch, wykorzystanie rozwiązań cyfrowych w regionie pozwala zaoszczędzić 700 euro na każdym pacjencie, jednocześnie zapewniając mu lepszą, bardziej kompleksową opiekę medyczną, rozwiązując jednocześnie problem niedoboru kadr medycznych.
– Dziękuję za zaproszenie i możliwość zaprezentowania tego, co nam udało się zrobić. Nasze dzisiejsze spotkanie jest przykładem tego, czym jest Unia Europejska. Wymiana doświadczeń i dobrych praktyk, miejmy nadzieję, pozwoli na owocną współpracę i stworzenie tego, czym jest przyszłość naszych krajów – mówił Lorenco Manoni, przedstawiciel regionu Piemont.
Nagranie z posiedzenia do obejrzenia poniżej.
