Tolkapon to lek, który może pomóc osobom zmagającym się z uzależnieniem od alkoholu. Naukowcy zbadali jego wpływ na działanie mózgu i kontrolę impulsów u pacjentów z zaburzeniem używania alkoholu.
Uzależnienie od alkoholu powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu
Uzależnienie od alkoholu to choroba, która objawia się utratą kontroli nad piciem, mimo wyraźnych szkód zdrowotnych i społecznych. U osób tych dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za motywację i kontrolę impulsów – takich jak kora przedczołowa.
Jednym z kluczowych czynników tych zaburzeń jest nieprawidłowe działanie dopaminy, neuroprzekaźnika związanego z układem nagrody i samokontrolą. Dotychczasowe leki wpływające na dopaminę nie przynosiły oczekiwanych efektów. Najprawdopodobniej dlatego, iż działały nieselektywnie. Wpływały one na cały mózg, zamiast na te obszary, które są najbardziej dotknięte u pacjentów z uzależnieniem od alkoholu.
Tolkapon to lek, który może stanowić przełom. Działa on bardziej precyzyjnie – zwiększa poziom dopaminy głównie w korze przedczołowej, gdzie dopamina jest rozkładana przez enzym COMT. Blokując ten enzym, tolkapon pozwala dopaminie dłużej oddziaływać na najważniejsze struktury mózgu odpowiedzialne za kontrolę impulsów.
Tolkapon w leczeniu uzależnienia od alkoholu (AUD). Badanie
W badaniu wzięły udział 64 osoby w wieku od 21 do 40 lat z rozpoznanym umiarkowanym lub ciężkim zaburzeniem związanym z używaniem alkoholu (Alcohol Use Disorder, AUD). Z udziału wykluczono osoby stosujące inne substancje psychoaktywne, przyjmujące leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy lub cierpiące na poważne choroby somatyczne i psychiatryczne.
Żaden z uczestników nie był aktualnie objęty leczeniem z powodu AUD. Uczestników przydzielono losowo do jednej z dwóch grup: pierwsza otrzymywała lek o nazwie tolkapon, a druga placebo. Interwencja trwała 8 dni i prowadzono ją w modelu podwójnie ślepej próby. Oznacza to, iż ani badani, ani badacze nie wiedzieli, kto otrzymuje lek, a kto placebo.
Lek podawano w stopniowo zwiększanych dawkach, aby osiągnąć optymalne stężenie w mózgu w czasie kluczowych pomiarów. W pierwszym i siódmym dniu badania uczestnicy wykonywali zadanie związane z hamowaniem reakcji. Rejestrowano wówczas aktywność ich mózgów za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI). Równolegle monitorowano także spożycie alkoholu przez uczestników w czasie trwania badania.
Tolkapon zwiększa kontrolę impulsów
Analiza wyników wykazała, iż uczestnicy przyjmujący tolkapon wykazywali zwiększoną aktywność w kluczowych obszarach mózgu odpowiedzialnych za kontrolę impulsów. Dotyczyło to szczególnie prawej grzbietowo-bocznej kory przedczołowej.
Co istotne, wyższa aktywność w tych obszarach korelowała z lepszymi wynikami w zadaniu mierzącym zdolność hamowania reakcji. Wskazuje to na poprawę funkcji wykonawczych.
Najważniejszym odkryciem było jednak to, iż zwiększona aktywność mózgu w jednym z tych regionów wiązała się również z mniejszym spożyciem alkoholu w trakcie trwania badania. Sugeruje to, iż tolkapon może wspierać kontrolę zachowań impulsywnych. Tym samym może przyczyniać się do redukcji konsumpcji alkoholu u osób z AUD.
Tolkapon może pomóc osobom z zaburzeniem używania alkoholu
Tolkapon to lek, który zwiększa poziom dopaminy w korze mózgowej – neuroprzekaźnika kluczowego dla kontroli impulsów. U osób z zaburzeniem używania alkoholu mechanizmy regulujące impulsywność są często zaburzone, a działanie tolkaponu może wspomagać ich przywrócenie.
Chociaż wyniki badania są obiecujące, autorzy podkreślają pewne ograniczenia. Przede wszystkim potrzebne są dalsze badania z udziałem większej liczby uczestników. Pozwoli to nie tylko potwierdzić skuteczność leku, ale także lepiej zrozumieć wpływ czynników genetycznych na odpowiedź organizmu na leczenie.
Już teraz jednak wyniki dostarczają mocnych dowodów na to, iż leki modulujące poziom dopaminy w mózgu mogą stanowić skuteczną strategię terapeutyczną w leczeniu AUD. Poprawa kontroli impulsów poprzez wpływ na określone sieci neuronalne może pomóc pacjentom w ograniczeniu szkodliwego spożycia alkoholu.
Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging.
