Suplementy na odchudzanie w świetle badań

Obecnie rynek suplementów diety proponuje szeroką gamę preparatów wspomagających odchudzanie. Zawierają one mieszanki ekstraktów roślinnych, minerałów i związków chemicznych, dzięki którym wg producentów proces odchudzania powinien przebiegać szybciej i efektywniej. Poniżej analiza najczęściej występujących składników suplementów diety w kontekście badań naukowych.

Chitosan

Chitosan to polisacharyd pozyskiwany z pancerzy skorupiaków, którego działanie opiera się o regulację gospodarki lipidowej. Jego suplementacja, zwłaszcza w diecie bogatej w tłuszcze skutkuje obniżeniem wagi. Dzieje się to za sprawą obniżania absorpcji tłuszczy z pożywienia oraz zmniejszeniu ich magazynowania w organizmie.

Skuteczność stosowania suplementów zawierających chitosan ma pokrycie w badaniach naukowych. Niemniej jednak nie wszystkie wykazują tak obiecującą utratę wagi jak obiecują producenci. W części publikacji znajdziemy informację o spadku wagi o 1-1,7 kg w przeciągu kilku do 52 tygodni przyjmowania chitosanu. Część badaczy określa obniżanie wagi przez chitosan za wręcz minimalne.

Chrom

Chrom to pierwiastek kojarzony głównie z hamowaniem apetytu na słodkie. Jego potencjalny mechanizm działania opiera się o wzmacnianie działania insuliny dzięki poprawie jej powinowactwa do komórek. Ze względu na najważniejszy wpływ insuliny na metabolizm węglowodanów chrom jednocześnie może poprawiać ich gospodarkę.

Przeprowadzone badania nie zaprzeczają wpływowi na gospodarkę węglowodanową, jednak sama utrata wagi w przypadku spożywania chromu w porównaniu do placebo wynosiła w 11 analizowanych badaniach jedynie 0,5 kg. Co wskazuje na niewielki udział pierwiastka w procesie odchudzania.

Garcinia cambogia

Garcinia cambogia zawiera w swoim składzie kwas hydroksycytrynowy (HCA), który hamuje syntezę kwasów tłuszczowych. Ponadto stymuluje układ nerwowy do zwiększonego wydzielania serotoniny, co powoduje spadek apetytu. w tej chwili brak jest długoterminowych badań potwierdzających skuteczność redukcji ciała podczas suplementacji ekstraktów z rośliny. Niemniej jednak można znaleźć pojedyncze badania, w których w porównaniu do placebo następował niewielki spadek wagi.

Kofeina i kapsaicyna

Kofeina oraz kapsaicyna są jednymi z najlepiej przebadanych składników preparatów wspomagających odchudzanie. Przyspieszają metabolizm, zwiększają termogenezę, kofeina dodatkowo powoduje spadek apetytu. Wszystkie powyższe mechanizmy mają wpływ na utratę wagi.

Błonnik

Błonnik to włókno pokarmowe, które po spożyciu nie zostaje wchłonięte przez ludzki organizm. W jelicie grubym ulega fermentacji, po czym zostaje wydalony z masą kałową. Korzyści wynikające ze spożywania błonnika opierają się o:

• zdolność do wiązania wody, dzięki czemu czas przebywania pokarmu w przewodzie pokarmowym się wydłuża, co pozwala na wchłonięcie większej ilości substancji odżywczych z posiłków
• zwiększanie objętości posiłków przy braku wzrostu kaloryczności, co powoduje uczucie sytości
• zwiększenie objętości stolca i częstsze wypróżnianie
• wiązanie kwasów tłuszczowych, dzięki czemu tłuszcze i cholesterol są absorbowane z jelit w mniejszym stopniu

Badania naukowe są zgodne w odniesieniu do skuteczności stosowania błonnika na odchudzanie. W niektórych publikacjach zwrócono uwagę na to, iż niektóre osoby nie uzyskały pożądanych efektów ze względu na brak tolerancji preparatów z błonnikiem. Jednak były to pojedyncze przypadki.

Pomarańcza gorzka

Pomarańcza gorzka zawiera w swoim ekstrakcie synefrynę, czyli substancje o zbliżonej strukturze do efedryny. To za jej sprawą następuje podniesienie temperatury ciała organizmu, co powoduje wzmożony wydatek energetyczny. Ponadto powoduje pobudzenie trawienia i lipolizę, co pomaga poprawić gospodarkę lipidową.

Obecnie dostępne badania podają obiecujące wyniki, brakuje badań klinicznych o szerszej skali w celu potwierdzenia bezpieczeństwa i skuteczności suplementacji alkaloidami synefrynowymi.

Zielona herbata

Bardzo często w preparatach na odchudzanie znajdziemy ekstrakty z zielonej herbaty bogate między innymi właśnie w teinę, która strukturalnie nie różni się od kofeiny. Zielona herbata zawiera także katechiny, czego sumaryczne działanie daje przyspieszenie metabolizmu i spalanie tkanki tłuszczowej. Badania naukowe w kwestii suplementacji ekstraktów z zielonej herbaty dają niejednoznaczne wyniki.

Warto pamiętać podczas rozmowy z pacjentem o podkreśleniu roli deficytu kalorycznego oraz aktywności fizycznej w procesie utraty wagi. W przypadku osób chorujących na otyłość suplementy diety na odchudzanie mogą stanowić jedynie rolę wspomagającą. Jest to schorzenie, którego leczenie wymaga holistycznego podejścia i chociaż niektórym pacjentom ciężko się z tym pogodzić spożywanie ekstraktów zawartych w suplementach bez zachowania diety czy wzrostu aktywności nie spowoduje utraty wagi. Część badań daje obiecujące wyniki, aczkolwiek nie są one choćby zbliżone do efektów stosowania leków powodujących utratę wagi wydawanych z przepisu lekarza.

Autor: mgr farm. Martyna Piotrowska

Bibliografia:

1. Effect of Supplementation With Chitosan on Weight, Cardiometabolic, and Other Risk Indices in Wistar Rats Fed Normal and High-Fat/High-Cholesterol Diets Ad Libitum. S. Bahijri, L. Alsheikh, G. Ajabnoor, A. Borai. Nutrition and Metabolic Insights Volume 10: 1–8 © The Author(s) 2017
2. Tsang C, Taghizadeh M, Aghabagheri E, Asemi Z, Jafarnejad S. A meta-analysis of the effect of chromium supplementation on anthropometric indices of subjects with overweight or obesity. Clin Obes. 2019 Aug;9(4):e12313. doi: 10.1111/cob.12313. Epub 2019 May 21. PMID: 31115179.
3. Onakpoya I, Posadzki P, Ernst E. Chromium supplementation in overweight and obesity: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. Obes Rev. 2013 Jun;14(6):496-507. doi: 10.1111/obr.12026. Epub 2013 Mar 18. PMID: 23495911.
4. Yazaki Y, Faridi Z, Ma Y, Ali A, Northrup V, Njike VY, Liberti L, Katz DL. A pilot study of chromium picolinate for weight loss. J Altern Complement Med. 2010 Mar;16(3):291-9. doi: 10.1089/acm.2009.0286. PMID: 20192914; PMCID: PMC5206698.
5. Onakpoya I, et al. (2011). The use of Garcinia extract (Hydroxycitric acid) as a weight loss supplement: a systematic review and meta-analysis of randomised clinical trials. Journal of Obesity, 2011, 1–9
6. Heymsfield SB, et al. (1998). Garcinia cambogia (hydroxycitric acid) as a potential antiobesity agent: a randomized controlled trial. JAMA, 280(18), 1596–1600.
7. Prozdrowotne adekwatności kawy, Marta Pelczyńska, Paweł Bogdański, Varia Medica 2019, tom 3, nr 4
8. Westerterp-Plantenga MS, et al. (2012). Sensory and gastrointestinal satiety effects of capsaicin on food intake. International Journal of Obesity, 36(6), 792–799.
9. Marta Stępień, Monika Szulińska, Paweł Bogdański, Danuta Pupek-Musialik. Rola ekstraktu zielonej herbaty w leczeniu otyłości. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2011, tom 2, nr 4, 256–262
10. Preuss HG, DiFerdinando D, Bagchi M, Bagchi D. Citrus aurantium as a thermogenic, weight-reduction replacement for ephedra: an overview. J Med. 2002;33(1-4):247-64. PMID: 12939122.
11. Lindström, J., Peltonen, M., Eriksson, J.G. et al. High-fibre, low-fat diet predicts long-term weight loss and decreased type 2 diabetes risk: the Finnish Diabetes Prevention Study.Diabetologia 49, 912–920 (2006). https://doi.org/10.1007/s00125-006-0198-3