Epidemia COVID-19 – raport NIK ujawnia chaos, marnotrawstwo i łamanie praw obywateli

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała wstrząsający raport „Epidemia COVID-19 – czas chaosu i nietrafionych decyzji”. Wynika z niego, iż państwo nie było przygotowane na pandemię, a w trakcie walki z wirusem dochodziło do niegospodarności, niecelowych wydatków oraz łamania podstawowych praw obywatelskich. Straty sięgają dziesiątek miliardów złotych.

Państwo nieprzygotowane, przepisy pełne luk

NIK wskazała, iż organy państwa weszły w pandemię bez przygotowania. Specustawa COVID-19 uchyliła mechanizmy chroniące wydatkowanie publicznych pieniędzy. Kontrolerzy złożyli wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o sprawdzenie zgodności przepisów z Konstytucją, ale do dziś nie został on rozpatrzony.

Pomoc dla firm – źle zaprojektowana i bez kontroli

Wsparcie dla przedsiębiorców w latach 2020–2021 było doraźne i chaotyczne. Pieniądze trafiały także do tych, którzy wcale nie potrzebowali pomocy. Brakowało nadzoru, a miliardy złotych wydawano w sposób nieprzejrzysty.

271 miliardów złotych pod lupą NIK

Kontrola objęła ponad 271 mld zł przeznaczonych na walkę z COVID-19. Aż 20 mld zł oceniono jako wydane niegospodarnie. Szczególnym przykładem były zakupy nadmiarowych szczepionek – część uległa przeterminowaniu i musiała zostać zutylizowana.

Szpitale tymczasowe, które nikomu nie pomogły

Państwo wydało 941,6 mln zł na stworzenie 33 szpitali tymczasowych. Aż 14 z nich okazało się zbędnych, w tym 3 nigdy nie uruchomiono. Szpital tymczasowy w Szczecinie pochłonął ponad 29 mln zł, choć nie przyjął ani jednego pacjenta.

Respiratory i dodatki COVID-19 z nieprawidłowościami

NIK wskazała liczne nieprawidłowości przy wypłatach dodatków dla personelu oraz zakupach respiratorów – część była niesprawna, niekompletna lub niespełniająca norm.

Chaos informacyjny i szczepienia poza kontrolą

Systemy informatyczne powstawały w pośpiechu i były pełne błędów. GIS przez długi czas pozostawał bez obsady. Minister Zdrowia nie wykorzystał istniejącego systemu ZSMOPL do monitorowania szczepionek.

Blisko 18,4 mld zł wydano niegospodarnie na szczepionki. Minister kontraktował kolejne dawki, mimo iż liczba zakażeń spadała i można było odstąpić od umów. Część preparatów trafiła do utylizacji.

Szpitale widma, przeterminowane szczepionki i 20 mld zł strat – raport NIK o COVID-19

Naruszenia praw obywatelskich

Wprowadzane obostrzenia często były nielegalne, ograniczały wolność osobistą, prawo do przemieszczania się i prowadzenia działalności gospodarczej. NIK oceniła je jako chaotyczne i nieprzemyślane.

Wnioski i rekomendacje NIK

Najwyższa Izba Kontroli domaga się zmian w prawie, aby ograniczenia praw obywateli w przyszłości mogły być stosowane tylko w ramach konstytucyjnych procedur. Zaleca także stworzenie efektywnego systemu wymiany informacji w ochronie zdrowia i większego nadzoru nad wydatkami publicznymi.

Podsumowanie

Raport NIK pokazuje, iż w czasie pandemii Polska nie tylko zmagała się z wirusem, ale także z chaosem decyzyjnym i marnotrawstwem środków publicznych. Bilans? Dziesiątki miliardów złotych wydanych bez realnych efektów, zbędne szpitale, niewykorzystane szczepionki i obywatelskie wolności naruszane bez podstawy prawnej.

Pełny raport dostępny jest na stronie Najwyższej Izby Kontroli.

1. „Raport NIK o COVID-19: miliardy zmarnowane, prawa obywateli złamane”

2. „Chaos i marnotrawstwo podczas pandemii. Szokujące ustalenia NIK”

3. „Szpitale widma, przeterminowane szczepionki i 20 mld zł strat – raport NIK o COVID-19”