Smartfon a relacje rodzinne – kiedy technologia zabiera bliskość?

mctu.pl 1 dzień temu

Zdjęcie: Uzależnienie od smartphona

Czy czujesz, iż kiedyś bliskie relacje z domownikami coraz częściej ustępują miejsca ekranom? Że obecność drugiej osoby nie oznacza już rozmowy, a ciszę przerywaną dźwiękiem powiadomień?

Możliwe, iż Ty lub Twoi bliscy doświadczacie zjawiska, które psychologowie nazywają cyfrową samotnością. To stan, w którym technologia – choć miała łączyć – staje się barierą. Zamiast budować więzi, zabiera naszą uwagę, obecność i emocjonalną dostępność. Uzależnienie od telefona nie musi objawiać się skrajnym zachowaniem – wystarczy, iż częściej wybierasz ekran niż rozmowę. Cichy dystans w rodzinie może być trudniejszy do zauważenia niż otwarty konflikt, a jego skutki równie poważne.

Jak rozpoznać, iż telefon wpływa negatywnie na relacje rodzinne?

Zależność od urządzeń mobilnych może przebiegać subtelnie, stopniowo rozluźniając emocjonalne więzi w rodzinie. Zastanów się, czy rozpoznajesz poniższe sygnały:

Brak uwagi podczas wspólnych chwil: Gdy jedno z domowników stale „sprawdza coś” na telefonie, choćby kolacja przestaje być czasem bliskości.
Poczucie niewidzialności u dzieci: Dzieci czują się ignorowane, jeżeli rodzic częściej spogląda w ekran niż w ich oczy.
Krótsze i płytsze rozmowy: Zamiast dialogów – półsłówka. Zamiast słuchania – przerywanie, bo „muszę coś sprawdzić”.
Zaniedbanie wspólnych rytuałów: Wieczory filmowe, rodzinne gry, rozmowy przed snem – znikają na rzecz scrollowania.
Wzrost napięcia i nieporozumień: Brak komunikacji rodzi frustrację, a domownicy zaczynają się od siebie oddalać.

Te symptomy mogą świadczyć o tym, iż wpływ telefonu na rodzinę staje się poważnym problemem. Wspólna obecność fizyczna nie zawsze oznacza obecność emocjonalną.

Kiedy technologia zabiera bliskość? Cyfrowa samotność w rodzinie

Cyfrowa samotność to nie brak ludzi wokół – to brak jakościowej obecności. Możesz mieszkać z partnerem, dziećmi, rodzicami – i jednocześnie czuć się zupełnie sama. telefon, choć daje pozory kontaktu, często odcina nas od realnych relacji. Mechanizm ten działa w każdej rodzinie – niezależnie od wieku, statusu czy ilości dzieci.

Nie chodzi o demonizowanie technologii – chodzi o równowagę. Problem zaczyna się wtedy, gdy:

ekran staje się Twoim „bezpiecznym miejscem” ucieczki od trudnych rozmów,
dzieci uczą się od dorosłych, iż relacje można „przerwać” jednym spojrzeniem w ekran,
telefon towarzyszy każdej emocji: nudzie, stresowi, samotności – zamiast kontaktu z drugim człowiekiem.

Jak psychoterapia może pomóc rodzinie odzyskać bliskość?

Świadomość problemu to pierwszy krok. jeżeli czujesz, iż coś „nie gra” w relacjach rodzinnych – to znak, iż warto się zatrzymać. Psychoterapia rodzinna lub indywidualna może pomóc w:

Zrozumieniu mechanizmów uzależnienia od telefona – i ich wpływu na relacje.
Odbudowie więzi: poprzez rozmowę, empatię, obecność.
Ustaleniu wspólnych zasad korzystania z technologii w domu.
Nauce wyrażania emocji bez uciekania w ekran.
Wprowadzeniu zdrowych rytuałów bliskości – choćby w świecie online.

To nie o technologię chodzi – ale o to, co z nią robimy i co ona robi z nami. Psychoterapia to przestrzeń, w której można odbudować relacje, zanim utracą one znaczenie.

5 pytań i odpowiedzi, które warto sobie zadać

1. Skąd mam wiedzieć, czy naprawdę jestem uzależniona od telefona?
Nie chodzi o ilość godzin, ale o to, czy technologia zabiera Ci kontakt z bliskimi. jeżeli często przerywasz rozmowę, ignorujesz potrzeby dziecka lub zasypiasz z telefonem w ręku – to mogą być sygnały ostrzegawcze.

2. Czy dzieci też mogą cierpieć przez uzależnienie dorosłych od telefonu?
Tak. Dziecko uczy się relacji przez obserwację. jeżeli widzi, iż emocje rodziców krążą wokół ekranu – może poczuć się nieważne. To wpływa na jego samoocenę, regulację emocji i przyszłe związki.

3. Jakie są długofalowe skutki cyfrowej samotności w rodzinie?
Obniżenie więzi emocjonalnych, brak zaufania, trudność w komunikacji. W dłuższej perspektywie – większe ryzyko konfliktów, problemów wychowawczych, a choćby depresji i zaburzeń lękowych u dzieci i dorosłych.

4. Czy wystarczy samodzielnie ograniczyć telefon, by poprawić relacje?
To istotny krok, ale czasem niewystarczający. Potrzebna jest zmiana systemowa: wspólne zasady, rozmowy o potrzebach i emocjach. Pomóc może terapeuta rodzinny, który wesprze proces tej zmiany.

5. Czy psychoterapia naprawdę działa w takich „nowoczesnych” problemach?
Zdecydowanie tak. Choć uzależnienie od telefona to problem współczesny, jego źródła – potrzeba bliskości, lęk przed odrzuceniem, unikanie emocji – są uniwersalne. Terapia pozwala je zrozumieć i zmienić.

Daj swojej rodzinie szansę na odzyskanie prawdziwej bliskości

Zamiast ciszy przerywanej powiadomieniem – rozmowa. Zamiast patrzenia w ekran – kontakt wzrokowy. Zamiast cyfrowej samotności – emocjonalna obecność. choćby najmniejsza zmiana może mieć ogromny wpływ na Twoją relację z najbliższymi.

W Gabinecie Psychoterapii i Terapii Uzależnień dr Lidii Godzwon wspieramy osoby i rodziny, które chcą odbudować więzi w świecie pełnym ekranów. Skorzystaj z pomocy – dla siebie, dla relacji, dla przyszłości Twojej rodziny.

Bibliografia / Źródła:

Andrzejewska, A. & Borowiecki, J. (2021). Uzależnienia cyfrowe. Ujęcie diagnostyczno-terapeutyczne. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szpunar, M. (2020). Cyfrowa samotność. Jak internet zmienia nasze życie społeczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mazur, J. (red.) (2023). Zdrowie uczniów w 2022 roku na tle zmian w stylu życia i środowisku społecznym. Instytut Matki i Dziecka.
Skórka, S. (2018). Telefon w życiu dziecka. Jak pomóc mu mądrze z niego korzystać?. Wydawnictwo Mamania.
Gadomski, P. (2019). Rodzina w czasach telefonów. O relacjach, bliskości i nowoczesnych zagrożeniach. Psychologia w Praktyce, nr 2/2019.
Wojtasik, Ł. (2022). Cyfrowy świat a rozwój psychiczny dzieci i młodzieży. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.