🔹 Scenariusz zajęć socjoterapeutycznych: Moja tożsamość – nie jestem „gorszy”, jestem inny

Temat przewodni: Jak wspierać ucznia ze spektrum autyzmu w budowaniu tożsamości i siły psychicznej w szkole
Technika główna: Ćwiczenia narracyjne i storytelling
Elementy wspierające: Autobiograficzna linia życia, praca z metaforą (np. „drzewo życia”)

🎯 Cele zajęć:

• Budowanie pozytywnej tożsamości ucznia z ASD
• Rozwijanie narracji o sobie i umiejętności opowiadania o swoich doświadczeniach
• Wzmacnianie poczucia wartości i unikalności
• Oswajanie odmienności i przekształcanie jej w zasób
• Rozwijanie siły psychicznej i języka do mówienia o sobie

👥 Grupa docelowa:

• Uczniowie w wieku 9–14 lat ze spektrum autyzmu
• Możliwość indywidualnej pracy lub małej grupy (2–5 osób)

⏱️ Czas trwania:

• 45–60 minut (z możliwością podziału na 2 krótsze sesje)

🧠 Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie – Jestem kimś wyjątkowym (5–10 minut)

Materiały: obrazki z różnorodnymi postaciami, cytaty, lusterko

• Nauczyciel mówi: „Każdy człowiek jest inny, a ta inność to coś, co może być naszą siłą. Dziś porozmawiamy o tym, kim jesteśmy – nie przez pryzmat ocen, ale przez to, co w nas wartościowe i unikalne.”
• Krótkie ćwiczenie: „Jakie słowa pasują do mnie?” – uczniowie wybierają obrazki/słowa (np. „ciekawy świata”, „spokojny”, „dobry w grach”, „kocham przyrodę”).

2. Autobiograficzna linia życia – Moja historia (15 minut)

Materiały: kartki A3, kredki, szablon osi czasu z prostymi symbolami (dom, szkoła, przyjaciel, trudność, sukces)

• Uczniowie rysują swoją linię życia – od najmłodszych lat do dziś.
• Z pomocą nauczyciela uzupełniają ważne wydarzenia: „Tutaj poszedłem do szkoły. Tu nauczyłem się czytać. Tu było mi trudno. Tu byłem dumny.”
• Wspólna rozmowa: „Co ta linia mówi o mnie?”

3. Metafora drzewa życia – Moje korzenie i gałęzie (20 minut)

Technika: storytelling + praca plastyczna
Materiały: kartki z konturem drzewa, kolorowe karteczki

• Korzenie: „Co mnie wzmocniło?” (np. mama, pies, wakacje, książki)
• Pień: „Co mnie tworzy?” (np. moje wartości, moje cechy, moja codzienność)
• Gałęzie: „Dokąd chcę sięgnąć?” (marzenia, plany, cele)

💬 „Moje drzewo to ja – silne, unikalne, z własnymi korzeniami i gałęziami.”

4. Zdanie mocy – Nie jestem gorszy, jestem inny (10 minut)

Technika: pisanie afirmacji

• Uczniowie tworzą jedno zdanie o sobie, np.:
  • „Nie jestem dziwny – po prostu widzę świat po swojemu.”
  • „Czasem wolę ciszę – i to jest w porządku.”
  • „Lubię samotność, ale też umiem być przyjacielem.”
• Nauczyciel zapisuje zdania na dużej kartce jako „mapę siły”.

📄 KARTA PRACY – DRZEWO ŻYCIA

🖍️ Instrukcja dla ucznia:
Twoje życie to jak drzewo. Ma korzenie, pień i gałęzie. Każdy z tych elementów opowiada o Tobie. Pokoloruj drzewo i uzupełnij pola.

📄 Przykładowa karta pracy: „Drzewo życia” – do wydruku i wykorzystania w pracy z uczniami ze spektrum autyzmu:

📥 Pobierz kartę pracy w formacie PDF

📥 Pobierz PDF: Karta Pracy – Drzewo Życia z gałęziami liniowymi

🌱 KORZENIE – Co mnie wzmocniło?

(Narysuj lub napisz 3–5 rzeczy lub osób, które dają Ci siłę)
Przykłady: mama, mój pies, wakacje nad morzem, książki, spokój

📌
📌
📌
📌
📌

🌳 PIEŃ – Kim jestem?

(Zapisz w pniu 3–5 rzeczy, które są częścią Ciebie: Twoje cechy, pasje, wartości)
Przykłady: lubię ciszę, jestem dobry w rysowaniu, nie lubię hałasu, jestem cierpliwy

📌
📌
📌
📌
📌

🌿 GAŁĘZIE – Do czego dążę?

(Na każdej gałęzi zapisz lub narysuj coś, co chcesz osiągnąć lub czego pragniesz)
Przykłady: chcę mieć przyjaciela, chcę nauczyć się lepiej mówić, marzę o podróży

🍃
🍃
🍃
🍃
🍃

🌟 MOJE ZDANIE MOCY:

Nie jestem gorszy – jestem inny, bo…
✍️ Napisz tutaj swoje zdanie mocy lub poproś nauczyciela, by pomógł je ułożyć:

🎨 Zadanie dodatkowe: Pokoloruj drzewo i elementy tła – możesz użyć kolorów, które kojarzą Ci się z Twoim wnętrzem lub nastrojem.

📚 Podsumowanie i integracja (5 minut)

• Krąg wdzięczności: „Co dobrego zauważyłem dzisiaj w sobie?”
• Krótka medytacja uważności: „Oddycham. Jestem sobą. To wystarczy.”

🧩 Możliwe rozszerzenia:

• Wykonanie „portretu siły” – kolaż z wycinków przedstawiających ucznia jako bohatera swojej historii
• Nagranie audio swojego drzewa życia (dla uczniów niewerbalnych – praca z pomocą nauczyciela i symboli)

📌 Uwagi dla nauczyciela/terapeuty:

• Wspieraj narrację ucznia bez oceniania.
• Używaj prostych pytań otwartych: „Jak się wtedy czułeś?”, „Co ci wtedy pomogło?”, „Co było dla ciebie ważne?”
• Zwracaj uwagę na małe sukcesy i momenty autorefleksji.

✅ Efekty terapeutyczno-edukacyjne:

• Wzrost samoświadomości i odporności psychicznej
• Rozwój języka narracyjnego i pozytywnej autorefleksji
• Kształtowanie obrazu siebie jako osoby wartościowej, choć innej
• Przekształcanie odmienności w siłę tożsamości

📘 Scenariusz idealny do pracy indywidualnej lub małych grup terapeutycznych. Można wykorzystać w rewalidacji, TUS, godzinach wychowawczych i zajęciach integracyjnych.