Narcyzm rodzica przekłada się negatywnie na życie jego dzieci. Bardzo często pozostawia głębokie rany psychiczne. Jak w przezwyciężeniu traumy narcystycznej pomoże Ci psychoterapeuta?
Czym jest trauma?
Trauma to głęboki uraz psychiczny, który powstaje w wyniku sytuacji zagrażających naszemu zdrowiu i życiu. Pozostawia po sobie trwały ślad i wpływa na nasze funkcjonowanie. Psychoterapeuta z Empatio pomoże Ci go rozpoznać i zintegrować bolesne przeżycia w bezpiecznych warunkach. W rezultacie coraz rzadziej elementy, które kojarzą Ci się z traumą, będą wyzwalać w Tobie gwałtowne emocje.
Przywykliśmy do stereotypów. zwykle mówiąc o traumie, myślimy o wypadku komunikacyjnym, utracie dziecka, pożarze, gwałcie czy wojnie. Rzadko zdajemy sobie sprawę, iż może ją wywołać ciąg powtarzalnych i trudnych zdarzeń, który staje się naszym codziennym udziałem. Niektórzy nazywają ją traumą przez małe t, ale to właśnie ona bardzo często utrudnia nam normalne funkcjonowanie.
Trauma może wynikać też z niezdrowej relacji z rodzicem.
Psychoterapia, czyli uzdrawiająca moc relacji
Rodzic, który nie zna zdrowych technik komunikacji, nie okazuje nam bezwarunkowej miłości i stosuje metodę “dziel i rządź”, pozostawia w nas głębokie rany emocjonalne. Trauma relacyjna, która powstaje w takiej sytuacji wskutek kumulacji wielu trudnych przeżyć, stanowi spore wyzwanie. Trudno uporać się z nim samodzielnie, dlatego potrzebujemy wsparcia specjalisty. Relacja z terapeutą ma uzdrawiającą moc. Pozwala skorygować głęboko zakorzenione przekonania nt. więzi z innymi ludźmi. Z drugiej strony osoby, które doświadczyły traumy relacyjnej, boją się zaufać. W związku z tym nie zawsze sięgają po specjalistyczną pomoc.
Spektrum narcyzmu – co warto wiedzieć o tym zaburzeniu?
W psychologii mówimy o spektrum narcyzmu. Nie bez powodu posługujemy się tym terminem. W ten sposób podkreślamy, iż wspomniane zaburzenie osobowości przyjmuje różną postać i natężenie. U niektórych rodziców sprawia wrażenie stosunkowo łagodnego, a u innych znacząco utrudnia budowanie zdrowych relacji międzyludzkich. Każdy, kto dorastał w narcystycznej rodzinie, może potrzebować profesjonalnego wsparcia.
Przypuszcza się, iż przyczyny narcyzmu mają podłoże środowiskowe. Do jego rozwoju na ogół prowadzą dwie skrajne sytuacje. W pierwszej dziecko nie otrzymuje należytego wsparcia, zainteresowania i miłości ze strony rodziców. Opiekunowie nierzadko je krytykują i wytykają mu wady. Sprawia to, iż młody człowiek czuje się wadliwy. Próbuje to jakoś zatuszować, przywdziewając maskę chodzącego ideału. W drugiej dziecko dorasta w otoczeniu rodziców, którzy nadmiernie je gloryfikują i wychwalają. Wzmacniają w nim poczucie, iż jest lepsze od innych ludzi. Bardzo często mogą je nagradzać za rzeczy, które nie są szczególnym osiągnięciem, co również uniemożliwia wykształcenie adekwatnej samooceny.
Narcyzm rodzi się wskutek nadmiernego gloryfikowania dziecka lub zaniedbywania jego potrzeb i krytykowania.
Zaniedbanie emocjonalne w rodzinie narcystycznej
Narcyz to rodzic, który nie jest w stanie zaspokoić kluczowych potrzeb swojego dziecka. Jego niedojrzałość emocjonalna i brak empatii uniemożliwiają mu adekwatne reagowanie na smutek, żal czy euforia syna/córki. Taki opiekun nie zaopiekuje się naszymi emocjami, nie pokaże nam, jak je rozpoznawać i zarządzać nimi w zdrowy sposób. Sam nie radzi sobie z tym zagadnieniem. W rezultacie odczuwamy ucisk w brzuchu, klatce piersiowej, pulsujące ciepło, szukamy pomocy u lekarza, bo nie zdajemy sobie sprawy, iż za tymi dolegliwościami stoją emocje. Możemy również przekuwać swój smutek i żal w złość i agresję, zwłaszcza gdy w ten sposób postępował nasz narcystyczny rodzic.
Gaslighting jako element przemocy narcystycznej
Jako dzieci często padamy ofiarami przemocy narcystycznej. Zdarza się, iż rodzic stosuje wobec nas gaslighting. Wspomniana forma manipulacji opiera się na poddawaniu w wątpliwość naszych obserwacji i przemyśleń. Gdy np. zwracamy uwagę rodzicowi, iż obiecał nam wyjazd do babci na weekend, on się tego wypiera i twierdzi, iż coś nam się pomyliło. W pewnym momencie przestajemy wierzyć w swój zdrowy osąd rzeczywistości. Niekiedy wydaje nam się, iż odchodzimy od zmysłów. Jako dorośli stajemy się bardziej podatni na manipulację innych ludzi – partnerów, przełożonych czy znajomych.
Potrzeby narcyza ważniejsze od potrzeb dziecka
Potrzeby narcyza zawsze są traktowane priorytetowo. Jako dzieci możemy np. potrzebować nowej pary butów lub korepetycji z angielskiego, ale oszczędności idą na zakup nowego telewizora dla taty. Kiedy czujemy smutek i pragniemy wspierającej rozmowy, mama nas lekceważy, bo uważa, iż musi najpierw zająć się ojcem, który wpadł w złość po kłótni z kolegą. Niekiedy w rodzinie narcystycznej zachodzi parentyfikacja, czyli odwrócenie ról. W takiej sytuacji dziecko zaspokaja potrzeby rodzica. Np. rozmawia z nim o jego problemach w pracy, co daleko wykracza poza kompetencje młodego człowieka.
Potrzeby narcyza są zaspokajane kosztem wszystkich pozostałych członków rodziny.
Problemy z komunikacją w rodzinie narcystycznej
Rodzina narcystyczna nie korzysta ze zdrowych technik komunikacji. Nie ma w niej miejsca na naukę asertywności i wyrażania własnych potrzeb w sposób wolny od agresji. Narcyz lubi zamiatać sprawy pod dywan, aby dbać o idealny wizerunek swojej rodziny. Np. jeżeli jego syn dokona coming outu, będzie od niego żądał, aby nikomu nie wspominał o swoim homoseksualizmie. Zrobi to tylko dlatego, iż prawda mogłaby pozostawić rysę na jego nieskazitelnym obrazie. Niekiedy wręcz narcystyczna matka mówi wprost: “co pomyśli o mnie zakonnica, z którą pracuję w szkole?”. Nie bierze pod uwagę emocji swojego dziecka, które i tak walczy z wieloma trudnościami wynikającymi z braku akceptacji.
Triangulacja to kolejny problem w rodzinach narcystycznych, który wiąże się z brakiem otwartej komunikacji. Niekiedy rodzic dotknięty tym zaburzeniem wprowadza osoby trzecie. Np. prosi swoją matkę, a naszą babcię, aby ta porozmawiała z nami o tym, iż święta spędza się z rodziną, a nie na wyjeździe w góry. W konflikt może włączać też osoby nam bliskie, np. naszego partnera, aby ten uzmysłowił nam, iż powinniśmy zrobić to lub tamto. Ludzi, którzy dają się zmanipulować narcyzowi i przystępują do sporu, nazywamy latającymi małpami.
Przekraczanie granic w rodzinie narcystycznej
Przemoc narcystyczna bardzo często wiąże się z przekraczaniem naszych granic. Rodzic, który walczy z tym zaburzeniem osobowości, może nam przeszukiwać rzeczy osobiste, przeglądać telefon lub korespondencję mailową. Gdy go na tym przyłapiemy, nie widzi w tym nic złego. Podkreśla wręcz, iż ma do tego prawo. Jeśli nasze granice psychologiczne, emocjonalne, seksualne czy fizyczne były regularnie naruszane, nie potrafimy ich wyznaczać. W rezultacie częściej padamy ofiarami manipulacji i przemocy w dorosłym życiu. Wchodzimy też w toksyczne związki.
W przepracowaniu traumy narcystycznej może pomóc nawiązanie zdrowej relacji z psychoterapeutą.
Trauma narcystyczna – dlaczego warto ją uleczyć?
Trauma narcystyczna powstaje w wyniku wyżej wspomnianych nieprawidłowości w systemie rodzinnym. jeżeli ich doświadczyliśmy, potrzebujemy profesjonalnej pomocy, aby zintegrować bolesne przeżycia. Inaczej wciąż będziemy reagować przesadnie, gdy tylko pojawi się bodziec przypominający nam o traumie. Np. ktoś podejdzie do nas zbyt blisko, wejdzie do gabinetu bez pukania, zacznie przemawiać do nas rozkazującym tonem. Psychoterapeuta z gabinetu Empatio udzieli Ci profesjonalnego wsparcia. W bezpiecznej przestrzeni przepracujesz trudne sprawy, a z czasem Twoje emocjonalne rany staną się mniej bolesne. Przeszłość przestanie kształtować Twoją teraźniejszość i przyszłość. Nigdy nie jest za późno na doświadczenia korektywne, które zapewnia psychoterapia.
EMPATIO Magdalena Senderowska
Al. Architektów 10/3
ul. Szybowcowa 50/28
Wrocław
Rejestracja telefoniczna: 535 989 536
https://psycholog-ms.pl/kontakt/
