Suplementy diety a demencja Eksperci o przełomowym badaniu. „Spowolnienie o dwa lata”

Jego koleżanka i liderka badania Olivia Okereke jest przekonana, iż wynik przyciągnie uwagę seniorów. Eksperci podkreślają, iż poprzednie badania nie wykazały takiego ochronnego wpływu suplementów diety — niezależnie od tego, czy były to multiwitaminowe suplementy, minerały czy połączenie obu.

„Wszystkie wyniki były rozczarowujące”

Na przykład analiza ośmiu badań z 2018 r. nie wykazała żadnych dowodów na to, iż przyjmowanie tego typu środków może opóźniać demencję — ogłosił zespół kierowany przez Najiego Tabeta z Brighton and Sussex Medical School w „Cochrane Database of Systematic Reviews”.

— Jak dotąd wszystkie wyniku były negatywne — mówi Lars Timmermann, który kieruje wydziałem neurologii w Szpitalu Uniwersyteckim w Marburgu.

— Nie było dowodów na skuteczność takich preparatów — twierdzi Dorothee Volkert z Uniwersytetu w Erlangen-Nuremberg. — Przeprowadzono wiele badań nad suplementacją przy użyciu szerokiej gamy składników odżywczych i ich kombinacji — mówi profesor ds. żywienia klinicznego. — Wszystkie wyniki były rozczarowujące. Trudno powiedzieć, dlaczego taki efekt został zaobserwowany właśnie tutaj — dodaje.

Stas_V / Getty Images

(zdjęcie poglądowe)

Uczestnicy badania w wieku 60 lat i starszym otrzymali albo tabletki placebo, albo pastylki zawierające mikroskładniki odżywcze, takie jak witaminy. W ciągu dwóch lat prawie 500 z nich ukończyło testy poznawcze. Ostatecznie zespół odkrył, iż u osób, które przyjmowały również multiwitaminę, utrata pamięci epizodycznej była nieco mniejsza.

Pamięć epizodyczna odpowiada za wydarzenia z własnego życia jednostki, takie jak spotkania. — Ten rodzaj pamięci jest bardzo istotny w życiu codziennym — wyjaśnia Lars Timmermann.

Inne zdolności poznawcze, takie jak uwaga, nie poprawiły się. Jednocześnie naukowcy twierdzą, iż efekt jest w przybliżeniu równoważny dwuletniemu opóźnieniu w pogarszaniu się funkcji poznawczych.

„Mocne i spójne dowody”. Czy na pewno?

Zespół Chiraga Vyasa podkreśla, iż jest to już trzecie badanie, które potwierdza pozytywny wpływ suplementów diety na ochronę przed demencją. Dwa pozostałe wyniki również są efektem pracy badaczy COSMOS. Warto zaznaczyć, iż badanie było finansowane m.in. przez firmę spożywczą Mars Incorporated — innymi słowy, przez producenta takich preparatów.

W każdym z dwóch kolejnych badań ponad 2 tys. osób zostało przepytanych online (COSMOS-Web) lub telefonicznie (COSMOS-Mind) — a wyniki były podobne. Przedstawione tutaj badanie COSMOS Clinic wyróżnia się tym, iż opiera się na testach klinicznych, a nie na mniej wiarygodnych ankietach za pośrednictwem sieci czy telefonu.

Ocena łącznie ponad 5 tys. osób we wszystkich trzech badaniach wyraźnie pokazuje, iż pamięć i siła psychiczna mogą zyskać na przyjmowaniu suplementów diety. — Metaanaliza trzech oddzielnych badań dostarcza mocnych i spójnych dowodów na to, iż codzienne przyjmowanie multiwitaminy, składającej się z ponad 20 niezbędnych mikroelementów, pomaga zapobiegać utracie pamięci i spowalnia spadek funkcji poznawczych — dodaje Chirag Vyas.

Rene Thyrian z Niemieckiego Centrum Chorób Neurodegeneracyjnych (DZNE) w Greifswaldzie jest sceptyczny. — Statystycznie badanie wykazało istotny efekt — mówi specjalista ds. demencji. — Wątpliwe jest jednak, czy ma to jakiekolwiek znaczenie dla osób dotkniętych tą chorobą w życiu codziennym — dodaje. Rene Thyrian ma wątpliwości co do twierdzenia, iż efekt odpowiada spowolnieniu o dwa lata. — Moim zdaniem nie jest to poparte danymi — wyjaśnia.

„Interesująca obserwacja, ale nic więcej”

Lars Timmermann również jest sceptyczny. — Procedury testowe były rzeczywiście dobre, ale liczba uczestników była bardzo niska, aby określić tak łagodne efekty — twierdzi. Przyczyna zaobserwowanego efektu jest niejasna. — To interesująca obserwacja, ale nic więcej — podsumowuje ekspert.

Dorothee Volkert również nie poleca przyjmowania suplementów multiwitaminowych na podstawie tego wyniku. — Nie zalecałabym tego na podstawie jednego badania — wyjaśnia ekspertka ds. żywienia.

Z drugiej strony grupa Vyasa jest przekonana, iż wynik jest wiarygodny. Brak składników odżywczych może zwiększać ryzyko utraty zdolności poznawczych u seniorów, a jednocześnie mogą oni czerpać korzyści z przyjmowania kombinacji witamin i minerałów.

Naukowcy od dziesięcioleci poszukują przyczyn demencji. Poszukiwania są niezwykle trudne zwłaszcza za sprawą jednego czynnika: początkowo uszkodzenie mózgu może pozostać niezauważone przez wiele lat. Choroba Alzheimera — najpowszechniejsza forma demencji — rozwija się, gdy w mózgu zaczynają gromadzić się toksyczne białka tau oraz beta-amyloidu.

Zdrowy rozsądek i kontakt z lekarzem

Jak podkreśla Rene Thyrian, choćby jeżeli dokładne powiązania z chorobą nie zostały jeszcze wyjaśnione, ludzie mogą zminimalizować ryzyko: stosować zbilansowaną dietę, ograniczać alkohol, zrezygnować z palenia, ćwiczyć i kontrolować wysokie ciśnienie krwi. W przypadku utraty słuchu należy sięgnąć po aparat słuchowy — nie tylko, by uniknąć izolacji społecznej, ale także, by rejestrować akustyczne bodźce z otoczenia. — Powinieneś żyć wszystkimi zmysłami, jeżeli to możliwe — wyjaśnia ekspert.

— Gdybyśmy zrobili więcej na rzecz zapobiegania, moglibyśmy opóźnić 40 proc. przypadków demencji — zauważa z kolei Lars Timmermann. Zaleca stosowanie zbilansowanej diety, ćwiczenia fizyczne i kontrolowanie czynników ryzyka. jeżeli pojawiają się jakiekolwiek oznaki demencji, osoba powinna poddać się badaniu neurologicznemu, aby ustalić, czy istnieje uleczalna przyczyna, taka jak borelioza lub problemy z tarczycą.

Ekspert odradza przyjmowanie suplementów diety na własną rękę. Najpierw pacjent powinien porozmawiać z lekarzem rodzinnym, czy rzeczywiście ma niedobór składników odżywczych.

— Przy dużej ilości witamin trzeba być bardzo ostrożnym — podkreśla Lars Timmermann. — Można wyrządzić sobie dużą krzywdę — mówi.