Nikotyna to substancja silnie uzależniająca. I choć w nadmiarze może stanowić zagrożenie, to nie ją należy obarczać odpowiedzialnością za destrukcyjny wpływ palenia na zdrowie.
Największe szkody powoduje dym – a konkretnie zawarte w nim substancje smoliste oraz inne toksyczne związki, których liczba sięga tysięcy.
Z czego składa się dym papierosowy?
Dym unoszący się z palącego się papierosa zawiera w większości azot, tlen i dwutlenek węgla – razem stanowią one ponad 80% jego masy. Jednak to pozostałe składniki są najbardziej niebezpieczne.
Wśród substancji bezpośrednio powiązanych z rozwojem chorób nowotworowych można wymienić m.in. benzen, chlorek winylu, nikiel, toluidynę, arsen, naftyloaminę, dwumetylonitrozoaminę czy dibenzoakrydynę. Również formaldehyd, naftaleny oraz katechol przyczyniają się do procesów rakotwórczych.
Nie można też pominąć obecności pierwiastków promieniotwórczych (jak polon) ani toksyn znanych z innych kontekstów, takich jak cyjanowodór.
Określenie "substancje smoliste" odnosi się do ogółu związków chemicznych, które powstają podczas spalania tytoniu, przedostają się do organizmu palacza i osiadają w jego płucach w formie lepkiej, trudnej do usunięcia mazi.
Papierosy a produkty bezdymne – co je różni?
Podczas palenia papierosa temperatura na jego końcówce może sięgać aż 800°C. To właśnie w takich warunkach powstają substancje smoliste.
W związku z tym badacze już kilkanaście lat temu zaczęli zastanawiać się, czy można stworzyć alternatywę dla papierosów, która nie generowałaby tej grupy toksyn. Odpowiedź okazała się twierdząca.
Dostępne dziś na rynku produkty nikotynowe, takie jak e-papierosy i podgrzewacze tytoniu, działają w oparciu o inny mechanizm: nie spalają, ale podgrzewają tytoń lub płyn, co skutkuje powstaniem aerozolu. Użytkownik inhaluje się tym aerozolem, naśladując czynność palenia.
Ten aspekt behawioralny – podobieństwo rytuału – odgrywa istotną rolę w decyzji o zmianie na mniej szkodliwą alternatywę.
Kluczowa różnica tkwi jednak w składzie aerozolu. W przeciwieństwie do dymu papierosowego nie zawiera on substancji smolistych. zwykle znajdziemy w nim nikotynę, glikol propylenowy, glicerynę oraz parę wodną.
Z badań wynika, iż jeżeli ryzyko zdrowotne wynikające z palenia papierosów ocenimy jako 100%, to w przypadku produktów bezdymnych może ono być niższe choćby o około 90-95%.1
1Raport został opublikowany 19 sierpnia 2015 roku przez Public Health England i opracowany przez zespół ekspertów, w tym profesorów: Ann McNeill (King’s College London) i Petera Hajeka (Queen Mary University of London).
