Trudno gojące się rany

Trudno gojące się rany są poważnym problemem na oddziałach szpitalnych oraz w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Wiążą się z ryzykiem infekcji oraz wymagają szczególnie starannej pielęgnacji. zwykle dotyczą pacjentów przewlekle chorych, z obniżoną odpornością oraz osób starszych. Mogą jednak rozwinąć się u każdego, kto nieodpowiednio dba o ranę.

Pacjent zakażony gram-dodatnią bakterią (Gronkowiec złocisty)

Gojenie się ran – fizjologia

Podczas gojenia się ran i uszkodzeń tkanek miejsce ma szereg specyficznych procesów biochemicznych i złożonych reakcji. Wyróżnia się następujące fazy:

• oczyszczania – pojawia się stan zapalny uruchamiający kaskadę reakcji gojenia;
• przebudowy – regeneracja nabłonka, naczyń i nerwów, migracja komórek w miejsce największego zapotrzebowania;
• obkurczania tkanek i wytwarzania blizny – synteza i uporządkowywanie włókien kolagenowych.

Dla postępu gojenia jednym z najważniejszych związków jest płytkowy czynnik wzrostu. Przyciąga on do rany neutrofile i monocyty z krwi oraz fibroblasty z otoczenia rany. Komórki te inicjują proces zapalny, co z kolei jest początkiem pozostałych kluczowych reakcji.

Trudno gojące się rany – przyczyny

W przebiegu wielu chorób i problemów zdrowotnych naturalny, prawidłowy proces gojenia się ran zostaje upośledzony i znacznie opóźniony. W największym stopniu to właśnie bakterie i zbyt silny stan zapalny w ranie powodują tworzenie się wysięku, który negatywnie wpływa na gojenie. Wysięk zawiera w składzie mieszaninę m.in. cytokin i enzymów proteolitycznych, co niszczy czynniki wzrostowe, białka organizmu oraz macierz zewnątrzkomórkową. Najczęściej obserwowanymi przyczynami trudno gojących się ran są:

• miażdżyca;
• cukrzyca;
• neuropatie;
• zmiany w obrębie naczyń tętniczych i naczyń żylnych;
• schorzenia infekcyjne skóry;
• nadmierne przesuszenie rany;
• zanieczyszczenie rany;
• dysfunkcje układu immunologicznego, w tym AIDS czy choroby autoimmunologiczne;
• dodatkowe urazy rany podczas gojenia się, usunięcie mechaniczne strupków i wierzchniej warstwy rany;
• infekcje bakteryjne, szczególnie w pobliżu rany;
• niedostateczny dopływ krwi do rany, np. wskutek niewydolności żylnej;
• zaburzenia metaboliczne;
• nowotwory.

Pogorszenie gojenia się ran zaobserwować można również u osób starszych i seniorów.

Trudno gojące się rany – objawy

Obraz kliniczny trudno gojących się ran jest dość charakterystyczny, choć w zależności od rodzaju i lokalizacji rany może objawiać się w różny sposób. Dla ran pooperacyjnych, które stabilizuje się szwami, typowe są wysięki ropne i zaczerwienienie na granicy nacięcia skóry. Miejsce staje się obrzęknięte, bolesne, brzegi rany nie chcą rozpocząć zrastania się i odstają od siebie. Dla ran typu owrzodzenia, odleżyny czy poparzenia typowe są natomiast zaczerwienienia, zwiększanie swojej rozległości lub głębokości oraz wysięki ropne. Trudno gojące się rany nie wykazują cech prawidłowo gojących się tkanek, np. nie pojawia się typowy strup. Bardzo niepokojącym objawem jest także wysięk zielonkawej wydzieliny lub obecność skrzepów w tym kolorze. Najczęściej świadczy to o nadkażeniach bakteryjnych.

Trudno gojące się rany – leczenie

Aktualny standard leczenia trudno gojących się ran obejmuje 4 elementy:

• oczyszczanie rany – w zależności od wielkości, lokalizacji i przyczyny rany oraz od zaleceń lekarza oczyszczanie rany wykonuje się w warunkach domowych 1-2 razy dziennie lub co 2 dni. Można tego dokonać przy użyciu soli fizjologicznej lub specjalnych płynów do dezynfekcji ran oraz jałowych gazików;
• hamowanie infekcji – gdy pojawiają się nadkażenia. Warto sięgnąć po srebro koloidalne lub przepisane przez lekarza maści /spraye, które aplikuje się na ranę po jej oczyszczeniu;
• nawilżanie – dzięki miejscowo stosowanych preparatów bądź specjalnych opatrunków mających na celu utrzymanie adekwatnego mikrośrodowiska rany;
• wspomaganie naskórkowania.

Do popularnych dziś opatrunków przyspieszających gojenie się trudnych i przewlekłych ran należą między innymi:

• hydrokoloidy;
• tzw. opatrunki hydrofiber;
• hydrożele;
• półprzepuszczalne błony poliuretanowe;
• dekstranomery;
• opatrunki alginianowe.

Wybór opatrunku zależy od rodzaju rany i jej stanu klinicznego oraz głębokości. W wielu przypadkach dobrze sprawdzi się znana wszystkim medykom Inadine – nieprzywierający opatrunek z jodyną powidonową.

	Olej z czarnuszki siewnej w płynie Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Zobacz więcej...
	Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o adekwatnościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Stanirowski P., Sawicki W., Nowoczesne metody terapii trudno gojących się położniczo ginekologicznych ran pooperacyjnych – analiza przydatności i skuteczności stosowania Postępy Nauk Medycznych, 7/2013.
2. Grata-Borkowska U., Bujnowska-Fedak M., Markiewicz K., Leczenie ran przewlekłych w warunkach ambulatoryjnych, Lekarz POZ, 4/2016.