Syndrom Piotrusia Pana to zjawisko, które w dzisiejszym społeczeństwie budzi coraz większe zainteresowanie, zarówno wśród psychologów, jak i osób zmagających się z trudnościami dorosłości. Choć większość z nas od czasu do czasu tęskni za bezstresowym okresem dzieciństwa, dla niektórych ta tęsknota staje się głębszą cechą osobowości, wyrażając się w niechęci do przyjęcia pełnej roli dorosłego oraz w unikaniu odpowiedzialności życiowej. Po czym poznać syndrom Piotrusia Pana? W tym artykule zgłębimy jego przyczyny, charakterystyczne objawy oraz metody pomocy oferowane przez specjalistów.
Syndrom Piotrusia Pana – psychologia
W psychologii Syndrom Piotrusia Pana odnosi się do zestawu cech osobowościowych i zachowań, które charakteryzują trudności w przyjęciu pełnej odpowiedzialności za siebie i własne życie. Osoby dotknięte tym syndromem często wykazują tendencję m.in. do:
- unikania obowiązków,
- trwania w niedojrzałych zachowaniach,
- unikania podejmowania trudnych decyzji,
- utrzymywania zależności od innych osób.
Nazwa wywodzi się od postaci literackiej stworzonej przez szkockiego pisarza Jamesa Matthew Barriego w jego książce „Piotruś Pan” (ang. „Peter Pan”), opublikowanej po raz pierwszy w 1911 roku. Należy najpierw przybliżyć nieco jej fabułę, aby zdefiniować sam syndrom. Piotruś Pan to chłopiec, który mieszka w Nibylandii – krainie wiecznej młodości, gdzie nigdy nie trzeba dorastać. Postać charakteryzuje m.in. dążenie do wolności i przygód. Nazwa syndrom Piotrusia Pana została później użyta przez psychologów i terapeutów do opisania pewnych charakterystycznych cech osobowościowych i zachowań, które przypominają postawę głównego bohatera powieści Barriego. Termin ten zyskał popularność w dziedzinie psychologii i literatury psychologicznej w XX wieku i stał się dość często stosowany do opisu pewnych postaw w kontekście rozwoju osobowości.
Sprawdź też wpis na blogu SUPER-ego, w którym omawiany jest zespół Otella.
Syndrom Piotrusia Pana – cechy
Syndrom Piotrusia Pana to w wielu przypadkach bardzo złożone zjawisko psychologiczne, które obejmuje szereg rozmaitych cech osobowościowych i zachowań. Warto odkryć jednak kilka głównych cech tego syndromu w kontekście psychologicznym. Po czym poznać syndrom Piotrusia Pana?
- Ucieczka przed odpowiedzialnością – unikanie przyjmowania pełnej odpowiedzialności za siebie i swoje życie. Niechęć do podejmowania samodzielnie trudnych decyzji, ale też unikanie sytuacji, które tego wymagają.
- Niedojrzałe zachowania – tendencja do zachowań charakterystycznych dla młodszych osób, takich jak impulsywność, kapryśność czy brak umiejętności radzenia sobie z emocjami, czy też często brak wiedzy na temat tego, co to jest kompromis.
- Poleganie na innych – często osoby dotknięte tym syndromem uporczywie polegają na innych. Utrzymując dużą zależność od innych osób, chcą zaspokoić swoje potrzeby, ciągle pytać o zdanie i oczekują, żeby to inni podejmowali za nich decyzje.
- Tęsknota za dzieciństwem – odczuwanie silnej tęsknoty za bezstresowymi czasami dzieciństwa i chęć pozostania w stanie wiecznej młodości, unikając procesu dorastania.
- Konflikt z rzeczywistością – trudności w dostosowaniu się do rzeczywistości, która wymaga decyzyjności i radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami.
Warto jednak zdawać sobie sprawę, iż syndrom Piotrusia Pana i cechy, które omówiliśmy wyżej, są złożone i mogą mieć różne natężenie u różnych osób. Ich głębsze zrozumienie jest istotne dla pomocy i wsparcia osób zmagających się z tym syndromem, a także osób z ich najbliższego otoczenia.
Syndrom Piotrusia Pana – przyczyny
Przyczyny syndromu Piotrusia Pana są złożone i wielowymiarowe, więc często ustala się je indywidualnie podczas psychoterapii. Mogą do nich należeć m.in. traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa, nadopiekuńcze zachowania rodziców, brak odpowiednich wzorców dorosłych, a czasem też przewlekły stres i presja społeczna oraz zaburzenia psychiczne. Z tym iż wiele z tych czynników może się wzajemnie przenikać oraz prowadzić do różnych trudności w życiu i w relacjach damsko-męskich.
Syndrom Piotrusia Pana – objawy
Kiedy mały chłopiec jest przyzwyczajony, aby stawiać cudze zdanie powyżej własnego – odcina się od prawdziwej siły. Traci okazję, żeby dorosnąć. Odbija się to bardzo często w jego przyszłych relacjach damsko-męskich. Taki mężczyzna, który nie zyskał niezależności, potrafi widzieć kobietę nie jako partnerkę, ale jako np. matkę, zabawkę lub jako swojego rywala. Taki mężczyzna przyjmuje często postawę Piotrusia Pana, który ucieka od męczącej go codzienności w hobby, pracę albo i w świat gier, social mediów, czy fantazji. W najgorszym razie uzna kobietę za zagrożenie, które należy poddać kontroli. Dolnośląskie Centrum Psychiatrii i Psychoterapii SUPER-ego we Wrocławiu pozwala osobom cierpiącym na syndrom Piotrusia Pana rozpocząć swoją drogę do pełnego zdrowia psychicznego i lepszego funkcjonowania w codziennym życiu.
