Arsen to pierwiastek powszechnie występujący w przyrodzie. Wyodrębniono go już w XIII wieku. Służył do wyrobu jednej z najsłynniejszych trucizn – arszeniku. Sam związek, spożywany w nadmiarze, również wykazuje bardzo toksyczne działanie. Występuje on w formie organicznej i nieorganicznej, przy czym to druga z przywołanych postaci uchodzi za bardziej szkodliwą. Gromadzi się w organizmie i zaburza jego funkcjonowanie na wielu różnych poziomach. Co ważne, jednym z głównych źródeł arsenu jest żywność. Sprawdź, gdzie można go znaleźć i dowiedz się, dlaczego jest groźny.
Gdzie występuje arsen?
Arsen można znaleźć w wielu produktach spożywczych. Największe ilości tego związku występują w ryżu i jego przetworach. Kumulowaniu się toksycznego mikroelementu sprzyja sposób uprawy wskazanego zboża. Wymaga ono dużej wilgotności. Rośnie w warunkach beztlenowych, na terenach zalanych wodą. Nie bez znaczenia jest również sama fizjologia roślin, które absorbują arsen ze środowiska. Poza tym w krajach azjatyckich – skąd pochodzi ryż – zanieczyszczenie gleb toksycznym pierwiastkiem plasuje się na wysokim poziomie.
Gdzie jeszcze występuje arsen? Mają go w swoim składzie również ryby, skorupiaki, mięczaki, wodorosty, a także owoce i warzywa uprawiane na terenach, gdzie obserwuje się duże zanieczyszczenie powietrza. Na wysoką podaż tego związku narażeni są również nałogowi palacze. Spore ilości pierwiastka zawiera dym tytoniowy. Podobnie jak smog czy spaliny samochodowe.
Dlaczego arsen jest niebezpieczny?
Długotrwała ekspozycja na arsen prowadzi do wielu komplikacji zdrowotnych. Arsen kumuluje się w organizmie, między innymi w kościach, nerkach, wątrobie, a także we włosach, paznokciach i nabłonku wyścielającym układ pokarmowy. Wywołuje przy tym mnóstwo nieprzyjemnych dolegliwości. Do głównych objawów zatrucia arsenem zalicza się bóle brzucha, nudności, wymioty czy biegunki. Może pojawić się również zgaga, uczucie suchości w ustach, utrata masy ciała, niedożywienie i anemia. Charakter symptomów zależy przede wszystkim od wielkości przyjętej dawki.
Ciężkie zatrucie arsenem skutkuje zaburzeniami w funkcjonowaniu układu neurologicznego oraz rozrodczego. Wywołuje mrowienie i drętwienie kończyn, osłabienie mięśni. Utrudnia zajście w ciążę i zwiększa ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu. Może też doprowadzić do zmian skórnych i niewydolności oddechowej. Warto zauważyć, iż długotrwała ekspozycja na arsen jest jednym z czynników sprzyjających rozwojowi chorób nowotworowych. Szczególnie narażone na działanie toksycznego pierwiastka są niemowlęta i małe dzieci, kobiety w ciąży, seniorzy oraz pacjenci z przewlekłymi schorzeniami i obniżoną odpornością.
Jak uchronić się przed negatywnym wpływem arsenu?
Zmniejszyć zawartość arsenu w ryżu może dokładne mycie wszystkich warzyw i owoców. Przeprowadzone badania dowodzą, iż płukanie ryżu pozwala zmniejszyć zawartość toksycznego związku w ziarnach o ponad 40 procent. Warto zauważyć, iż więcej arseny występuje w ryżu brązowym niż białym.
