W połowie listopada ubiegłego roku Minister Zdrowia upoważniła Głównego Inspektora Farmaceutycznego do przygotowania projektu zmian w Prawie farmaceutycznym dotyczących kształtu rynku aptecznego. Resort zlecił też Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji przygotowanie raportu dotyczącego kształtu rynku aptek w wybranych krajach Unii Europejskiej. Ministerstwo Zdrowia opublikowało niedawno ten raport. Co z niego wynika?
AOTMiT ocenia, iż w większości państw objętych analizą prowadzenie apteki jest zarezerwowane wyłącznie dla wykwalifikowanego personelu – farmaceutów.
– Opisane wymagania podkreślają znaczenie profesjonalizacji rynku aptecznego, gdzie tylko osoby posiadające specjalistyczną wiedzę mogą być odpowiedzialne za prowadzenie czy posiadanie aptek. Regulacje w poszczególnych krajach często określają ile aptek może prowadzić jeden farmaceuta. Najczęściej jest to od jednej do czterech aptek. Wymagania w zakresie edukacji właściciela apteki oraz ograniczenie liczby aptek prowadzonych przez jednego farmaceutę może wspierać skuteczny nadzór nad prowadzoną działalnością, a także wpływać na zapewnienie wysokiej jakości usług – czytamy w analizie.
- Czytaj również: GIF rozpoczął prace nad zmianą „Apteki dla Aptekarza”
Agencja wskazuje jednocześnie, iż umożliwienie prowadzenia więcej niż jednej apteki może sprzyjać zwiększeniu dostępności do usług aptecznych/ farmaceutycznych.
Badanie ankietowe
Aby zebrać wszechstronne i jak najbardziej aktualne informacje wykorzystano dwa główne źródła danych: zasoby internetowe oraz ankietę międzynarodową. Ankietę przesłano za pośrednictwem Ministerstwa Zdrowia do do instytucji z państw członkowskich UE. Odpowiedzi otrzymano od przedstawicieli ośmiu państw członkowskich UE: Estonii, Słowenii, Litwy, Czech, Malty, Austrii, Portugalii i Niemiec.
– Większość badanych państw wskazała na ścisłe regulacje dotyczące rynku aptecznego. W tych krajach istnieją przepisy, które szczegółowo określają działalność aptek, w tym zasady ich otwierania i prowadzenia. Tylko Słowenia oceniła swoje regulacje jako umiarkowane/ścisłe. To sugeruje, iż funkcjonujące przepisy mogą być mniej restrykcyjne lub bardziej elastyczne niż w pozostałych krajach – czytamy w raporcie.
- Czytaj również: AOTMiT zaangażowany w zmiany dotyczące „Apteki dla Aptekarza”
Właściciele aptek w tych krajach muszą spełniać określone wymagania, najczęściej w zakresie odpowiedniej edukacji i doświadczenia. W większości państw właścicielem apteki może być wyłącznie farmaceuta. W niektórych krajach ograniczono także liczbę aptek jaką może posiadać jeden właściciel.
Respondenci z Litwy, Czech i Niemiec wskazali na brak specyficznych regulacji w zakresie liczby aptek na danym obszarze. Estonia wskazała na ograniczenia geograficzne dla aptek oddziałowych, ale nie dla aptek ogólnodostępnych.
– W pozostałych krajach, od których uzyskano odpowiedzi liczba aptek jest regulowana. Na Słowenii funkcjonują odrębne zapisy regulujące sieci aptek, uwzględniające m.in. potrzeby społeczeństwa i gęstość zaludnienia w obszarze zasięgu apteki. W Austrii wskazano, iż zapotrzebowanie ustalane jest na podstawie kryteriów zaopatrzenia przez przychodnie lekarskie, odległości od innych aptek oraz liczby mieszkańców. Na Malcie określono zasady dotyczące odległości oraz liczby mieszkańców. Apteki powinny być usytuowane w odległości nie mniejszej niż trzysta metrów od siebie oraz, iż w każdym mieście lub wsi liczba aptek nie może przekraczać proporcji jednej apteki na 2 500 mieszkańców – czytamy w raporcie.
Ścisła regulacja podnosi jakość usług
Analiza przeprowadzona przez AOTMiT wskazuje na różne podejścia do zarządzania sektorem aptek. Przewagę mają jednak ścisłe regulacje tego rynku.
– Mają one za zadanie zapewnić wysoki standard i dbać o jakość świadczonych w aptekach usług. Niemniej należy wskazać, iż mają także wpływ na większą lub mniejszą elastyczność omawianego rynku. W krajach gdzie wymagania co do otwierania aptek są ściśle regulowane, proces związany z założeniem nowej apteki może być złożony i/lub czasochłonny. Jednocześnie precyzyjne i rygorystyczne przepisy to sposób na zapewnienie jakości, spełnienie odpowiednich standardów, adekwatnej dostępności leków, a w konsekwencji wpływ na zdrowie pacjenta – czytamy w raporcie.
Źródło: Rynek aptek w Europie (Raport AOTMiT)Niezależnie od stopnia regulacji, w analizowanych krajach kluczową rolę odgrywają kwalifikacje personelu aptecznego. To w ocenie AOTMiT podkreśla jak istotne według organów regulacyjnych jest znaczenie posiadania kompetencji do prowadzenia działalności, jaką jest apteka.
– Wnioski z niniejszego raportu mogą posłużyć jako podstawa do dalszych analiz mających na celu optymalizację rynku z uwzględnieniem jednoczesnej odpowiedniej elastyczności rynkowej jak i potrzeb zdrowia publicznego, w tym przede wszystkim bezpieczeństwa pacjentów – czytamy w raporcie.
©MGR.FARM
