Autorka: Natalia Grubizna – terapeutka, doradczyni w obszarach seksualności i relacji. Prowadzi prywatną praktykę w Rotterdamie oraz online, w ramach której pracuje z parami, polikułami oraz indywidualnie. Autorka podcastu nat&seks i bloga proseksualna.pl poświęconego edukacji erotycznej. Współprowadzi podcast Dziewczyny bez kagańca.
Wokół seksu osób z niepełnosprawnościami narosło wiele mitów. W ich gąszczu trudno znaleźć rzeczowe porady dotyczące zarówno seksualnego debiutu, jak i tego, co po nim. Mam nadzieję, iż ten poradnik dotyczący przygotowań do pierwszego razu będzie użytecznym źródłem wiedzy i inspiracji, jak wkroczyć do świata seksualnej bliskości.
Mity dotyczące pierwszego razu
Odnoszę wrażenie, iż dominującą funkcją mitów wokół seksu, nie tylko w kontekście pierwszego razu, jest zniechęcanie osób zainteresowanych do czerpania euforii z możliwości seksualnej ekspresji. Najwyższy czas rozprawić się z najbardziej szkodliwymi przekonaniami, do których należą:
Osoby z niepełnosprawnościami nie uprawiają seksu
To chyba największy mit dotyczący pierwszego seksu w kontekście niepełnosprawności – iż bliskość fizyczna nie występuje ani jako pragnienie, ani jako działanie. To przekonanie wpływa zaś na ilość dostępnych informacji oraz programów edukacji seksualnej ukierunkowanych na osoby z niepełnosprawnościami. Nie ulega też wątpliwości, iż obrazy seksu i relacji romantycznych z udziałem osób z niepełnosprawnościami to przez cały czas medialna rzadkość, co również przekłada się na brak edukacji erotycznej w obszarze własnych pragnień i możliwości seksualnej ekspresji. Na szczęście pojawiają się takie zasoby, jak ten cykl, a także publikacje samorzecznicze – zagranicznym przykładem jest książka The Handi Book of Love, Lust & Disability poświęcona doświadczaniu seksualności, napisana przez 50 osób z rożnymi rodzajami niepełnosprawności. Tego rodzaje treści nie tylko pozwalają przygotować się do aktywnego życia seksualnego, ale też znaleźć precyzyjne porady zamiast mało rzeczowych ogólników.
Pierwszy seks musi wyglądać w określony sposób, aby się liczył
W wyobraźni wielu osób „prawdziwy seks” ma miejsce dopiero wtedy, gdy dochodzi do waginalnej lub analnej penetracji ciała. Pamiętajmy jednak, iż seks to znacznie więcej niż klasyczny stosunek. Podczas debiutu seksualnego nie musi dojść do penetracji, aby intymny akt „liczył się” jako seks. Wprost przeciwnie – rozszerzenie definicji seksu pomaga lepiej odnajdywać się w świecie erotycznych przyjemności. W końcu bliskość między dwiema osobami może przybierać bardzo różne formy, niezależnie od sprawności zaangażowanych stron. Najważniejsze to, aby seksualny kontakt sprawiał każdej z osób satysfakcję – może się okazać, iż stosunek to rodzaj ekspresji, który pod względem przyjemności znajduje się niżej niż inne dostępne rodzaje pieszczot. I jest to całkowicie w porządku. Nie oznacza to, iż nie możesz pragnąć konkretnych form seksu. jeżeli zarówno Tobie, jak i osobie partnerskiej zależy na odbyciu stosunku, macie prawo do tego dążyć oraz poszukiwać informacji, jak przekuć to pragnienie w działanie – we własnym tempie i z użyciem dostępnych zasobów.
Jak przygotować się do pierwszego razu?
W przygotowaniach do seksualnego debiutu niezwykle ważne jest zastanowienie się, co dobry lub wystarczająco dobry pierwszy raz oznacza dla Ciebie. Pomocne mogą okazać się poniższe pytania – jeżeli jest w Twoim życiu ktoś, z kim planujesz pierwsze zbliżenie intymne, możecie odpowiedzieć na nie wspólnie.
- W ramach jakiej relacji zakładasz przeżycie pierwszego razu?
Czy ma on miejsce w stałym związku, w ramach układu przyjaźni z bonusem, a może z kimś, z kim nie łączy Cię głębsza emocjonalna więź? To Ty najlepiej znasz swoje preferencje i potrzeby dotyczące relacji – jeżeli nie chcesz czekać z seksem do bycia w stałym związku, masz do tego prawo, tak samo, jak masz prawo realizować się seksualnie poza ramami monogamicznych relacji.
- Co sprawia, iż chcesz to zrobić?
Ludzie decydują się na seks z różnych powodów: chcą pogłębić intymność, doświadczyć czegoś przyjemnego, spróbować czegoś nowego. Przyjrzyj się swoim motywacjom i zastanów się, czy są pozytywne. jeżeli zamiar odbycia pierwszego razu podszyty jest lękiem o utratę osoby partnerskiej lub jest poprzedzony jakimkolwiek emocjonalnym szantażem z jej strony, nie jest to dobry powód, aby wkraczać w świat seksu.
- Po czym poznasz, iż to adekwatny dla Ciebie moment?
Zastanów się, czego możesz potrzebować, aby poczuć się na tyle pewnie, aby zainicjować intymną sytuację. Być może – jeżeli zakładasz odbycie pełnego stosunku – będą to okresy intensywnych pieszczot i próbowania różnych rodzajów stymulacji, aby lepiej poznawać reakcje swojego ciała i ciała drugiej osoby na nowy rodzaj bliskości? A może będzie to coś bardziej przyziemnego, jak na przykład świadomość, iż w domu nie ma nikogo poza Tobą i osobą partnerską? Co będzie działo się w sferze Twoich emocji? Pamiętaj, iż niepewność to całkowicie naturalna reakcja przed zrobieniem czegoś nowego – zastanów się jednak, co pozwoli Ci sprawdzić, czy obok wspomnianej niepewności jest też poczucie bezpieczeństwa i ekscytacja?
- Co chcesz robić, a czego nie podczas pierwszego razu?
Seks to bardzo szeroka gama aktywności, obejmujących różne części ciała – od palców stóp aż po czubek głowy. Istnieje więc nieskończenie wiele sposobów pieszczenia ciała drugiej osoby. Zastanów się jakich rodzajów stymulacji chcesz spróbować, a jakie niezbyt Cię interesują. Zakomunikuj to drugiej osobie. Możesz skorzystać z przydatnego narzędzia, jakim jest lista „Tak/nie/może”, na której zaznaczysz te działania, na które masz ochotę, a także te, na które nie. Możesz skorzystać m.in. z przygotowanego przeze mnie darmowego narzędzia, które pobierzesz tutaj.
- Jak chcesz się czuć podczas seksualnego debiutu?
Seks to nie tylko działanie, ale też cała masa możliwych odczuć i emocji. Zastanów się więc, co w tym obszarze jest dla Ciebie ważne – czy chcesz, aby seks był namiętny i gwałtowny, a może powolny i bardzo czuły? Czy chcesz czuć się zaopiekowany, wielbiony, a może pożądany? Jakie działania lub słowa drugiej osoby pomogą Ci tego doświadczyć?
Powyższe kwestie są elementem przygotowania teoretycznego. Nie zapominaj jednak o kwestiach praktycznych i pochyleniu się również nad następującymi aspektami:
Wolność od infekcji oraz zapobieganie niechcianej ciąży. Dobrą praktyką przy planowaniu kontaktów seksualnych jest zrobienie testów w kierunku infekcji przenoszonych drogą płciową – po to, aby zatroszczyć się o zdrowie własne, jak i Twojego partnera czy partnerki. Warto wykonać badania w kierunku wykrywania wirusów: HIV, HBV, HCV, HPV oraz chlamydiozy, rzeżączki i kiły. Dzięki temu w przypadku wykrycia jakiejkolwiek infekcji możliwe będzie jej wyleczenie przed pierwszym razem lub zaplanowanie takich rodzajów aktywności, które zmniejszą ryzyko jej przeniesienia, np. przy użyciu metod barierowych w postaci prezerwatyw, maseczek oralnych czy ochronnych rękawiczek. Pary, które nie planują rodzicielstwa a w przypadku których współżycie może prowadzić do zapłodnienia, powinny też zastanowić się, jakie metody kontrolowania płodności będą dla nich najodpowiedniejsze.
Lubrykant jest Twoim przyjacielem. Niezależnie od planowanych aktywności, warto przemyśleć użycie żelu nawilżającego. Kosmetyk zapobiegnie powstawaniu otarć zarówno podczas penetracji ciała, jak i stymulacji manualnej. Pamiętaj, iż choć pochwa nawilża się w sposób naturalny, ilość własnego śluzu może być niewystarczająca, aby komfortowo odbyć stosunek – zwłaszcza, iż trema spowodowana seksualnym debiutem może wpłynąć na poczucie suchości. W przypadku penetracji analnej odpowiedni lubrykant to absolutny mus! Tutaj najlepiej sprawdzi się żel na bazie silikonu, który dłużej utrzymuje się na skórze.
Pomoce, których możesz potrzebować, aby komfortowo cieszyć się doświadczeniem pierwszego seksu. Zastanów się, co sprawiłoby, iż seks byłby komfortowy nie tylko pod względem emocjonalnym, ale też fizycznym. Jak wspólnie z osobą partnerską możecie zorganizować przestrzeń, aby ułatwiła Wam przeżywanie bliskości? Może będzie to sięgnięcie po pozycjonery, czyli specjalne meble do seksu, które pomagają wygodnie ułożyć ciało w różne pozycje? A może konkretny układ poduszek i kołdry na łóżku?
Asystentura. o ile na co dzień korzystasz z usług asystencji osobistej i masz zaufanie do swojego asystenta czy asystentki, możesz skorzystać z ich wsparcia planując współżycie. Pomoc może polegać zarówno na przebraniu Cię w odzież, która sprawia, iż czujesz się zmysłowo, przeniesieniu oraz ułożeniu Cię na łóżku/ pozycjonerze, jak i przebywaniu w pobliżu, gdyby zaszła konieczność udzielenia Ci pomocy, np. w sytuacji gdy sprzęt, z którego korzystasz się rozłączy lub gdy poczujesz jakiekolwiek zagrożenie związane z intymną sytuacją.
W każdym momencie możesz powiedzieć „stop” lub poprosić o zwolnienie tempa. Pierwszy seks bywa bardzo emocjonującym, a co za tym idzie – intensywnym wydarzeniem. Z tego powodu niezwykle istotne jest danie sobie pozwolenia, aby w dowolnym momencie zatrzymać akcję i zatroszczyć się o siebie, gdy pojawią się jakiekolwiek trudne odczucia. Tego rodzaju zatrzymanie to doskonała okazja, aby wspólnie z drugą osobą przegadać, co się wydarzyło i czego potrzebujesz, aby poczuć się pewniej. Zawsze pamiętaj też o świadomej zgodzie wszystkich stron zaangażowanych w daną aktywność seksualną. Zgodę tę można wycofać w każdej chwili, bez podawania przyczyn i trzeba to bezwzględnie uszanować. Wzajemne zaufanie i poczucie bezpieczeństwa to podstawa, nie tylko podczas debiutu.
Relacje pomiędzy osobą z niepełnosprawnością a osobą bez niepełnosprawności
Każda relacja romantyczna i/lub seksualna to stykanie się osób o różnych doświadczeniach, które mogą wpływać na postrzeganie intymności. W kontekście seksualnym, Twoje przeżycia i oczekiwania jako osoby z niepełnosprawnością mogą znacznie różnić się od tych, które są udziałem osoby, która niepełnosprawności nie doświadcza.
Z tego powodu szczególnie ważne jest kultywowanie relacji opartej na równości i wzajemnym zaufaniu, a jednocześnie świadomości przywilejów, które wiążą się z większą sprawnością fizyczną. Relacja powinna być przestrzenią, w której możesz wyrażać własne potrzeby i otwarcie komunikować ograniczenia w zakresie tego, co jest dla Ciebie komfortowe i możliwe. To zrozumiałe, iż jako osoba z niepełnosprawnością możesz czuć zmęczenie i frustrację codziennym samorzecznictwem, więc nie ulega wątpliwości, iż obszar intymnej relacji nie powinien przypominać tych walk. Dlatego gdy masz poczucie, iż do związku wkrada się podobne wyczerpanie, a choćby wypalenie, jest to sygnał, iż nadszedł czas, aby przebudować to, co dzieje się w relacji.
Istotne jest również to, aby nie zatrzymywać się wyłącznie na obszarze ograniczeń, ale mieć też gotowość, aby spojrzeć również na szanse – to, iż seks w relacjach między osobami o różnych poziomach sprawności nie zawsze możliwy jest w „oczywisty sposób”, stwarza szanse na erotyczną kreatywność, a także większą wzajemną uważność.
Seks to przede wszystkim przyjemność
Najważniejsza zarówno w kontekście seksualnego debiutu, jak i kontynuowania współżycia, jest świadomość, iż seks i intymność powinny wywoływać dobre skojarzenia. Niezależnie od tego, jak wygląda Twoja ekspresja seksualna, jej głównym elementem ma być odczuwanie przyjemności – fizycznej, emocjonalnej, w kontekście relacji. Kluczem do bawienia się seksem jest odkrywanie własnych preferencji oraz komunikowanie ich bliskiej osobie.
Dobrym pomysłem jest poświęcenie czasu w autoerotyczne eksploracje przed seksualnym debiutem, np. przez masturbację czy obcowanie z materiałami nacechowanymi erotycznie – opowiadaniami, filmami, dziełami sztuki. Pozwól sobie na interesowanie się tematem seksu i poszukiwanie inspiracji, bo cieszenie się intymnością to prawo każdego człowieka.
Q&A
Odpowiada Paweł Garstka – Psycholog, na co dzień zajmujący się funduszami inwestycyjnymi. Wspiera w działaniach Projekt Sekson, poruszając tematy związane z męską seksualnością. Jest samorzecznikiem – porusza się przy pomocy balkonika z powodu przepukliny oponowo – rdzeniowej.
Czy będąc OzN można myśleć o seksie i co można zrobić z ochotą na seks?
Oczywiście, iż tak. OzN nie tylko mogą, ale i myślą o seksie tak samo, jak osoby pełnosprawne. Problemem jaki najczęściej się pojawia to trudność w realizacji tej potrzeby z drugą osobą z powodu wszelkich mitów wokół seksualności OzN i przekonaniu społeczeństwa, iż nie mogą one uprawiać seksu. Natomiast wiele osób z niepełnosprawnościami wiedzie udane i barwne życie seksualne. Czy to z osobą partnerska czy dzięki masturbacji (lub jedno i drugie).
Jak radzić sobie z obawami przed niezaspokojeniem partnera czy partnerki?
Taki rodzaj obaw pojawia się najczęściej u mężczyzn, u których występuje problem z erekcją. Często są przeświadczeni, iż z tego powodu nie są wystarczająco męscy. W takich przypadkach z pomocą przychodzą różne rozwiązania medyczne. Ich bezpieczne stosowanie należy omówić ze specjalistą, który pomoże dobrać opcję najlepszą dla danej osoby. Z drugiej strony warto też pamiętać, iż seks nie kończy się tylko na penetracji i można czerpać satysfakcję z wielu innych form wzajemnego zaspokojenia seksualnego np. masażu, wzajemnej masturbacji, pettingu oraz wielu innych form.
Obawy i lęk przed seksem?
Obawy i lęki przed seksem wynikają z jednej strony ze stereotypów, iż OzN nie mogą uprawiać seksu, dwa, iż nie będziemy w stanie zaspokoić drugiej osoby. Często wynika to też z nieakceptowania własnego ciała, które z powodu z niepełnosprawności wygląda inaczej, jest w jakiś sposób zdeformowane i występuje obawa przed odrzuceniem.
Jakie są najczęściej powtarzane stereotypy dotyczące sprawności seksualnej OzN?
Główny stereotyp jest taki, iż osoby z niepełnosprawnościami nie mogą uprawiać seksu. Z powodu niepełnosprawności nie są traktowane na równi z osobami pełnosprawnymi jako potencjalni kandydaci do seksu . Często występuje błędne przeświadczenie, iż osoby z niepełnosprawnością, zwłaszcza ruchową, nie będą odczuwały przyjemności płynącej z penetracji lub w przypadku mężczyzn, iż nie będą oni mogli osiągnąć erekcji.
Skąd wiadomo jakie pozycje są bezpieczne/ odpowiednie?
Bezpieczna i odpowiednia pozycja to taka, którą jesteśmy w stanie wykonać, tzn. najważniejsze to wziąć pod uwagę swoje ograniczenia i dopasować pozycje do tych ograniczeń. Przy czym prócz ewentualnych ograniczeń fizycznych ogranicza nas jedynie nasza wyobraźnia. Pomocne w różnych pozycjach mogą się okazać przedmioty codziennego użytku jak choćby puf, krzesło, stół. Najważniejsze to próbować i dopasować pozycje do naszych możliwości.
O czym należy pamiętać podczas pierwszego razu i przy wyborze pozycji?
Przede wszystkim należy pamiętać o zabezpieczeniu się. I o tym, iż zanim zdecydujemy się na seks, każda ze stron musi tego chcieć i być na to gotowa. Warto również porozmawiać o naszych ewentualnych ograniczeniach, ale także o tym, co sprawia nam przyjemność. jeżeli dajmy na to nie mamy czucia w danym obszarze – najczęściej wrażliwe na dotyk staje się inne miejsce na naszym ciele.
