Produkcja żywności znacząco wpływa na naszą planetę, zajmując prawie 40 proc. powierzchni Ziemi i zużywając aż 70 proc. dostępnej świeżej wody, której zasoby są coraz bardziej ograniczone. Tak intensywne rolnictwo przyczynia się do masowego wylesiania i wymierania wielu gatunków. Dlatego od lat poszukuje się różnych rozwiązań, które mogłyby pomóc chronić naszą planetę.
Dieta planetarna - co to takiego?
W 2019 roku Komisja EAT-Lancet zaproponowała koncepcję "diety planetarnej," której głównymi założeniami są ograniczenie spożycia czerwonego mięsa i przetworzonej żywności, a także zwiększenie konsumpcji warzyw, owoców i roślin strączkowych.Reklama
Dieta planetarna zakłada zmniejszenie wpływu rolnictwa na środowisko, promując metody uprawy, które są bardziej przyjazne dla planety, w tym ograniczenie wylesiania, redukcję zużycia wody i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.
Marnowanie żywności to kolejny problem, który ma poważne konsekwencje dla środowiska. Według danych FAO, każdego roku marnuje około 1,3 miliarda ton jedzenia, co stanowi około jedną trzecią globalnej produkcji żywności. Dieta planetarna zwraca uwagę na ten problem, podkreślając, iż można go ograniczyć m.in. poprzez planowanie posiłków na cały tydzień, kupując tylko potrzebne produkty oraz maksymalnie wykorzystując resztki.
Przykładem diety sprzyjającej zdrowiu i środowisku, a jednocześnie łatwej do wprowadzenia, są m.in. dieta fleksitariańska oraz dieta śródziemnomorska. W tych podejściach nie trzeba całkowicie rezygnować z mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, wystarczy jedynie je ograniczyć.
Główne zasady diety planetarnej
W diecie planetarnej głównym źródłem energii są produkty pochodzenia roślinnego, warzywa, owoce a także rośliny strączkowe. W diecie należy ograniczyć produkty zwierzęce (mięso czerwone, produkty bogate w nasycone kwasy tłuszczowe), cukry oraz produkty wysoko przetworzone. Zaleca się produkty sezonowe i lokalne.
Jedną z korzyści diety planetarnej jest dostarczanie odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego. W krajach zachodnich spożycie błonnika wynosi zwykle od 14 g (Wielka Brytania) do 26 g (Norwegia), podczas gdy zalecana dzienna ilość to 25-30 g dla dorosłych. Dieta planetarna, zalecająca spożycie ok.:
230 g produktów pełnoziarnistych,300 g warzyw,200 g owoców dziennie przy 2500 kcal dziennie, umożliwia osiągnięcie tych norm.
Dieta planetarna - korzyści dla planety
Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Produkcja roślinna generuje znacznie mniej emisji CO₂ w porównaniu z przemysłem mięsnym.
Oszczędność zasobów wodnych. Produkcja roślinna zużywa mniej wody niż hodowla zwierząt.
Ochrona bioróżnorodności. Mniejsze zapotrzebowanie na produkcję mięsa przyczynia się do ochrony ekosystemów i różnorodności biologicznej.
Redukcja odpadów. Dieta oparta na mniej przetworzonych produktach generuje mniej odpadów opakowaniowych i żywnościowych.
Dieta planetarna - wpływ na zdrowie
Zwiększona ilość warzyw, owoców, roślin strączkowych, orzechów w diecie planetarnej oprócz dostarczenia witamin i składników mineralnych dostarcza również błonnika pokarmowego, co przekłada się na większą sytość posiłków oraz lepszą pracę przewodu pokarmowego.
Ograniczenie spożywania czerwonego mięsa wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju chorób dieto zależnych. Stosowanie diety opartej na warzywach może przyczynić się m.in. do obniżenia ciśnienia krwi, poziomu glukozy i cholesterolu.
Dieta planetarna - zalecane produkty
Warzywa i owoce: świeże, sezonowe warzywa i owoce powinny stanowić dużą część codziennej diety.
Rośliny strączkowe: fasola, soczewica, ciecierzyca, groch - źródło białka roślinnego i błonnika.
Pełne ziarna: brązowy ryż, quinoa, owies, jęczmień - bogate w błonnik i składniki odżywcze.
Orzechy i nasiona: migdały, orzechy włoskie, chia, siemię lniane - źródła zdrowych tłuszczów, białka i minerałów.
Zdrowe tłuszcze: oliwa z oliwek, awokado, olej lniany - korzystne dla serca i układu krążenia.
Zioła i przyprawy: naturalne aromaty do wzbogacenia smaku potraw bez potrzeby dodawania soli czy cukru.
Dieta planetarna - produkty, których warto unikać lub ograniczyć
czerwone i przetworzone mięso,produkty wysoko przetworzone,napoje słodzone,tłuszcze trans i nasycone: ograniczenie smażonych potraw i przetworzonych przekąsek.
Źródło:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10144214/https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/jak-jesc-zdrowo-i-dbac-o-planete-dieta-planetarna-w-praktyce
CZYTAJ TAKŻE:
