Teorie spiskowe to zwykle narracje, które zakładają istnienie małych, ale mających
ogromny wpływ grup ludzi lub organizacji działających w tajemnicy, w celu osiągnięcia jakiegoś złowrogiego celu przeciwko innym ludziom. W takie rzeczy wierzą w Polsce choćby antyszczepionkowcy i antystatynowcy.
W skali całego świata, największe, głównie antyszczepionkowe żniwo, teorie spiskowe zebrały w czasie pandemii Covid-19.
To wtedy w internecie zaczęły krążyć informacje o tym, jakoby szczepionki mRNA modyfikują ludzkie DNA, iż zawierają mikroczipy, które służą do kontrolowania ludzi.
To, iż tendencje do teorii spiskowych zależą od czynników takich jak wiek, płeć, poziom wykształcenia, miejsce zamieszkania czy poglądy polityczne, wiadomo od dawna.
Teraz trójka polskich badaczy z Poznania: prof. Piotr Jabkowski z Wydziału Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, prof. Jan Domaradzki, socjolog z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego i dr Mariusz Baranowski z Wydziału Socjologii UAM połączyli siły i przeanalizowali, jak wiara w teorie spiskowe ma się do przynależności do konkretnej religii.
Odkryli jeszcze jedną zmienną – wiarę powiązaną z konkretnymi religiami. Swoje odkrycie opublikowali w Humanities and Social Sciences Communications.
Przeanalizowali oni dane z badania Eurobarometru przeprowadzonego w 2021 r. w 37 krajach europejskich. Pod lupę wzięli związek między wiarą w medyczne teorie spiskowe, a religijnością. Z analiz wynikają trzy główne wnioski:
Ponadto osoby identyfikujące się jako religijne lub duchowe, mają tendencję do wykazywania większego sceptycyzmu wobec nauki i mniej przychylnego nastawienia do tego, co zostało przez nią potwierdzone.
Dodatkowo, w sytuacji konfliktu autorytetu naukowego z religią, osoby te zawsze wybiorą to, co podpowiada to drugie.
Badacze uważają, iż potrzebne są kolejne systematyczne badania nad związkiem między religijnością i wiarą w medyczne teorie spiskowe, zwłaszcza pomiędzy religijnym fundamentalizmem i szerszym spektrum medycznych teorii spiskowych, nie tylko tych najczęstszych, czyli na przykład dotyczących szczepionek i 5G.
Największym problemem związanym z teoriami spiskowymi dotyczącymi medycyny jest fakt, iż wpływają na wybory zdrowotne ich wyznawców. I dzieje się to już na dużą skalę.
Coraz więcej jest osób, które negują medycynę akademicką i korzystają jedynie z medycyny alternatywnej, albo choćby całkowicie odrzucają jakiekolwiek leczenie.
"Zarażają" swoimi podglądami innych i to na dużą skalę. Ruchy popierające rozmaite medyczne teorie spiskowe tak rosną w siłę, iż stają się poważnym wyzwaniem dla zdrowia publicznego na całym świecie.
