Ryzyko to najsilniej zaznacza się u niektórych podgrup pacjentów z cukrzycą – są to np. osoby w bardzo podeszłym wieku, pacjenci z niekontrolowaną cukrzycą, ci, którym przepisano NLPZ po raz pierwszy oraz pacjenci już przyjmujący zarówno inhibitor układu renina-angiotensyna (RASi), jak i środek moczopędny.
Pacjenci z tych podgrup z wyraźnym wskazaniem do NLPZ potencjalnie mogą "odnieść największe korzyści z dokładniejszej obserwacji, zmniejszenia dawki lub innych strategii łagodzenia" – powiedział dr Anders Holt. Specjalista pracujący w Kopenhaskim Szpitalu Uniwersyteckim i Szpitalu Herlev-Gentofte w Hellerup w Danii jest głównym autorem analizy duńskich danych rejestrowych omawiającej te przypadki.
Hospitalizacje z powodu niewydolności serca związane z NLPZ, jak zauważa analiza, są często przypisywane objawom przejściowego przeciążenia płynami, często bez pogorszenia funkcji serca, które wynikają z działania leków na nerki.
Dr Holt uważa, iż takie zdarzenia związane z niewydolnością serca traktowane są jako mniej poważne, w porównaniu z innymi formami niewydolności serca. Jednak wykonana przez jego zespół analiza wskazuje coś przeciwnego. Śmiertelność w ciągu 5 lat była podobna w przypadku pacjentów z niewydolnością serca związaną z NLPZ jak i pacjentów z innymi postaciami HF, "co może sugerować, iż niewydolność serca związana z NLPZ to coś więcej niż przejściowe przeciążenie płynami".
Leki mogą tworzyć warunki do wystąpienia niewydolności serca przez bezpośredni wpływ na nie poprzez jeden z kilku proponowanych mechanizmów, w tym "wywoływanie arytmii i zwłóknienia serca, zwężenie naczyń, subkliniczny stan zapalny i podwyższenie ciśnienia krwi" – powiedział Holt, dodając, iż badanie duńskiego zespołu nie określa, czy HF związana z NLPZ wynika z przejściowego przeciążenia płynami, czy też bezpośredniego wpływu na serce, ale "najprawdopodobniej jest to jedno i drugie".
Sama metodologia wykonania badań była dość rygorystyczna. Objęto nią 23 308 pacjentów z całej Danii z rozpoznaną cukrzycą typu 2 i bez historii HF, którzy przebyli pierwszą hospitalizację z powodu HF; ich wiek wynosił średnio 76 lat, a 39 proc. stanowiły kobiety.
Do badan służyły ich własne kontrole; ekspozycje na NLPZ w dwóch 28-dniowych okresach poprzedzających zdarzenie HF, jeden bezpośrednio przed, a drugi poprzedzający go o 56 dni, (porównano odpowiednio jako okresy wskaźnikowe i kontrolne).
Ekspozycja na NLPZ została zdefiniowana jako uzyskanie recepty na celekoksyb, diklofenak, ibuprofen lub naproksen, "ponieważ są to NLPZ stosowane głównie w Danii" – stwierdzono w opisie badań.
Iloraz szans (OR) dla hospitalizacji z powodu HF związanej z ekspozycją na NLPZ w ciągu 28 dni poprzedzających zdarzenie wynosił:
- 1,43 (95% CI, 1,27 - 1,63) ogółem
- 1,41 (1,16 - 1,71) dla NLPZ podawanego razem z RASi i lekami moczopędnymi
- 1,68 (95% CI, 1,00 - 2,88) dla pacjentów z podwyższonym stężeniem hemoglobiny A1c
- 1,78 (95% CI, 1,39 - 2,28) dla osób w wieku 80 lat lub starszych
- 2,71 (95% CI 1,78 - 4,23) dla osób stosujących wcześniej NLPZ
Dr Holt zauważył, iż stosowanie NLPZ i cukrzyca są związane ze zwiększonym ryzykiem HF. Jednak leki zostały przepisane 16 proc. pacjentów w badaniu.
- Jednym z bardziej zaskakujących odkryć było dla mnie dość znaczne stosowanie przepisanych NLPZ w populacji pacjentów z cukrzycą, w grupie pacjentów o ugruntowanym ryzyku sercowo-naczyniowym. Ta grupa pacjentów dopiero się powiększa, więc nacisk na określenie możliwych związków między choćby krótkotrwałym stosowaniem NLPZ a incydentami niewydolności serca jest na czasie i potrzebny – zauważył.
Opracował Marek Meissner
