Sto pytań o: cewnik – czy boli, wskazania, powikłania?

Kwestia cewnika dla wielu bywa drażliwa. Sama myśl o wprowadzeniu do pęcherza jakiegokolwiek narzędzia często sprawia, iż pacjenci się wzdrygają. Chciałbym jednak podkreślić (jak w większości, jeżeli choćby nie wszystkich moich wpisach), iż żadna procedura, którą my, lekarze, wykonujemy, nie jest bezzasadna. Cewnik potrafi bardzo ułatwić życie. Jakie są wskazania do używania cewnika? Czy mogą wystąpić powikłania?

Co to jest cewnikowanie pęcherza?

Cewnikowanie pęcherza to zabieg polegający na wprowadzeniu do pęcherza moczowego cienkiej rurki zwanej cewnikiem, która łączy się z workiem (zbiornikiem), w którym zbiera się mocz. Cewniki są dostępne w wielu rozmiarach, materiałach (lateks, silikon, teflon) i typach (końcówka prosta lub końcówka typu coude). Cewnik Foleya jest powszechnym rodzajem cewnika stałego. Ma miękką, plastikową lub gumową rurkę, która jest wkładana do pęcherza w celu odprowadzenia moczu.

Czy cewnikowanie boli?

Choć nie brzmi to przyjemnie, zabieg przeprowadzony poprawnie nie boli, a to dzięki żelowi, któremu pokrywa się rurkę. Żel ten ma działanie bakteriobójcze i znieczulające. W przypadku mężczyzn przeprowadzanie zabiegu jest trudniejsze niż u kobiet, a to z powodu tego, iż ich cewka moczowa u mężczyzn jest dłuższa i naturalnie zwężona w trzech miejscach. Wymaga więc dużo od nas większego wyczucia.

Jakie są wskazania do cewnikowania?

Cewnik najczęściej stosuje się w schorzeniach takich jak:

• Nietrzymanie moczu (wyciek moczu lub niemożność kontrolowania oddawania moczu)
• Zatrzymanie moczu (niemożność opróżnienia pęcherza, kiedy trzeba)
• Operacja prostaty lub narządów płciowych
• Inne schorzenia, takie jak stwardnienie rozsiane, uszkodzenie rdzenia kręgowego lub demencja

Łatwo się domyślić, iż jest stosowany u pacjentów z ograniczonym poruszaniem się, obłożnie chorych lub niepełnosprawnych ruchowo, ale także u osób starszych i w podeszłym wieku, których ciało nie słucha już tak dobrze, jak kiedyś.

Jakie powikłania mogą wystąpić po noszeniu cewnika?

Stosowanie cewnika nie jest wolne od ryzyka, nieważne, jak bardzo chciałbym ustrzec od tego pacjentów. Do najczęściej występujących powikłań zaliczamy:

• Alergia lub wrażliwość na lateks
• Kamienie pęcherza
• Zakażenia krwi (posocznica)
• Krew w moczu (krwiomocz)
• Uszkodzenie nerek (zwykle tylko przy długotrwałym stosowaniu cewnika na stałe)
• Uraz cewki moczowej
• Zakażenia dróg moczowych lub nerek
• Rak pęcherza moczowego (tylko po długotrwałym cewniku stałym)

Oczywiście, to, czy powikłania w ogóle wystąpią w dużej mierze zależna jest od samego pacjenta. Podstawą jest konsekwencja w utrzymaniu higieny oraz dbanie o cewnik oraz jego wymianę. Należy mieć oczy szeroko otwarte i w przypadku jakichkolwiek problemów natychmiast zgłosić się do lekarza. Jesteśmy po to, żeby pomagać.

Wpis powstał przy wsparciu materiałów ze strony Narodowej Biblioteki Medycznej Stanów Zjednoczonych.