Są "markerami chorej wątroby". Próby wątrobowe wykryją też zawał i nowotwór

Zdjęcie: INTERIA.PL


Czynnościowe testy wątroby, popularnie znane jako próby wątrobowe, to kolejne z niezbędnych, podstawowych badań, które każdy z nas powinien wykonywać raz na jakiś czas. Oznaczenie prób wątrobowych pozwala na ocenę stanu wątroby, chociaż nie tylko, o czym więcej dowiecie się w poniższym artykule. Kiedy wykonywać próby wątrobowe? Po co je oznaczać? Jakie znaczenie mają wyniki i dlaczego warto reagować w przypadku przekroczenia zakresu wartości referencyjnych? Postaram się odpowiedzieć na te wszystkie pytania już za chwilę. Czym są próby wątrobowe? Próby wątrobowe to grupa oznaczeń biochemicznych, będących odzwierciedleniem funkcjonowania wątroby i dróg żółciowych. Składają się na nie oznaczenia enzymów wątrobowych i bilirubiny - barwnika żółciowego. Do oznaczanych enzymów należą: ALT - aminotransferaza alaninowa, AST - aminotransferaza asparaginowa, ALP - fosfataza alkaliczna i GGTP - gamma-glutamylotranspeptydaza. Enzymy te biorą udział w cyklach przemian aminokwasów i białek, które w znakomitej większości zachodzą w wątrobie, stąd też pełnią rolę markerów schorzeń i uszkodzeń wątroby.Reklama ALT - co oznaczają wyniki? ALT, czasem ALAT - aminotransferaza alaninowa, to enzym niespecyficzny narządowo, chociaż w większości znajdujący się w wątrobie. Inne lokalizacje tego enzymu to mięśnie poprzecznie prążkowane i sercowe, część uwalniana jest do osocza z wątroby. ALT katalizuje reakcję chemiczną w obrębie tzw. cyklu alaninowego wewnątrz komórek wątroby. Wartości referencyjne ALT w osoczu powinny się utrzymywać < 40 U/l (jednostka aktywności enzymu w 1 l osocza). Ponieważ fizjologicznie aminotransferazy znajdują się wewnątrz komórek, wynik powyżej tego progu może wskazywać na uszkodzenie wątroby i wydostawanie się ALT do osocza. Przyczyny lekko powiększonego ALT obejmują: intensywny wysiłek fizyczny,efekty uboczne niektórych leków,stłuszczenie wątroby. Kiedy ALT wzrasta znacząco, o kilkadziesiąt jednostek, możemy mieć do czynienia z: marskością wątroby, ostrym zapaleniem wątroby,WZW,alkoholowym uszkodzeniem wątroby,zatruciem polekowym z uszkodzeniem wątroby,cholestazą,zapaleniem dróg żółciowych. Ponieważ ALT znajduje się również w mięśniu sercowym i mięśniach poprzecznie prążkowanych, podwyższenie jego aktywności w osoczu może oznaczać także: zawał serca,miopatie,rozpad komórek mięśni (rabdomioliza),rozległe uszkodzenia mięśni, złamania, choć nie są to częste przyczyny podniesionego ALT, ze względu na jego większe powinowactwo do wątroby, niż do innych tkanek. AST - co oznaczają wyniki? AST, podobnie jak ALT, jest enzymem narządowo niespecyficznym: występuje w większości w wątrobie, mięśniu sercowym i mięśniach szkieletowych. Tak jak ALT, enzym ten bierze udział w cyklach przemian białek i aminokwasów wewnątrz komórek wątroby. Ponieważ specyficzność narządowa ALT jest większa, niż AST, ten pierwszy będzie lepszym markerem uszkodzenia wątroby, jednakże wzrost aktywności obydwu enzymów w osoczu będzie spowodowany tymi samymi przyczynami. Aktywność AST w osoczu, podobnie jak ALT, powinna wynosić 2, co wyraźnie wskazuje na alkoholowe zapalenie wątroby. GGTP - o czym świadczą wyniki badania? GGTP to enzym, katalizujący przemiany w cyklu gamma - glutamylowym, stąd dość skomplikowana nazwa. Enzym ten należy do grupy transferaz, w przeciwieństwie do pierwszych dwóch omawianych - aminotransferaz. Podobnie jak ALT i AST, GGTP jest narządowo niespecyficzna: występuje w wątrobie, nerkach, przewodach żółciowych, trzustce, pęcherzyku żółciowym, śledzionie, mózgu. GGTP powinno przyjmować wartości w następujących zakresach: u kobiet :