Goryczka żółta - co to za roślina
Goryczka żółta (Gentiana lutea) to prawdziwa królowa wśród gorzkich ziół. Jest to roślina wieloletnia, sinawozielona, o grubym, żółtawo-brunatnym, walcowatym kłączu oraz o pojedynczych lub słabo rozgałęzionych korzeniach i łodydze wyrastającej do 140 cm wysokości. Goryczka żółta kwitnie od czerwca do sierpnia. Owocem jest wrzecionowato-butelkowata czterokomorowa torebka pękająca na dwie części, zawierająca liczne drobne nasiona. Nasiona dojrzewają we wrześniu.
Goryczka żółta rośnie w stanie naturalnym w rejonach górskich środkowej i południowej Europy. W Polsce występuje na wysokogórskich łąkach Tatr i Karpat. Goryczka żółta jest jednak pod ochroną, dlatego surowiec leczniczy pochodzi głównie z upraw.Reklama
Goryczka żółta - substancje czynne
Tajemnicą skuteczności goryczki żółtej są substancje goryczkowe, a zwłaszcza amarogentyna - jedna z najbardziej gorzkich znanych substancji na świecie. To ona odpowiada za pobudzenie pracy układu pokarmowego, stymulację wydzielania śliny, soków trawiennych i żółci. Efekt? Lepsze trawienie, szybszy metabolizm i skuteczniejsze przyswajanie składników odżywczych.
Goryczka żółta zawiera:
substancje goryczkowe, sekoirydoidy, w tym najbardziej gorzką amarogentynę, glikozydy, węglowodany, związki azotowe (gencjanina i gencjalutyna), pektyny, fitosterole, olejek eteryczny, związki mineralne.
Goryczka żółta - działanie i zastosowanie
Goryczka żółta działa przeciwgrzybiczo, łagodzi stany zapalne, wspomaga trawienie, pobudza apetyt i wzmacnia układ odpornościowy. Jest także świetnym środkiem stymulującym pracę wątroby i pęcherzyka żółciowego, a także pomaga w problemach trawiennych, osłabieniu oraz w stanach wyczerpania.
Goryczka żółta posiada także zdolność do usuwania rodników ponadtlenkowych (jedne z reaktywnych form tlenu), głównie dzięki procesom enzymatycznym lub katalizowanym przez metale, co czyni ją doskonałym naturalnym środkiem przeciwutleniającym. W przemyśle spożywczym jej kwiaty są wykorzystywane jako źródło naturalnych konserwantów i substancji przeciwdrobnoustrojowych.
Badania pokazują, iż goryczka żółta, w różnych stężeniach, ma zdolność wspomagania układu odpornościowego i poprawiania odpowiedzi immunologicznej, szczególnie w przypadku przewlekłych chorób. Dodatkowo, jej gorzki składnik, amarogentyna, pomaga zmniejszyć postęp przewlekłego stanu zapalnego, ograniczając wydzielanie cytokin przez komórki T, co dodatkowo potwierdza jej leczniczy potencjał. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwzapalne i pomaga zapobiegać wzdęciom. Wykorzystywana jest w preparatach galenowych jako środek żółciopędny, zwłaszcza w przypadku problemów trawiennych. Stosuje się ją przy dolegliwościach związanych z pęcherzykiem żółciowym oraz wątrobą, a także w niestrawności, przewlekłych stanach zapalnych żołądka i biegunkach.
Jak stosować goryczkę żółtą?
Odwar goryczkowy:
Najczęściej spotykaną formą jest odwar z korzenia. Wystarczy pół łyżeczki sproszkowanego korzenia zalać szklanką letniej wody, podgrzewać do wrzenia przez 5 minut, odstawić na 15 minut, a następnie przecedzić. Zaleca się picie 2-3 łyżek takiego naparu przed jedzeniem, aby pobudzić trawienie i poprawić apetyt.
Uwaga - preparaty z goryczki żółtej nie wolno stosować w ostrych nieżytach żołądka, chorobie wrzodowej i krwawieniach w przewodzie pokarmowym.
Goryczka żółta - przeciwwskazania
Choć goryczka żółta ma wiele zalet, nie jest odpowiednia dla wszystkich. Nie powinny jej stosować osoby cierpiące na:
Ostre stany zapalne żołądka i jelit - ze względu na pobudzające wydzielanie soków żołądkowych działanie.Chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy - może nasilić dolegliwości i zwiększyć produkcję kwasu solnego.Krwawienia w przewodzie pokarmowym - może dodatkowo podrażnić błonę śluzową.Nadkwasotę.Nadciśnienie.
Jak w przypadku każdego zioła, kluczem do bezpiecznego stosowania jest umiar i świadomość przeciwwskazań. Dlatego zawsze warto wcześniej skonsultować się z lekarzem.
Źródła:Mateusz Emanuel Senderski: Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwieGordana Joksic i in.: Effects of Gentiana lutea Root on Vascular Diseases: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32469702/Giacomo Di Matteo i in: Beauvericin Immunotoxicity Prevention by Gentiana lutea L. Flower In Vitro: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10535299/
CZYTAJ TAKŻE:
