Skuteczny lek na Alzheimera już w Europie. To przełom

Ta choroba to jedno z najbardziej przerażających wyzwań współczesnej medycyny. Stopniowo, nieubłaganie pozbawia pamięci, zdolności poznawczych, samodzielności i prowadzi do śmierci. Wiadomość, iż na rynku pojawił się pierwszy tak skuteczny lek na Alzheimera, to coś, na co medyczny świat czekał od dawna. A z nim wielu pacjentów, a szczególnie ich rodziny. Pytanie, czy da się zatrzymać, albo choć spowolnić postęp choroby na wczesnym etapie, nurtuje wiele osób, które są świeżo po diagnozie. Odpowiedź brzmi: tak.


Pierwszy lek na chorobę Alzheimera został właśnie dopuszczony przez Komisję Europejską do obrotu w Unii Europejskiej. Lecanemab ma spowalniać postęp choroby na jej wczesnym, ale już zauważalnym etapie.

Choroba Alzheimera – na czym polega?

Neurodegeneracyjny proces w chorobie Alzheimera powadzi do nieodwracalnego uszkodzenia komórek nerwowych, a w konsekwencji do śmierci. Wszyscy boimy się tej choroby i przy problemach z pamięcią, często w strachu zastanawiamy się, czy to przypadkiem właśnie nie to.

Pomiędzy neuronami gromadzą się złogi białka beta-amyloidu, zakłócając ich komunikację, zaburzając strukturę i upośledzając transport substancji odżywczych. To prowadzi do stopniowej degeneracji mózgu, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za pamięć, myślenie i język.

Przyczyny odkładania się białka wciąż nie są w pełni poznane. Uważa się, iż jest to efekt łącznego działania czynników genetycznych, środowiskowych i stylu życia.

Lek na wczesną postać choroby Alzheimera – przełom w leczeniu

Pojawiła się nadzieja dla chorych na chorobę Alzheimera, którzy są jeszcze na etapie łagodnych zaburzeń poznawczych i demencji. Lek Lecanemab został dopuszczony do obrotu w oparciu o obiecujące dane z globalnego badania klinicznego fazy 3., które trwało półtora roku. Wykazało bowiem, iż w porównaniu do placebo lek ten ewidentnie spowalnia postęp choroby w jej wczesnej postaci.

Lecanemab to przeciwciało monoklonalne skierowane przeciw białku beta-amyloidu. Wiąże ono i usuwa jego toksyczne formy, zapobiega też ich gromadzeniu się w mózgu i uszkadzaniu neuronów.

To ważna wiadomość nie tylko dla pacjentów i ich rodzin, ale oczywiście też dla środowiska naukowego i medycznego.

I oczywiście dla systemów ochrony zdrowia, dla których jest to szansa na zmniejszenie obciążeń związanych z wydatkami na leczenie choroby, która ze względu na starzenie się społeczeństw w Europie, diagnozowana jest coraz częściej i generuje coraz większe koszty.

Globalne badanie kliniczne o nazwie Clarity AD przeprowadziła firma Eisai, która składa teraz w kolejnych krajach wnioski o dopuszczenie nowego leku do obrotu, bo celem jest jego dostępność na całym świecie.

Prezes i dyrektor operacyjny Eisai EMEA Nick Burgin zapowiada, iż "firma będzie współpracować z krajowymi organami ds. refundacji i podmiotami odpowiedzialnymi za opiekę zdrowotną, aby jak najszybciej zapewnić dostęp do leczenia, kwalifikującym się pacjentom w krajach Unii Europejskiej. Osiągnięcie optymalnych wyników dla osób leczonych tym lekiem ma pierwszorzędne znaczenie".

Firmę wspiera Biogen, firma biotechnologiczna, która opracowuje innowacyjne metody leczenia wyniszczających chorób i zajmuje się wprowadzaniem Lecanemabu do obrotu.

Pierwsze objawy Alzheimera

Początkowe objawy choroby Alzheimera mogą być subtelne i często przypisywane naturalnym procesom starzenia się lub stresowi. Warto jednak zwrócić uwagę na te niepokojące sygnały:

problemy z pamięcią: zapominanie niedawnych wydarzeń, powtarzanie pytań, trudności z przypominaniem sobie imion i nazwisk,

trudności z planowaniem i rozwiązywaniem problemów: problemy z wykonywaniem zadań, planowaniem krok po kroku, podejmowaniem decyzji,

zaburzenia językowe: trudności z odnajdywaniem adekwatnych słów, używanie nieadekwatnych określeń,

dezorientacja czasowo-przestrzenna: gubienie się w znajomych miejscach, trudności z orientacją w czasie,

gubienie przedmiotów i odkładanie ich w nietypowe miejsca: częste gubienie rzeczy i brak umiejętności ich odnalezienia,

zmiany nastroju i osobowości: drażliwość, apatia, nieufność, lęk.


Ponieważ choroba Alzheimera ma charakter postępujący, te objawy nasilają się z czasem, doprowadzając do braku możliwości samodzielnego funkcjonowania. Na ostatnim etapie pojawia się tak znaczne pogorszenie funkcji poznawczych i fizycznych, iż chory traci zdolność komunikowania się, rozpoznawania otoczenia i bliskich, traci kontrolę nad wszelkimi potrzebami fizjologicznymi.

Dotychczasowe poszukiwanie skutecznych terapii

Aktualnie dostępne metody leczenia koncentrują się na łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia pacjentów oraz ich opiekunów. Obejmują one:

leki poprawiające funkcje poznawcze w przypadku wystąpienia objawów,

terapie niefarmakologiczne: np. fizjoterapia, terapia zajęciowa, muzykoterapia,

wsparcie dla opiekunów: grupy wsparcia i pomoc psychologiczna.


Poza dopuszczonym właśnie Lecanemabem, naukowcy na całym świecie pracują nad innymi metodami leczenia, takimi jak np. szczepionki pobudzające układ odpornościowy do zwalczania nieprawidłowych białek, które przyczyniają się do rozwoju choroby Alzheimera.

Trwają też badania nad substancjami chroniącymi neurony przed uszkodzeniem i śmiercią oraz terapiami genowymi, mającymi na celu modyfikację genów związanych z ryzykiem zachorowania na Alzheimera.

Naukowcy skupiają się równolegle także na badaniu wpływu stylu życia (diety, aktywności fizycznej bądź jej braku i treningu umysłowego) na wystąpienie, lub nie tej nieuleczalnej choroby.