W ostatnich latach – zarówno na świecie, jak i w Polsce – odnotowuje się niepokojący wzrost liczby infekcji przenoszonych drogą płciową (STI). Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, ang. World Health Organization) każdego dnia diagnozuje się ponad milion nowych przypadków! Choroby z grupy STI stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, dlatego wzrost liczby zachorowań wymaga uwagi oraz skoordynowanych działań ze strony systemów opieki zdrowotnej i społeczeństwa.
Globalna skala problemu
WHO szacuje, iż każdego roku na świecie odnotowuje się blisko 374 miliony nowych zakażeń patogenami wywołującymi w pełni uleczalne choroby przenoszone drogą płciową – są to:
- chlamydioza – 129 milionów przypadków,
- rzeżączka – 82 miliony przypadków,
- kiła – 7 milionów przypadków,
- rzęsistkowica – 156 milionów przypadków.
Choroby przenoszone drogą płciową wywołuje ponad 30 różnych bakterii, wirusów i pasożytów. Najczęściej przenoszą się one podczas kontaktów seksualnych, choć niektóre mogą być również przekazywane z matki na dziecko w trakcie ciąży lub porodu. Infekcje te często przebiegają bezobjawowo, co utrudnia ich wczesne wykrycie i leczenie. Statystyki jednoznacznie wskazują, iż problem STI występuje we wszystkich regionach świata i dotyka ludzi niezależnie od wieku czy statusu społecznego. Nieleczone infekcje mogą prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak niepłodność, komplikacje w ciąży czy zwiększone ryzyko zakażenia wirusem HIV.
Sytuacja w Polsce
W Polsce również odnotowuje się wzrost liczby przypadków STI. W 2023 roku zgłoszono ponad 5 tysięcy przypadków kiły, chlamydiozy i rzeżączki. Dane z ostatnich lat są alarmujące: w 2020 roku zarejestrowano 703 przypadki kiły, podczas gdy w 2023 roku liczba ta wzrosła do 2986, co oznacza wzrost o około 325%. Podobne tendencje zaobserwowano w przypadku chlamydiozy i rzeżączki. Warto również zaznaczyć, iż wiele zakażeń STI wciąż pozostaje niezdiagnozowanych.
Zakażenia te dotyczą głównie osób w wieku 20–39 lat, a większość przypadków stanowią mężczyźni. Jednak coraz częściej choroby przenoszone drogą płciową diagnozuje się również u kobiet. Wzrost liczby wykrywanych przypadków może wynikać zarówno z rzeczywistego wzrostu zakażeń, jak i z lepszej diagnostyki oraz większej świadomości społecznej. Choć pełne dane z roku 2024 nie są jeszcze dostępne, trend wzrostowy liczby przypadków STI w Polsce wyraźnie się utrzymuje.
Poważnym zagrożeniem jest możliwość bezobjawowego nosicielstwa wielu patogenów, co potwierdziły badania przeprowadzone w Poradni Dermatologiczno-Wenerologicznej w Gdańsku. Wśród leczonych tam mężczyzn aż 36% było zakażonych co najmniej jednym patogenem, przy czym nie wszyscy wykazywali objawy. Podkreśla to konieczność rutynowych badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania i leczenia STI.
Przyczyny wzrostu zakażeń
Do głównych czynników wzrostu liczby zakażeń STI należą:
- zmiany w zachowaniach seksualnych – coraz częstsze podejmowanie ryzykownych kontaktów intymnych bez adekwatnej ochrony;
- brak objawów – wiele infekcji przenoszonych drogą płciową przebiega bezobjawowo, przez co zakażone osoby nie są świadome swojego stanu i nie podejmują leczenia, co sprzyja dalszemu rozprzestrzenianiu choroby;
- niedostateczna edukacja seksualna – brak rzetelnej wiedzy o zdrowiu seksualnym i profilaktyce zakażeń skutkuje niską świadomością społeczną dotyczącą STI;
- stygmatyzacja i dyskryminacja – obawa przed społecznym ostracyzmem sprawia, iż wiele osób unika testów i leczenia, co przyczynia się do dalszego rozprzestrzeniania infekcji;
- migracje i globalizacja – wzrost liczby podróży międzynarodowych oraz migracje ludności sprzyjają przenoszeniu chorób między różnymi regionami świata.
Powikłania powodowane przez STI
Nieleczone infekcje przenoszone drogą płciową mogą prowadzić do szeregu poważnych problemów zdrowotnych:
- niepłodność: chlamydioza i rzeżączka mogą powodować zapalenie narządów miednicy mniejszej u kobiet, prowadząc do niepłodności; u mężczyzn mogą prowadzić do zapalenia najądrzy, co również może skutkować niepłodnością;
- powikłania w ciąży: kiła w czasie ciąży może prowadzić do poronień, martwych urodzeń lub poważnych wad wrodzonych u noworodków;
- zwiększone ryzyko zakażenia HIV: owrzodzenia narządów płciowych zwiększają ryzyko nabycia i przenoszenia wirusa HIV;
- problemy neurologiczne i sercowo-naczyniowe: nieleczona kiła może prowadzić do poważnych uszkodzeń układu nerwowego i sercowo-naczyniowego.
STI – kluczowa jest precyzyjna diagnostyka
Precyzyjna diagnostyka STI stanowi najważniejszy element skutecznej profilaktyki i leczenia. Nowoczesne metody laboratoryjne pozwalają na szybkie wykrycie zakażenia i wdrożenie odpowiedniej terapii. Jednym z najnowocześniejszych narzędzi diagnostycznych są testy molekularne, wykorzystujące m.in. technikę RT-PCR (real-time PCR).
Zalety testów RT-PCR w diagnostyce infekcji:
- wysoka czułość i swoistość – metoda PCR pozwala na wykrycie choćby śladowych ilości materiału genetycznego patogenów, dzięki czemu jest znacznie dokładniejsza niż tradycyjne testy diagnostyczne; umożliwia także identyfikację infekcji na bardzo wczesnym etapie, choćby przed pojawieniem się objawów;
- krótki czas oczekiwania na wynik;
- możliwość wykrywania wielu patogenów jednocześnie;
- zastosowanie różnych rodzajów materiału biologicznego;
- kluczowa rola w identyfikacji szczepów bakterii opornych na antybiotyki.
GeneProof – nowoczesna diagnostyka molekularna
GeneProof to firma biotechnologiczna specjalizująca się w molekularnej diagnostyce in vitro infekcji oraz chorób genetycznych. Od założenia w 2005 roku dostarcza zaawansowane technologicznie, wysokiej jakości, łatwe w użyciu i przystępne cenowo testy PCR. Produkty GeneProof regularnie uczestniczą w zewnętrznych programach oceny jakości, takich jak QCMD i Instand e.V.
GeneProof oferuje jednolity schemat pracy (One Workflow), który umożliwia łączenie zestawów PCR z różnych grup diagnostycznych w jednym cyklu. Jest to możliwe dzięki uniwersalnemu profilowi PCR i pozwala na jednoczesne wykrywanie wielu patogenów – zarówno DNA, jak i RNA – co zwiększa efektywność diagnostyki. Zestawy PCR GeneProof zawierają wszystkie niezbędne komponenty w jednym, gotowym do użycia roztworze Master Mix. Eliminuje to konieczność dodatkowego pipetowania i minimalizuje ryzyko błędów, upraszczając tym samym procedury laboratoryjne.
Produkty GeneProof zwalidowane są dla różnych typów materiałów biologicznych, a zestawy PCR są kompatybilne z szerokim spektrum termocyklerów real-time PCR, co ułatwia ich wdrożenie. Odczynniki PCR GeneProof zaprojektowane są do jednoczesnego wykrywania dwóch niezależnych regionów genetycznych patogenu (dual target detection), co zapewnia dokładniejszą identyfikację oraz zwiększa czułość diagnostyczną. W ofercie znajdują się m.in. testy do identyfikacji Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae, Mycoplasma genitalium, Ureaplasma spp., Treponema pallidum oraz Trichomonas vaginalis.
Dzięki tym cechom GeneProof zapewnia nowoczesne i efektywne rozwiązania w zakresie molekularnej diagnostyki STI, wspierając laboratoria na całym świecie w precyzyjnym wykrywaniu i monitorowaniu chorób zakaźnych.
Chcesz porozmawiać o testach i urządzeniach firmy GeneProof? Zachęcam do kontaktu:

Piśmiennictwo
- World Health Organization, Sexually Transmitted Infections (STIs), 21 maja 2024, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sexually-transmitted-infections-(stis)(dostęp z dnia 21 lutego 2025).
- Kadylak D., Czarny J., Nowicki R.J., Sokołowska-Wojdyło M., The Prevalence of Sexually Transmitted Infections among Male Patients at a Dermato-Venereology Outpatient Clinic in Gdańsk, Poland: Findings from a Single-Center Study, Clin. Med.2024, 13 (13): 3736, https://doi.org/10.3390/jcm13133736.
- https://dwakwadranse.pl/w-polsce-rosnie-liczba-wykrywanych-chorob-przenoszonych-droga-plciowa-coraz-wieksza-swiadomosc-i-mozliwosc-testowania/
- https://www.termedia.pl/ginekologia/Coraz-wiecej-zakazen-chorobami-wenerycznymi,59774.html
- https://www.geneproof.com/