Syllogomania, znana również jako patologiczne zbieractwo, jest jednym z mniej znanych, ale jednocześnie poważnych zaburzeń psychicznych, które dotykają ludzi na całym świecie. Zaburzenie to charakteryzuje się niezdolnością do pozbywania się przedmiotów, choćby tych, które obiektywnie nie mają żadnej wartości. Osoby cierpiące na syllogomanię często gromadzą ogromne ilości rzeczy, co prowadzi do zagracenia ich przestrzeni życiowej i poważnych problemów w codziennym funkcjonowaniu. W niniejszym artykule przyjrzymy się, czym jest syllogomania, jakie są jej przyczyny, efekty i skutki, a także czy istnieją skuteczne metody leczenia tego zaburzenia.
Syllogomania to nie kolekcjonerstwo
Syllogomania jest zaburzeniem, które objawia się chroniczną trudnością w pozbywaniu się przedmiotów, niezależnie od ich rzeczywistej wartości. Zaburzenie to jest często mylone z kolekcjonerstwem, jednak różni się od niego znacząco. Kolekcjonerstwo jest świadomą i kontrolowaną działalnością, mającą na celu gromadzenie określonych przedmiotów o wartości estetycznej, historycznej lub emocjonalnej. W przypadku syllogomanii mamy do czynienia z kompulsywnym gromadzeniem rzeczy bez względu na ich wartość, co prowadzi do zagracenia przestrzeni życiowej i utrudnia normalne funkcjonowanie.
Syllogomania – przyczyny
Przyczyny syllogomanii są złożone i wieloaspektowe. Badania sugerują, iż na rozwój tego zaburzenia mogą wpływać zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Niektórzy badacze uważają, iż istnieje genetyczna predyspozycja do syllogomanii, co oznacza, iż osoby, które mają bliskich krewnych z tym zaburzeniem, są bardziej narażone na jego rozwój. Wpływ mogą mieć także traumatyczne doświadczenia z przeszłości, takie jak utrata bliskiej osoby, co może prowadzić do gromadzenia przedmiotów jako formy radzenia sobie z bólem emocjonalnym. Ponadto, niektóre badania sugerują, iż syllogomania może być związana z zaburzeniami funkcjonowania mózgu, w szczególności obszarów odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji i regulację emocji.
Jednym z kluczowych elementów syllogomanii jest silne przywiązanie emocjonalne do gromadzonych przedmiotów. Osoby cierpiące na to zaburzenie często odczuwają lęk i niepokój na myśl o pozbyciu się jakiejkolwiek rzeczy, choćby jeżeli obiektywnie nie ma ona żadnej wartości. To przywiązanie jest często irracjonalne i trudne do zrozumienia dla osób z zewnątrz. “Osoby z syllogomanią często przypisują gromadzonym przedmiotom znaczenie emocjonalne, co sprawia, iż ich utrata jest dla nich nie do zniesienia” (Frost i Hartl, 1996).
Efekty syllogomanii mogą być katastrofalne zarówno dla osoby dotkniętej tym zaburzeniem, jak i dla jej otoczenia. Przede wszystkim, nadmierne gromadzenie przedmiotów prowadzi do zagracenia przestrzeni życiowej, co utrudnia normalne funkcjonowanie. Osoby cierpiące na syllogomanię często nie są w stanie utrzymać porządku w swoim domu, co może prowadzić do problemów z higieną i zdrowiem. Ponadto, zagracenie może stwarzać realne zagrożenie dla bezpieczeństwa, na przykład w przypadku pożaru, kiedy to trudno jest gwałtownie opuścić pomieszczenie. Zaburzenie to może również prowadzić do izolacji społecznej, ponieważ osoby dotknięte syllogomanią często wstydzą się zapraszać innych do swojego zagraconego domu. To z kolei może prowadzić do problemów emocjonalnych, takich jak depresja i lęk.
Syllogomania – skutki i leczenie
Skutki syllogomanii są nie tylko fizyczne, ale także emocjonalne i społeczne. Osoby z tym zaburzeniem często doświadczają silnego stresu i lęku, wynikającego z niemożności kontrolowania swojego otoczenia. Mogą czuć się przytłoczone ilością posiadanych przedmiotów, co prowadzi do uczucia bezradności i frustracji. Ponadto, trudności w pozbywaniu się rzeczy mogą prowadzić do konfliktów z rodziną i przyjaciółmi, którzy nie rozumieją istoty problemu i mogą postrzegać zachowanie osoby z syllogomanią jako lenistwo lub brak odpowiedzialności.
Leczenie syllogomanii jest trudnym i długotrwałym procesem, ale możliwym do przeprowadzenia. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić myśli oraz zachowania prowadzące do gromadzenia przedmiotów. Terapeuci pracują z pacjentami nad rozwijaniem zdrowszych wzorców myślenia i radzenia sobie z lękiem oraz stresem bez uciekania się do gromadzenia rzeczy. Terapia grupowa może również być pomocna, ponieważ umożliwia pacjentom dzielenie się swoimi doświadczeniami i uczenie się od innych, którzy zmagają się z tym samym problemem. “Terapia poznawczo-behawioralna jest uznawana za najskuteczniejszą metodę leczenia syllogomanii, pomagając pacjentom zmienić ich destrukcyjne wzorce myślenia i zachowania” (Mataix-Cols i in., 2010).
W niektórych przypadkach farmakoterapia może być pomocna, zwłaszcza gdy syllogomania współwystępuje z innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja czy zaburzenia lękowe. Leki antydepresyjne, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), mogą pomóc w złagodzeniu objawów tych zaburzeń, co z kolei ułatwia pracę nad syllogomanią w psychoterapii. Ważne jest jednak, aby farmakoterapia była stosowana w połączeniu z terapią poznawczo-behawioralną, ponieważ same leki nie są wystarczające do rozwiązania problemu gromadzenia przedmiotów.
Edukacja i wsparcie społeczne są najważniejsze w procesie leczenia syllogomanii. Osoby dotknięte tym zaburzeniem często potrzebują pomocy w nauce, jak utrzymywać porządek i kontrolować swoje otoczenie. Wsparcie rodziny i przyjaciół może być nieocenione, pod warunkiem, iż są oni świadomi istoty problemu i potrafią okazać zrozumienie oraz cierpliwość. Organizacje i grupy wsparcia dla osób z syllogomanią mogą również dostarczyć cennych zasobów i pomocy w radzeniu sobie z zaburzeniem.
Pomocne mogą być także techniki mindfulness i medytacji, które pomagają pacjentom w radzeniu sobie z lękiem i stresem bez uciekania się do gromadzenia przedmiotów. Techniki te uczą pacjentów, jak być obecnym w chwili obecnej i akceptować swoje emocje bez oceniania ich. Dzięki temu mogą oni lepiej radzić sobie z impulsami do gromadzenia rzeczy i rozwijać zdrowsze sposoby radzenia sobie z trudnymi emocjami.
Podsumowanie
Podsumowując, syllogomania jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które ma wiele negatywnych skutków dla osoby dotkniętej tym problemem oraz jej otoczenia. Przyczyny tego zaburzenia są złożone i mogą obejmować zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Efekty syllogomanii mogą być katastrofalne, prowadząc do zagracenia przestrzeni życiowej, problemów zdrowotnych, izolacji społecznej oraz poważnych problemów emocjonalnych. Leczenie tego zaburzenia wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje terapię poznawczo-behawioralną, farmakoterapię, edukację oraz wsparcie społeczne. Dzięki odpowiedniemu leczeniu osoby z syllogomanią mogą nauczyć się kontrolować swoje impulsy do gromadzenia przedmiotów i odzyskać zdrowie oraz równowagę w życiu.
Bibliografia
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
Frost, R. O., & Hartl, T. L. (1996). “A cognitive-behavioral model of compulsive hoarding.” Behaviour Research and Therapy, 34(4), 341-350.
Mataix-Cols, D., Frost, R. O., Pertusa, A., Clark, L. A., Saxena, S., Leckman, J. F., … & Wilhem, S. (2010). “Hoarding disorder: A new diagnosis for DSM-V?” Depression and Anxiety, 27(6), 556-572.
Tolin, D. F., Frost, R. O., & Steketee, G. (2014). Buried in Treasures: Help for Compulsive Acquiring, Saving, and Hoarding. Oxford University Press.
Williams, M., Viscusi, J. A., & Joseph, C. M. (2010). “The impact of hoarding disorder on personal relationships.” Journal of Clinical Psychology, 66(5), 505-517.
