Tramadol to opioidowy lek przeciwbólowy, powszechnie stosowany w leczeniu bólu o nasileniu umiarkowanym do silnego. Jest metabolizowany w wątrobie przez enzym CYP2D6. Niektóre leki przeciwdepresyjne, takie jak fluoksetyna, paroksetyna i bupropion, hamują ten enzym, co może prowadzić do zwiększenia stężenia tramadolu we krwi i jego kumulowania, a w konsekwencji zwiększonego ryzyka działań niepożądanych, między innymi napadów padaczkowych.
Badanie wśród pensjonariuszy domów opieki
W badaniu przeanalizowano dane z 10 lat, uwzględniając 70 156 pensjonariuszy domów opieki w wieku 65 lat i starszych, którym przepisano zarówno tramadol, jak i lek przeciwdepresyjny.
Uczestników podzielono na dwie grupy w zależności od tego, który lek zaczęli przyjmować jako pierwszy. Następnie naukowcy porównali częstość występowania napadów padaczkowych u osób przyjmujących tramadol z lekami przeciwdepresyjnymi hamującymi CYP2D6 oraz u osób przyjmujących tramadol z lekami przeciwdepresyjnymi, które tego enzymu nie hamują.
Wyniki wykazały, iż u osób przyjmujących tramadol z lekami przeciwdepresyjnymi hamującymi CYP2D6 częściej występowały napady padaczkowe. U osób, które rozpoczęły w pierwszej kolejności terapię tramadolem, wskaźnik napadów wynosił 18 na 100 osobolat, w porównaniu do 16 na 100 osobolat u osób przyjmujących inne leki przeciwdepresyjne niż te hamujące CYP2D6.
- Czytaj również: Tramadol – czy ryzyko stosowania przewyższa korzyści?
Dla przypomnienia, termin osobolat (ang. person-year) to jednostka miary wykorzystywana w epidemiologii i badaniach klinicznych, która łączy liczbę osób objętych badaniem lub obserwacją oraz czas trwania tej obserwacji. Jeden osobolat oznacza obserwację jednej osoby przez jeden rok.
U osób, które rozpoczęły leczenie od leków przeciwdepresyjnych, częstość występowania napadów padaczkowych wynosiła 22 na 100 osobolat w przypadku leków przeciwdepresyjnych hamujących CYP2D6, w porównaniu do 20 na 100 osobolat w przypadku innych leków przeciwdepresyjnych. Po uwzględnieniu czynników takich jak poziom bólu, objawy depresji i zdolności poznawcze, ryzyko wystąpienia napadów padaczkowych było o około 9% wyższe, gdy tramadol przyjmowano z lekami przeciwdepresyjnymi hamującymi CYP2D6.
– Zaobserwowaliśmy niewielki, ale zauważalny wzrost ryzyka wystąpienia napadów padaczkowych, gdy tramadol przyjmowano z lekami przeciwdepresyjnymi hamującymi enzym CYP2D6 – powiedziała autorka badania, dr Yu-Jung Jenny Wei z Uniwersytetu Stanowego Ohio w Columbus. – Ryzyko to było stałe niezależnie od tego, czy najpierw zaczęto stosować lek przeciwdepresyjny, czy tramadol.
Co wyniki badania oznaczają w praktyce?
Autorzy badania podkreślają wagę ostrożnego przepisywania leków, zwłaszcza osobom starszym, które często borykają się ze złożonymi problemami zdrowotnymi. W publikacji podkreślono również rolę farmaceutów i ich świadomości na temat potencjalnego zwiększonego ryzyka wystąpienia napadów padaczkowych podczas łączenia tramadolu z lekami przeciwdepresyjnymi. Biorąc pod uwagę powszechne stosowanie zarówno leków przeciwbólowych, jak i przeciwdepresyjnych u osób starszych, możliwe interakcje wymagają ścisłego monitorowania i rozważenia alternatywnych strategii leczenia bólu.
Badanie nie wykazało zwiększonego ryzyka napadów drgawkowych w przypadku stosowania hydrokodonu, innego opioidowego leku przeciwbólowego, w połączeniu z lekami przeciwdepresyjnymi hamującymi CYP2D6.
– Sugeruje to, iż interakcja może być specyficzna dla tramadolu, co podkreśla potrzebę indywidualizacji leczenia – podkreślają naukowcy.
Interakcja ma większe znaczenie niż dotychczas sądzono?
Według ekspertów przeprowadzone badanie dostarcza ważnych danych, które powinny mieć wpływ na decyzje kliniczne i sprzyjać bezpieczeństwu farmakoterapii. W obliczu starzenia się społeczeństwa szczególne znaczenie zyskuje uważanie na możliwe interakcje między lekami oraz ich konsekwencje dla zdrowia pacjentów.
– Te wyniki wskazują na konieczność ostrożności w przepisywaniu leków, zwłaszcza u starszych pacjentów – stwierdził dr Wei. – Lekarze powinni być świadomi ryzyka wystąpienia napadów padaczkowych przy jednoczesnym stosowaniu tramadolu i leków przeciwdepresyjnych, szczególnie inhibitorów CYP2D6. Ze względu na częstotliwość przepisywania obu grup opisywanych leków seniorom, te interakcje mogą mieć większe znaczenie, niż dotąd sądzono. – dodaje.
Źródła:
- https://www.pharmacytimes.com/view/tramadol-and-antidepressants-linked-to-increased-seizure-risk-in-older-adults
- Wei YJ, Winterstein AG, Schmidt S, Fillingim RB, Daniels MJ, DeKosky ST, Schmidt S. Risk of Seizure Associated With Concomitant Use of Tramadol and Antidepressants in Older Nursing Home Residents. Neurology. 2025 Nov 11;105(9):e214270. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/41061201/
©MGR.FARM
