Skąd bierze się chrapanie? Aby to wyjaśnić, musimy przyjrzeć się najpierw samemu procesowi oddychania. A przebiega on w czteroetapowych cyklach:
Bez chrapania nie ma bez oddychania?
Oddychanie jest dla nas tak oczywiste, iż w ciągu dnia w ogóle nie zwracamy na nie uwagi. Nie interesuje nas, jaki proces tu zachodzi i co może go zaburzyć. Kiedy śpimy, mięśnie i tkanki w górnych drogach oddechowych (tj. nos, zatoki, usta i górne gardło) rozluźniają się i zwężają drogi oddechowe.
Oznacza to, iż podczas snu ta sama ilość powietrza, którą nasze ciało wykorzystuje w ciągu dnia, ma znacznie mniejszą przestrzeń do przemieszczania się. Dlatego, gdy powietrze się przemieszcza, powoduje wibracje rozluźnionych tkanek. I to jest właśnie chrapanie.
Chrapanie i bezdech senny
Podobnie jak wiele innych problemów zdrowotnych, chrapanie występuje w pewnym natężeniu. Może się wahać od łagodnego chrapania, które jest ciche i lekkie, aż do poważnego, zakłócającego sen. To ostatnie może się wiązać z poważnymi zaburzeniami snu, takimi jak np. obturacyjny bezdech senny (OBS).
Jeśli śpimy od siedmiu do dziewięciu godzin na dobę, nie przewracając się ciągle z boku na bok i nie mamy żadnych problemów w czasie snu, łagodne i umiarkowane chrapanie nie jest powodem do obaw.
Martwić należy się w momencie, gdy chrapanie brzmi i wygląda, jakbyśmy z trudem łapali powietrze. o ile do tego dochodzą bóle w klatce piersiowej, ataki lęku, wysokie ciśnienie krwi czy problemy z pamięcią możemy mieć do czynienia z bezdechem sennym.
To już wymaga konsultacji lekarskiej, ponieważ bezdech senny może zwiększyć ryzyko wysokiego ciśnienia krwi, cukrzycy, chorób serca i udaru mózgu. Doprowadzić również do rozwoju chorób takich jak choroba Alzheimera czy depresja.
Sposoby na chrapanie – nie ma jednego dla wszystkich
Eksperci podkreślają, iż nie istnieje metoda na zaprzestanie chrapania, uniwersalna dla wszystkich i u każdego może zadziałać inny "patent".
Jako podstawowy sposób na zniwelowanie chrapania wymienia się wprowadzenie zmian w stylu życia, takie jak zapobieganie nadwadze, aktywność fizyczna, rzucenie palenia czy unikanie alkoholu przed snem.
Można spać na boku lub z nieco uniesioną głową, aby utrzymać optymalnie otwarte drogi oddechowe. Na rynku dostępne są poduszki o specjalnym kształcie, dedykowane osobom, które chrapią. Ale wystarczy po prostu umieścić kilka poduszek jedna na drugiej.
Istotne będzie też nawilżanie powietrza, ponieważ suche powietrze może podrażniać błony śluzowe nosa i gardła, co nasila chrapanie. W przypadku jakichkolwiek chorób
czy dolegliwości powodujących zatykanie nosa (katar, alergia itd.), ważne jest ich leczenie, np. z użyciem sprayów do nosa z roztworem soli fizjologicznej lub leków przeciwhistaminowych.
Paski, spraye i protezy na chrapanie
Jeśli tzw. domowe sposoby nie pomagają, warto zasięgnąć porady lekarskiej. Chrapiący pacjenci często jej unikają w obawie, iż lekarz każe im stosować różne "sprzęty", które mają zniwelować chrapanie. Natomiast czasami bywa to koniecznością. Co mamy do dyspozycji?:
Paski i spraye na chrapanie: dostępne bez recepty w aptekach, mogą pomóc w udrożnieniu dróg oddechowych. Paski rozszerzają nozdrza, a spraye nawilżają błony śluzowe gardła.
Aparat CPAP (Continuous Positive Airway Pressure): urządzenie dostarcza stałe dodatnie ciśnienie powietrza do dróg oddechowych, dzięki maski zakładanej na nos lub usta. Niestety pacjenci uważają ten sprzęt za głośny i uniemożliwiający komfort snu.
Protezy wewnątrzustne (szyny retencyjne): dopasowane aparaty, które nosi się w ustach podczas snu. Pomagają utrzymać dolną szczękę wysuniętą do przodu, co poszerza drogi oddechowe.
W przypadku gdy i te metody zawodzą, rekomendowane jest skorzystanie z małoinwazyjnych zabiegów chirurgicznych, jak np. zabiegi laserowe, terapia falami radiowymi czy snoreplastyka (wstrzyknięcie leku w podniebienie miękkie, w celu jego usztywnienia).