Każdy człowiek chciałby mieć prawo do wyrażania swojej opinii, do życia zgodnie z samym sobą, swoimi przekonaniami i tak, by czuć z życia największą satysfakcję. Dlatego każdy człowiek chciałby być tolerowany przez otoczenie. Po to, by nie bać się być sobą, wyrażać siebie i czuć się z tym wszystkim bezpiecznie. Jednakże nie każdy człowiek jest tolerancyjny. Czasami to wynika z niewiedzy, braku pomyślunku czy po prostu ze stereotypów. Czasami pewne przekonania są tak mocno wdrukowane w świadomość, iż powiela się je bezwiednie, bez zastanowienia. Czasami człowiek spotyka się też z opinią czy stylem życia tak odmiennym od swojego, iż od razu czuje wewnętrzny opór – w końcu to, co obce i nieznane budzi lęk. Ludzie nie rodzą się tolerancyjni. Tolerancja to jednak coś, czego można się nauczyć i coś, co można ciągle rozwijać dla dobra siebie i całego społeczeństwa.
Czym jest tolerancja?
Tolerancja, zgodnie ze słownikiem języka polskiego, ma kilka znaczeń. Może oznaczać określony, dozwolony poziom odchylenia od danej normy technicznej, zdolność organizmu do znoszenia bólu i negatywnych bodźców bez szkody dla siebie. Najczęściej jednak o tolerancji mówi się w kontekście poszanowania cudzych przekonań, opinii i stylu życia. I właśnie w tym kontekście to zagadnienie zostanie poruszone w tym artykule.
Tolerancja to słowo, które wywodzi się z łaciny. Oznacza cierpliwość i wytrwałość. I tym właśnie w istocie jest – cierpliwością i wytrwałością w obliczu skrajnie odmiennych poglądów. Nie jest ich bezwarunkową pochwałą. Bycie tolerancyjnym nie oznacza ślepego zgadzania się z cudzymi poglądami. Nie oznacza, iż musisz te poglądy przejąć jako własne, czy iż musisz żyć zgodnie z cudzymi przekonaniami. Tolerancja oznacza po prostu sam prosty fakt, iż akceptujesz cudze poglądy czy styl życia. Akceptujesz, czyli nie utrudniasz komuś życia, nie atakujesz go i nie życzysz mu najgorszej w związku z jego wyborami życiowymi. Nie musisz pochwalać tych poglądów, by je tolerować. Tolerancja wiąże się z szacunkiem do odmienności i jej akceptacją, ale nie z bezwarunkowym przyjęciem cudzych poglądów i uznaniem ich za własne. Warto o tym pamiętać.
Samą tolerancję można rozpatrywać pod kątem trzech aspektów. Jako tolerancję względem siebie, innych i świata jako takiego. Najczęściej rozpatrywana jest pod dwoma ostatnimi kątami, a przecież nie można zapominać o samym sobie.
Tolerancja względem siebie oznacza akceptację samego siebie. To dla wielu jest bardzo trudne. Radzenie sobie z własnymi emocjami, odkrywanie samego siebie i odkrycie, iż nie pasuje się do ogółu społeczeństwa, nadmiar emocji, oczekiwań – cudzych i własnych – to wszystko ma wpływ na człowieka. Czasami warto się zatrzymać, by pomyśleć o tolerancji właśnie nie pod względem tolerancji do świata i ludzi, ale do siebie samego. Zastanowić się, jak znosisz różne sytuacje, jak radzisz sobie z emocjami, jak reagujesz w określonych sytuacjach i dlaczego to robisz. Być może dojdziesz do wniosku, iż coś Cię blokuje, nie pozwala Ci żyć w zgodzie z sobą, co powoduje u Ciebie lęk, stres i frustrację. Być może dojdziesz do wniosku, iż nie jesteś w stanie zaakceptować jakiejś części siebie. Wtedy możesz zacząć pracować nad zmianą – jeżeli jest możliwa – lub też zacząć naukę akceptowania siebie samego takim, jakim się jest. Bez względu na rozmaite wady i niedoskonałości.
Tolerancja a stereotypy
Stereotypy to coś, co bardzo mocno zakorzenione jest w świecie i to praktycznie od zawsze. Stereotypy dotyczą każdej osoby – niezależnie od jej wyglądu, nacji, koloru skóry, wiary czy orientacji seksualnej– do każdego zawsze można przypiąć jakąś łatkę, dopisać jakiś stereotyp. Szufladkowanie ludzi to coś, co jest adekwatnie powszechne. Jednak to, iż coś jest powszechne, nie znaczy, iż nie jest szkodliwe.
Stereotypy mogą bardzo szkodzić innym ludziom. Kierowanie się wyłącznie nimi, robienie z nich głównego kryterium oceny ludzi bardzo łatwo może ich odczłowieczyć. Bardzo łatwo tutaj o grubą linię, która rozdziela dwie grupy. A jeżeli pojawiają się grupy, które można opisać jako „my” i „oni” to już bardzo łatwo o rozmaite konflikty.
Wszystko może być ogniwem zapalnym, w świecie kierowanym przez stereotypy, gdy w drugim człowieku nie widzi się człowieka, ale właśnie krzywdzący, negatywny stereotyp. Dlatego tolerancja jest tak ważna. I dlatego też tolerancja nie może iść w parze ze stereotypowym postrzeganiem określonych grup społecznych. Stereotypy tworzą krzywdzące podziały, a tolerancja buduje most do porozumienia. Pozwala na empatyczne spojrzenie na drugiego człowieka i zrozumienie jego postępowania, sposobu myślenia czy wyrażania samego siebie.
Dlaczego warto być tolerancyjnym?
Tolerancja to umiejętność, którą powinien rozwijać każdy człowiek. Pomoże mu to w życiu, pozwoli stać się bardziej otwartym na świat i ludzi. Pozwoli też poszerzyć własne horyzonty poprzez wymianę myśli z ludźmi o kompletnie innych poglądach na wiele kwestii. To wszystko sprawia, iż tolerancja może Cię rozwinąć i pozwolić Ci stać się o wiele lepszą wersją samego siebie. Tolerancja pozwala Ci też na życie w zgodzie z sobą i innymi. Nie denerwujesz się, nie tracisz czasu w stresowanie się rzeczami, które Cię nie dotyczą i są częścią wyborów kogoś innego. Jesteś pogodzony z ludźmi, światem i samym sobą, a to sprawia, iż czujesz się dobrze z tym, kim jesteś i jak wygląda świat, który Cię otacza. To pozwala też na zniwelowanie poziomu stresu w organizmie.
Jednak tolerancję można rozpatrywać w szerszym kontekście. Nie tylko jako coś, co dotyczy konkretnej jednostki, ale też jako coś, co dotyczy ogółu społeczeństwa. Tolerancyjne społeczeństwo jest szczęśliwsze. Bez sztucznych podziałów, bez wojen i konfliktów na tym tle, każdy członek społeczeństwa może pracować dla wspólnego dobra. Społeczeństwo, które pozbędzie się oków ze stereotypów będzie szczęśliwym społeczeństwem złożonym ze szczęśliwych i otwartych ludzi.
Każdy człowiek przecież chciałby być tolerowany – chciałby móc wyrażać samego siebie i żyć w zgodzie z samym sobą. jeżeli cała społeczność kieruje się tym przekonaniem, jest tolerowana i toleruje, nie traci czasu w podziały i problemy, które toczą inne, właśnie podzielone społeczności. Wspólnie tacy ludzie tworzą zwartą społeczność, która zawsze gotowa jest do współpracy, wspólnego działania i stawania w swojej obronie.
Nie masz wpływu na ogół społeczeństwa. Masz jednak ogromny wpływ na siebie samego. Rozwijając w sobie swoją tolerancję dokładasz cegiełkę do rozwoju szczęśliwszego, silniejszego społeczeństwa – a to przecież już bardzo dużo. Dodatkowo sam też stajesz się szczęśliwszy, więc tolerancja działa pozytywnie na wszystkich – zarówno w kontekście indywidualnym, jak i globalnym.
Jak rozwijać własną tolerancję?
Przez całe swoje życie człowiek nabiera pewnych przekonań, zapoznaje się z pewnymi stereotypami. Być może wychowuje się w środowisku, które patrzy na innych z góry i ma pogardliwy stosunek do inności. Różne scenariusze pisze życie. Dziecko, gdy przychodzi na świat jest czystą kartką. Z dziecięcą ciekawością i naiwnością może zauważać różnice pomiędzy sobą a innymi ludźmi, ale z reguły nie jest to dla niego żadnym problemem. Dopiero z czasem może nabrać uprzedzeń, zacząć kierować się stereotypami i po prostu zacząć przejmować zdanie i opinie innych ludzi ze środowiska, w którym się wychowuje. Tolerancja to coś, co kształtuje się już od czasów dzieciństwa. Jednak nie znaczy to, iż proces kształtowania tolerancji, Twoich poglądów na różne kwestie, jest procesem skończonym. Wcale tak nie jest! Tolerancja to coś, co można w sobie rozwijać. A w zasadzie choćby powinno się to robić. Jak już wiesz, tolerancja może Ci bardzo pomóc w życiu. Empatyczne, otwarte podejście do innych ludzi może Ci pomóc tak w życiu prywatnym, jak i w życiu zawodowym.
Przez całe swoje życie będziesz stykać się z mnóstwem ludźmi. Nie zawsze będą to ludzie z Twojej bańki społecznej. W końcu w różnorodności tego świata w dużej mierze tkwi jego piękno. jeżeli będziesz osobą tolerancyjną, jeżeli będziesz w stanie dogadać się z ludźmi bez względu na ich poglądy, wybory, styl życia, wiarę czy orientację seksualną, będzie Ci po prostu o wiele łatwiej.
Rozwijanie tolerancji nie dla wszystkich jest prostym zadaniem. Na szczęście wszystkiego można się nauczyć. jeżeli chcesz być bardziej tolerancyjny, jeżeli czujesz do tego wewnętrzną motywację – to już bardzo dobry znak. Co możesz zrobić, by stać się kimś bardziej tolerancyjnym?
Nie oceniaj pochopnie
Szufladkowanie ludzi, przypinanie im etykietek, stereotypy – to wszystko jest bardzo proste. jeżeli kogoś zaszufladkujesz, możesz mieć wrażenie, iż go znasz. A to daje poczucie bezpieczeństwa – choćby jeżeli bardzo złudnego. Bardzo łatwo jest kogoś ocenić pochopnie, sądząc tylko po pozorach. Kobieta z kolczykiem w nosie, tatuażami i zielonymi włosami? Na pewno jest złą matką. Wielki, umięśniony mężczyzna o ostrych rysach twarzy? Na pewno jest niebezpieczny. Młoda kobieta z nadwagą? Na pewno o siebie nie dba. Wymieniać tak można bardzo długo, bo ocenianie po pozorach jest naprawdę łatwe. Jednak pochopne ocenianie i szufladkowanie innych nie ma nic wspólnego z tolerancją. Zamyka drogę do poznania kogoś bliżej, blokuje przed nawiązaniem znajomości i może powodować, iż ktoś zostanie oceniony w bardzo krzywdzący dla niego sposób. Przy bliższym poznaniu osoby pochopnie ocenione mogą bardzo wiele zyskać.
Nie musisz zresztą od razu poznawać wszystkich ludzi, których spotykasz gdzieś na ulicy. Czasami ktoś po prostu na chwilę pojawia się w Twoim polu widzenia i zaraz znika na zawsze. To też jednak nie znaczy, iż warto taką osobę ocenić pochopnie i od razu przypisywać danej osobie wszystkiego, co najgorsze. Rezygnacja z szufladkowania, walczenie z pochopnym ocenianiem innych jest bardzo ważne w rozwijaniu własnej tolerancji.
Bądź życzliwy
To bardzo prosta rada, ale mnóstwo ludzi o tym zapomina. Warto podchodzić do ludzi i świata życzliwie. Tak po prostu – z życzliwością i sympatią spoglądać na innych. Nie zakładaj od razu najgorszego, nie oceniaj negatywnie na pierwszy rzut oka. Podejdź do innych osób z życzliwością. To może być trudne, zwłaszcza jeżeli z cudzymi wyborami życiowymi czy poglądami diametralnie się nie zgadzasz. Jednak pamiętaj – w tolerancji nie chodzi o to, by się z kimś zgadzać. W tolerancji chodzi o to, by akceptować, iż ktoś się różni od Ciebie. Życzliwość może bardzo Ci w tym pomóc i sprawić, iż sam będziesz postrzegany jako osoba bardziej otwarta na innych.
Uznaj, iż każdy podejmuje najlepsze dla siebie decyzje
Jeśli cudze wybory Cię nie krzywdzą to dlaczego stawiać im na drodze? Być może Ty byś nie zrobił pewnych rzeczy w życiu, nie podjął pewnych decyzji i nie żył w określony sposób. I bardzo dobrze, Twoje życie to coś, na co Ty masz wpływ i chcesz podejmować najlepsze dla siebie decyzje. W tolerancji chodzi też o to, by uznać, iż inne osoby chcą dokładnie tego samego.
Sam podejmujesz pewne decyzje w życiu w oparciu o pragnienie osiągnięcia szczęścia czy zwiększenie komfortu w swoim życiu. Dlaczego więc nie mógłbyś uznać, iż inni też tak robią? Niektóre decyzje mogą Ci się wydawać dziwaczne lub wręcz kontrowersyjne, niektórych decyzji innych ludzi możesz nie rozumieć. Sęk w tym, iż wcale nie musisz ich rozumieć. Każdy chce żyć tak, by czuć się dobrze z samym sobą. Ty byś pewnych rzeczy nie zrobił, a inna osoba zrobiła – i to całkowicie w porządku. Z pewnością też Ty podjąłeś w życiu takie decyzje, które pozwoliły Ci osiągnąć większy komfort w życiu, a dla kogoś innego są one kontrowersyjne czy niezrozumiałe. I to też całkowicie normalne. jeżeli zrozumiesz, iż każdy ma swój pomysł na życie, swoje pragnienia i swoje pomysły na życie, łatwiej Ci będzie tolerować i szanować cudze wybory. W końcu też z pewnością nie chciałbyś, by ktoś dyktował Ci jak masz żyć i sterował Twoim życiem „dla Twojego dobra”. Inni też tego nie chcą.
Akceptuj rzeczy, na które nie masz wpływu
Nie na wszystkie rzeczy w życiu masz wpływ. Nie masz wpływu na to, kto zamieszka obok Ciebie, nie masz bezpośredniego wpływu na politykę zagraniczną, nie możesz sterować każdym aspektem swojego życia w idealny sposób. Zawsze jest coś, co Cię zaskoczy lub zdziwi. Zaakceptuj to. Nie na wszystko masz wpływ, nie masz wszechwładzy. W świecie zawsze będzie różnorodność, zawsze będzie panował pewien koloryt, czasem większy, czasem mniejszy. Są w życiu rzeczy, na które masz wpływ i są takie, na które wpływu nie masz. Naucz się je akceptować. jeżeli zaakceptujesz to, na co nie masz wpływu, będzie Ci w życiu o wiele łatwiej. Przestaniesz się frustrować, stresować, denerwować i tracić czas na coś, czego i tak nie będziesz w stanie zmienić. A to pozwoli Ci odetchnąć i zacząć po prostu cieszyć się życiem.
Skup się na rzeczach, na które masz wpływ
Poza rzeczami, na które nie masz wpływu, są też te, na które wpływ jak najbardziej masz. Zamiast tracić czas na te pierwsze, możesz skupić się na tych drugich. Naucz się odpuszczać pewne kwestie, by skupić się na innych. Zamiast pouczać innych, zabraniać im żyć w określony sposób czy cieszyć się życiem, skup się na tym, by samodzielnie się rozwijać i cieszyć życiem. Nie uszczęśliwiaj innych na siłę – nie masz wpływu na ich życie i wybory, jeżeli nikt Cię o to zdanie nie pyta. Zamiast tego skup się na sobie i dążenia do spełniania swoich pragnień i samorealizacji.
Zrozum i wybaczaj
Staraj się rozumieć innych ludzi. Obserwuj różne grupy ludzi, różne typy osób w codziennych sytuacjach i zastanów się, dlaczego możesz czuć się zirytowany w pewnych sytuacjach. jeżeli nie ranią Cię one personalnie, jeżeli inni ludzie nie robią krzywdy innym, to czemu nie próbować ich zrozumieć? W końcu każdy człowiek chce być szczęśliwy i zasługuje na szczęście. Każdy też ma prawo do błędów i pomyłek, choćby jeżeli kieruje się najlepszymi pobudkami. Naucz się wybaczać i odpuszczać – to pozwoli Ci na rozwinięcie swojej empatii i tolerancji. W końcu każdy popełnia błędy, nikt nie jest bez wad, Ty też nie. Postawa zrozumienia, empatia w stosunku do innych ludzi i wybaczenie pozwolą Ci otworzyć się na ludzi i po prostu polubić ich bardziej. A jeżeli lubisz ludzi to tolerancja będzie Ci przychodzić zupełnie naturalnie.
