Samotność we współczesnym świecie

Samotność to coś, co wpływa na całkiem różne aspekty naszej egzystencji. Z jednej strony może być źródłem smutku, a choćby stać się przyczyną problemów ze zdrowiem psychicznym, takich jak depresja czy stres. Z drugiej strony bywa to też moment, kiedy możemy się zatrzymać i pomyśleć o sobie, o swoich wyborach, o tym, dokąd zmierzamy.

Samotność to w dużym skrócie sytuacja, w której ktoś doświadcza braku kontaktów z innymi — zarówno tych fizycznych, jak i emocjonalnych. Ta idea nie jest niczym nowym, już w czasach starożytnych, w tekstach greckich i rzymskich, można znaleźć opisy ludzi czujących się odseparowanymi od reszty. Ale to dopiero XX wiek przyniósł bardziej metodyczne, naukowe podejście psychologów i socjologów do tego tematu.

Na przykład Julianne Holt-Lunstad zwracała uwagę na to, iż izolacja społeczna może naprawdę zaszkodzić, i to nie tylko psychice, ale też ciału. Dziś wiemy, iż samotność często idzie w parze z różnymi problemami zdrowotnymi. Osoby, które czują się osamotnione, mają większe ryzyko na przykład depresji czy lęków. Ale to nie koniec – samotność może też podnosić prawdopodobieństwo poważnych chorób fizycznych, chociażby tych związanych z sercem.

Jak postrzegana jest samotność?

Mimo to nie można powiedzieć, iż samotność to tylko coś złego. Dla wielu to właśnie moment, żeby się zatrzymać i przemyśleć pewne rzeczy. Czasem po prostu potrzebujemy takiej przerwy od świata, żeby lepiej zrozumieć siebie, swoje potrzeby i pragnienia. To trochę jak odpoczynek dla głowy.

Interesujące jest również to, jak samotność postrzega się w różnych kulturach. W wielu krajach zachodnich traktuje się ją trochę jak problem, coś, co trzeba pokonać, bo samotność często wiąże się z cierpieniem. Tymczasem w kulturach wschodnich samotność jest często akceptowana – to czas wyciszenia, spokoju, a czasem choćby duchowego odnalezienia.

Sprawa, która mocno wpłynęła na to, jak dziś przeżywamy samotność, to nowoczesne technologie i media społecznościowe. Choć z jednej strony dają nam możliwość łatwego kontaktu z innymi, nie zawsze zastąpią prawdziwe relacje. Nie raz można mieć wrażenie, iż online jesteśmy bardziej samotni niż w realu. Sytuację tę jeszcze bardziej pogorszyła pandemia COVID-19 — lockdowny i ograniczenia sprawiły, iż wiele osób musiało stawić czoła samotności na zupełnie nowym poziomie.

W odpowiedzi na tę sytuację pojawiło się sporo różnych działań – od organizacji pozarządowych po inicjatywy rządowe – które starały się pomóc odbudować relacje i przetrwać ten trudny czas. Właśnie w ostatnich latach temat samotności zaczął przyciągać coraz większą uwagę naukowców. Na przykład badania Emmy W. K. van de Vyvere pokazują, iż aktywność społeczna naprawdę pomaga zmniejszyć uczucie osamotnienia i wpływa pozytywnie na jakość życia.

Samotność - podsumowanie

Patrząc na to, co się dzieje wokół nas, nie jest trudno przewidzieć, iż podejście do samotności będzie się dalej zmieniać. Zwłaszcza pod wpływem nowych technologii i przemian społecznych — to chyba coś, z czym wszyscy będziemy musieli się mierzyć. Samotność to nie tylko problem, ale i coś, co może nas nauczyć wiele o sobie.