Technika SCAMPER wspiera kreatywne myślenie

wszystkoocoachingu.pl 3 dni temu

Technika SCAMPER

To narzędzie pozwala modyfikować istniejące pomysły. Zamiast szukać czegoś „od zera”, technika SCAMPER pomaga spojrzeć na to, co już mamy, żeby to ulepszyć, zmienić, przerobić, dostosować, wykorzystać w nowy sposób.

SCAMPER to akronim stworzony w latach 70. przez Boba Eberle’a – nauczyciela i autora książek dla dzieci, który poszukiwał sposobu na rozwijanie kreatywności u młodych ludzi. Wzorował się na wcześniejszych pracach Alexa Osborna, twórcy techniki burzy mózgów. Eberle zauważył, iż wiele nowych pomysłów to tak naprawdę modyfikacje już istniejących koncepcji. Zamiast więc czekać na olśnienie, lepiej zadać sobie serię dobrze sformułowanych pytań, które pobudzą kreatywne myślenie.

Technika SCAMPER w pytaniach

Narzędzie to składa się z siedmiu rodzajów pytań, które pomagają spojrzeć na pomysł z różnych perspektyw. Każda litera to inny kierunek modyfikacji.
Napisz temat/problem/pomysł, nad którym chcesz pracować. A następnie przyjrzyj się mu, szukając odpowiedzi:

S – Substitute (zamień/ zastąp)
Co można zastąpić w tym pomyśle?
Jakie elementy można podmienić na coś innego?
Przykład pytania: „Co by się stało, gdybyśmy użyli innego materiału, technologii, osoby?”.

C – Combine (połącz)
Jak można połączyć różne elementy?
Czy można połączyć funkcje, produkty, pomysły, żeby stworzyć coś nowego?
Przykład pytania: „Co by wyszło z połączenia tego produktu z czymś innym?”.

A – Adapt (dostosuj)
Co można dostosować lub zmodyfikować, żeby lepiej pasowało do potrzeb?
Czy można zaadaptować coś, co działa w innej branży?
Przykład pytania: „Jak inni rozwiązali podobny problem i co możemy od nich wziąć?”.

M – Modify / Magnify / Minify (zmodyfikuj, powiększ, pomniejsz)
Co można zmienić w skali, kształcie, kolorze, funkcji?
Co można powiększyć, żeby wzmocnić efekt? Albo pomniejszyć, żeby uprościć?
Przykład pytania: „Co by było, gdybyśmy zrobili to dwa razy większe? Albo o połowę mniejsze?”.

P – Put to another use (zastosuj inaczej)
Jak można wykorzystać ten pomysł lub produkt w innym kontekście, dla innego klienta, w innej branży?
Przykład pytania: „Czy ten produkt mógłby służyć do czegoś zupełnie innego?”.

E – Eliminate (wyeliminuj)
Co można usunąć, uprościć, z czego zrezygnować?
Czy są elementy zbędne?
Przykład pytania: „Co się stanie, jeżeli wyrzucimy ten element? Czy wszystko przez cały czas będzie działać?”.

R – Reverse / Rearrange (odwróć / przestaw)
Czy można zmienić kolejność działań? Odwrócić proces? Przestawić elementy miejscami?
Przykład pytania: „Co by się stało, gdybyśmy zaczęli od końca? A gdybyśmy zamienili miejscami poszczególne kroki?”

Jak pracować tą techniką

Najprościej – wydrukuj listę pytań odpowiadających każdej literze SCAMPER i zastosuj je do konkretnego pomysłu. Zrób to indywidualnie, w zespole lub z grupą uczestników warsztatu. Daj sobie przestrzeń na „dziwne”, nieoczywiste pomysły – to właśnie tam często kryją się innowacje.

Możesz też przygotować ćwiczenie: uczestnicy wybierają jeden z problemów lub pomysłów i przechodzą przez wszystkie siedem liter SCAMPER, zapisując skojarzenia i nowe wersje. Po 20 minutach pracy masz całą listę gotowych rozwiązań!

Choć SCAMPER jest techniką, można go też traktować jako postawę – sposób zadawania pytań, który pozwala nie utknąć w schematach i stale doskonalić to, co już znane. Kreatywność nie zawsze musi oznaczać „coś zupełnie nowego”. Czasem wystarczy spojrzeć na coś znajomego… z innej strony.