Wdrożenie unijnej dyrektywy o minimalnych wynagrodzeniach w UE, uregulowanie pracy platformowej oraz wprowadzenie systemowej asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami – to najpilniejsze wyzwania w polityce społecznej, na które wskazuje Dominik Owczarek z Instytutu Spraw Publicznych.
Ekspert Instytutu Spraw Publicznych w rozmowie z PAP wymienił trzy reformy, które wymagają pilnego wprowadzenia w życie w nowym roku.
Są to: implementacja do polskiego prawa dyrektywy unijnej w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE, wdrożenie unijnej dyrektywy dotyczącej pracy platformowej oraz uchwalenie ustawy w sprawie systemowej asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami.
Ekspert wyraził przekonanie, iż zrealizowanie tych trzech reform przesunie Polskę w kierunku europejskiego modelu społecznego, który znamy z państw zachodnich.
Na wdrożenie dyrektywy o minimalnych wynagrodzeniach w UE Polska miała czas do 15 listopada 2024 r. Pod koniec sierpnia resort pracy skierował do konsultacji projekt w tej sprawie. Propozycja zakłada, iż przy corocznej ocenie płacy minimalnej będzie brana pod uwagę orientacyjna wartość referencyjna 55 proc. prognozowanej wysokości przeciętnego wynagrodzenia.
Dominik Owczarek zwrócił uwagę, iż w dyrektywie istotny jest też przepis odnoszący się do systemu rokowań zbiorowych między pracodawcą i reprezentantami pracowników. W tym akcie określony jest np. kształt wynagrodzeń, czas pracy, czy system szkoleń.
„Poziom pokrycia układami zbiorowymi pracy powinien podnieść się w jak największym stopniu. Dyrektywa zakłada, iż takim punktem docelowym jest 80 proc. pokrycia układami zbiorowymi pracy, a Polska na tle państw Unii Europejskiej znajduje się na końcu listy z poziomem pokrycia w granicach 10-15 proc.” – wskazał ekspert.
Jak zauważył, reforma w tym zakresie jest kluczowa. „Akurat w tym obszarze Polska w największym stopniu odstaje od Europy Zachodniej” – zaznaczył Owczarek.
Podkreślił, iż szybkiego wprowadzenia wymaga także dyrektywa o pracy platformowej, która dotyczy m.in. dostawców jedzenia, kierowców taksówek, czy kurierów.
Ekspert Instytutu Spraw Publicznych zwrócił uwagę, iż pracowników platformowych jest w Polsce około pół miliona. „Szacuje się, iż ta forma świadczenia pracy będzie się sukcesywnie zwiększać i ekspandować na kolejne sektory. Tu już nie będzie chodziło tylko o przewóz osób i dowóz jedzenia, ale także o usługi wysokospecjalistyczne – prawnicze, architektoniczne, graficzne” – wymienił Owczarek.
Zaznaczył, iż brak kompleksowych regulacji w tym zakresie wiąże się z występowaniem wielu patologii związanymi m.in. z brakiem ubezpieczenia społecznego, urlopów czy bezpieczeństwem pracowników.
Zdaniem eksperta priorytetem jest też uchwalenie ustawy gwarantującej systemowy dostęp do asystencji osobistej osoby z niepełnosprawnością. Do Sejmu trafił prezydencki projekt w tej sprawie. Swoją regulację przygotowało również ministerstwo rodziny – jest ona na etapie konsultacji publicznych.
„Grupa osób, która będzie potrzebowała asystencji osobistej, będzie rosnąć w związku ze starzeniem się społeczeństwa” – zauważył Owczarek.
Ponadto – w opinii eksperta – zmiany wymaga system świadczeń socjalnych skierowanych do najuboższych. Owczarek zwrócił uwagę, iż poziom ubóstwa skrajnego w 2023 r. w Polsce powrócił do czasów sprzed wprowadzenia 500 plus, dlatego wsparcie z pomocy społecznej powinno być waloryzowane co roku, a nie co trzy lata.
„Kolejna reforma powinna objąć świadczenia rodzinne. Należałoby się zastanowić, w jaki sposób ustanowić sensowne proporcje pomiędzy bardzo hojnym i kosztownym dla budżetu państwa świadczeniem 800 plus, a zasiłkami rodzinnymi, które są w dużym stopniu zależne od dochodów gospodarstwa domowego” – powiedział.
Zdaniem eksperta należy wprowadzić „odczuwalną” podwyżkę pozostałych świadczeń rodzinnych, możliwie jak najszybciej. „Jeśli chodzi o 800 plus, to moja rekomendacja byłaby taka, by wprowadzić coroczną waloryzację, ale dopiero za kilka lat. Oczywiście obniżka tego świadczenia lub ograniczenie go do wybranych grup byłyby niepożądane społecznie i politycznie” – ocenił.
Owczarek wskazał także na potrzebę dalszego rozwijania sieci żłobków i przedszkoli oraz rozwój usług opiekuńczych skierowanych do osób starszych.
Ekspert Instytutu Spraw Publicznych zwrócił uwagę, iż polityka społeczna może być także przedmiotem dyskusji w czasie tegorocznej kampanii prezydenckiej.
„Znając życie to każdy z kandydatów będzie podnosił postulaty z zakresu polityki społecznej, które rezonują z elektoratem danej partii politycznej. Z drugiej strony kampania wyborcza to niewątpliwa okazja do tego, żeby nagłośnić ważne tematy, a sprawy z obszaru polityki społecznej są istotne dla wszystkich obywatela” – podkreślił Owczarek. (PAP)
Karolina Kropiwiec, fot. pixabay.com
Data publikacji: 07.01.2025 r.
