Współistnienie SIBO ma znaczący negatywny wpływ (bardziej nasilone objawy i gorsza jakość życia) na pacjentów z IBS, którzy mają ponaddwukrotnie większe prawdopodobieństwo wystąpienia ciężkiej postaci IBS niż osoby bez zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. SIBO jest jedynym niezależnym czynnikiem związanym z ciężkim IBS z OR 3,83.
Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) występujący choćby u 10 proc. populacji na świecie, nie jest chorobą śmiertelną, ale wiadomo, iż przyczynia się do zwiększenia obciążenia związanego z opieką zdrowotną i pogorszeniem jakości życia chorych. Pacjenci z IBS stanowią znaczną część pacjentów, którzy szukają konsultacji u specjalistów gastroenterologii. Równie wysoki jest odsetek pacjentów z IBS poszukujących pomocy w podstawowej opiece zdrowotnej. Predyspozycje genetyczne, czynniki psychologiczne i kulturowe, wcześniejsze infekcje jelitowe, nadwrażliwość trzewna, zwiększona przepuszczalność jelit, zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych i dysbioza przyczyniają się do dysfunkcji osi mózgowo-jelitowej w IBS. Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) jest jednym z głównych objawów dysbiozy, która jest związana z IBS.
W przypadku SIBO ból i wzdęcie brzucha są spowodowane produkcją gazów, w tym wodoru, metanu i dwutlenku węgla, w wyniku fermentacji bakteryjnej w jelicie cienkim. Enterotoksyczne działanie metabolitów bakteryjnych, niskiego stopnia stan zapalny w błonie śluzowej jelita cienkiego, wzrost przepuszczalności jelita cienkiego i dekoniugacja soli żółciowych powodują ponadto objawy biegunki i zespołu złego wchłaniania. Pomimo dowiedzionej roli SIBO w rozwoju IBS, wpływ SIBO na objawy i jakość życia pacjentów z IBS pozostaje wciąż nieznany. Badacze z Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii Wydziału Medycznego Uniwersytetu w Malezji postanowili ocenić wpływ SIBO na pacjentów z IBS pod kątem ciężkości objawów choroby i jakości życia związanej ze zdrowiem (HRQOL).
Do badania włączono kolejnych 160 pacjentów (mediana wieku 40 lat, kobiety stanowiły 69 proc.) z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego rozpoznanymi wg kryteriów rzymskich III w tym IBS, dyspepsją czynnościową i zaparciem czynnościowym. Opublikowany w 2020 r w czasopiśmie Lancet Gastroenterology and Hepatology przegląd systematyczny sugeruje, iż najnowsze kryteria diagnostyczne rzymskie IV mogą nie być tak czułe w diagnozowaniu IBS jak poprzednie kryteria rzymskie III. Wszystkim pacjentom wykonano wodorowo-metanowy test oddechowy z glukozą.
IBS rozpoznano u 54 proc. badanych (n=86), u 34 proc. (n=54) dominowała biegunkowa postać IBS (IBS-D). Overlap dyspepsji z IBS występował n=15 (9 proc. pacjentów). SIBO zdiagnozowano u n=36 pacjentów, co stanowiło 23 proc. badanej populacji. Pacjenci z IBS i SIBO częściej mieli biegunkową postać choroby niż pacjenci z IBS bez SIBO (SIBO(+): 82 proc., n=18 vs SIBO(-): 56 proc., n=36, p=0,032). Biegunkowa postać IBS dominowała u przede wszystkim u pacjentów z SIBO wodorowym (SIBO H2(+): 71 proc., n=15 vs SIBO CH4(+)/SIBO(-) 28 proc., n=39; p<0,001). U pacjentów z metanododatnim SIBO, współwystępowanie przewlekłych zaparć (IBS-C i zaparcie czynnościowe, n=47) występowało częściej, ale nie było to istotne statystycznie.
Wśród pacjentów z IBS, ciężki IBS (>300 punktów w kwestionariuszu nasilenia objawów choroby IBS-SSS) był związany z SIBO (36 proc. vs 16 proc., p=0,043). Obecność SIBO była związana z gorszą jakością życia związaną ze zdrowiem [kwestionariusz EQ-5D: 0,73 (0,69-0,78) vs 0,80 (0,73-1,00), p=0,024].
Zespół roboczy Fundacji Rzymskiej stwierdził, że nasilenie objawów IBS wpływa na jakość życia pacjentów i ich zachowania zdrowotne, a także ukierunkowuje podejmowanie diagnostycznych i terapeutycznych decyzji klinicznych. W związku z tym niezbędna jest identyfikacja pacjentów z ciężkim IBS jak równie ważne jest dalsze ustalenie czynników związanych z ciężkim przebiegiem choroby. W badaniu stwierdzono, iż 21 proc. pacjentów IBS miało ciężką postać choroby. Dodatkowo, pacjenci z SIBO mieli ponad dwa razy większe prawdopodobieństwo wystąpienia ciężkiej postaci IBS niż pacjenci bez SIBO. SIBO było jedynym niezależnym czynnikiem związanym z ciężkim IBS w analizie wieloczynnikowej [OR: 3,83 (95 proc. CI: 1,02-14.34), p=0.046].
Rifaksymina jest najbardziej znanym lekiem stosowanym w leczeniu SIBO, jest również skuteczna w leczeniu IBS bez zaparć. Badanie rifaksyminy w grupie pacjentów z biegunkową postacią IBS wykazało, iż optymalną korzyść z terapii zaobserwowano u pacjentów z dodatnim wynikiem testem oddechowego. Malezyjscy badacze podkreślają , iż współistnienie SIBO ma znaczący negatywny wpływ (bardziej nasilone objawy i gorsza jakość życia) na pacjentów z IBS. Doniesienie potwierdza korzyści z badań przesiewowych w kierunku SIBO u pacjentów z IBS, w szczególności z postacią biegunkową oraz ciężką postacią IBS; badania przesiewowe w tej grupie chorych powinny być wykonywane rutynowo.
