Rumień zakaźny u dzieci i dorosłych: objawy, leczenie i profilaktyka

Rumień zakaźny, często nazywany piątą chorobą, to schorzenie o podłożu zakaźnym dotykające przede wszystkim dzieci, którego głównym objawem jest wysypka mająca postać rumienia. Choroba może również dotykać osoby dorosłe, dając nieco inne objawy niż u dzieci. Rumień zakaźny jest najbardziej zaraźliwy przed pojawieniem się wysypki.

Rumień zakaźny jest zaliczany do najczęściej spotykanych chorób wysypkowych dotykających dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Chociaż jest zwykle chorobą o łagodnym przebiegu i charakterze samoograniczającym się, to w niektórych przypadkach może okazać się niezwykle groźny dla pacjenta. Jakie są najczęstsze przyczyny i objawy rumienia zakaźnego u dzieci i dorosłych? Jak wygląda diagnostyka schorzenia? Na czym polega leczenie rumienia zakaźnego i jakie działania profilaktyczne warto podjąć, aby ograniczyć ryzyko zakażenia? Po szczegółowe informacje dotyczące rumienia zakaźnego u dzieci i dorosłych zapraszamy do naszego artykułu!

Spis treści

Produkty wspomagające w stosowaniu diety

Sprawdź produkty wspomagające stosowanie diety:

Odchudzanie i oczyszczanie

Preparaty wapnia

1. Co to jest rumień zakaźny i jakie są jego przyczyny?
2. Najczęstsze objawy rumienia zakaźnego u dzieci i dorosłych
3. Rumień zakaźny u kobiet w ciąży
4. Diagnostyka rumienia zakaźnego
5. Jak wygląda leczenie rumienia zakaźnego u dzieci i dorosłych?
6. Powikłania po rumieniu zakaźnym
7. Profilaktyka rumienia zakaźnego – na co zwrócić szczególną uwagę?

Co to jest rumień zakaźny i jakie są jego przyczyny?

Rumień zakaźny (z łac. erythema infectiosum, z ang. fifth disease) to zakaźna choroba wysypkowa dotykająca głównie dzieci w wieku od 4 do 12 lat, którą niekiedy zarażają się również osoby dorosłe. Szczególnie niebezpieczny jest rumień zakaźny u kobiet w ciąży, ponieważ może przyczynić się do wystąpienia groźnych powikłań. Schorzenie charakteryzuje się największą zakaźnością przed pojawieniem się wysypki. Po jej wystąpieniu natomiast osoba chora najczęściej już nie zaraża. Co ważne, po przechorowaniu rumienia zakaźnego pacjent nabywa trwałą odporność, zatem nie powinno dojść do ponownego zakażenia u osoby, która zmagała się już z tym schorzeniem w przeszłości.

Przyczyną rumienia zakaźnego jest parwowirus B19, czyli wirus z rodzaju Parvoviridae zaliczany do grupy DNA-wirusów, który przenosi się głównie drogą kropelkową, po kontakcie z wydzieliną z dróg oddechowych osoby chorej np. podczas kichania, kaszlu lub mówienia. Inną drogą zakażenia jest kontakt z przedmiotami, z którymi miała kontakt osoba zakażona wirusem. Ze względu na wysoką zakaźność choroba ta bardzo często staje się przyczyną rozwoju ognisk epidemicznych w żłobkach, przedszkolach oraz szkołach. Do zakażenia rzadziej natomiast dochodzi drogą krwiopochodną, np. przy przetaczaniu krwi zakażonej wirusem. Możliwe jest również przeniesienie rumienia zakaźnego z matki na płód.

Jeśli szukasz maści i kremów redukujących zaczerwienienia skorzystaj z możliwości zakupu online bez recepty produktów dostępnych w naszej aptece:

Najczęstsze objawy rumienia zakaźnego u dzieci i dorosłych

Okres inkubacji rumienia zakaźnego wynosi zwykle od kilku dni do kilku tygodni i w tym czasie najczęściej nie występują u pacjenta żadne objawy choroby. W pierwszej fazie, która zwykle trwa od 5 do 7 dni, mogą natomiast wystąpić u dzieci objawy takie jak:

• niewielka gorączka (zwykle jednak gorączka nie występuje wcale);
• katar;
• ból gardła;
• ogólne osłabienie organizmu;
• ból głowy;
• nudności;
• bóle mięśni.

Po kilku dniach od wystąpienia wyżej wymienionych objawów u dziecka może pojawić się charakterystyczna wysypka na twarzy, która ma postać rumienia w kształcie motyla. Z czasem wysypka może się rozprzestrzeniać również na inne części ciała – najczęściej pojawia się na ramionach, kończynach oraz na tułowiu. Wysypka przy rumieniu zakaźnym ma zwykle kolor jasno- lub ciemnoczerwony, a z czasem może przyjmować kolor sinoczerwony. W miejscu występowania wysypki dziecko może odczuwać swędzenie. Wysypka nie pojawia się natomiast na nosie i brodzie, a także na wewnętrznych częściach dłoni i stóp.

Zmiany związane z wysypką przy rumieniu zakaźnym u dzieci może dodatkowo zaostrzać gorąca kąpiel, stres czy nadmierna ekspozycja ciała na promieniowanie słoneczne. Choroba może mieć cięższy przebieg u niemowląt niż u starszych dzieci, ponieważ niemowlęta nie mają jeszcze w pełni wykształconego układu odpornościowego. Należy mieć również na uwadze, iż u niektórych dzieci rumień zakaźny może przebiegać bezobjawowo.

U osób dorosłych rumień zakaźny nie daje zwykle żadnych charakterystycznych objawów. Niekiedy może jednak się pojawić wysypka, która jest jednak zwykle zdecydowanie mniej intensywna niż w przypadku dzieci i objawia się w postaci lekkiego zaczerwienienia skóry twarzy, które czasem może się rozprzestrzeniać na tułów i kończyny. U osób dorosłych przy rumieniu zakaźnym częściej może jednak dojść do zapalenia stawów dłoni, nadgarstków oraz kolan. Stanom zapalnym przy rumieniu zakaźnym u dorosłych często towarzyszy ostry ból. Objaw ten najczęściej znika po około 3 tygodniach.

Rumień zakaźny u kobiet w ciąży

Zakażenie parwowirusem B19 jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży, dlatego w przypadku podejrzenia zachorowania należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. jeżeli pacjentka spodziewająca się dziecka nie chorowała wcześniej na rumień zakaźny, a w jej otoczeniu znajduje się osoba chora, powinna również zasięgnąć porady lekarza i unikać bliskiego kontaktu z tą osobą. jeżeli do zakażenia dojdzie na początkowym etapie ciąży, płód może obumrzeć. Szczególnie niebezpieczne jest też zakażenie parwowirusem B19 w drugim trymestrze ciąży, ponieważ w tym czasie dochodzi do najsilniejszego rozwoju procesów krwiotwórczych u płodu.

Jeśli patogen odpowiedzialny za zakażenie rumieniem zakaźnym wniknie do organizmu kobiety będącej w ciąży, może następnie przeniknąć przez łożysko do płodu. Efektem może być zahamowanie produkcji czerwonych krwinek prowadzące do anemii u płodu. Zakażenie rumieniem zakaźnym może również przyczynić się do wystąpienia szeregu nieprawidłowości w obrębie układu sercowo-naczyniowego płodu takich jak zapalenie mięśnia sercowego czy niewydolność krążenia. Rumień zakaźny może też zaburzyć prawidłowe funkcjonowanie wątroby płodu. Nie należy zatem lekceważyć ryzyka związanego z zachorowaniem na rumień zakaźny w ciąży, gdyż powikłania u płodu mogą być bardzo poważne, a ich konsekwencją w niektórych przypadkach może być choćby obumarcie płodu.

Diagnostyka rumienia zakaźnego

Rozpoznanie rumienia zakaźnego wiąże się przede wszystkim z obserwacją charakterystycznych objawów klinicznych. Przy diagnostyce bardzo ważne jest różnicowanie rumienia zakaźnego z innymi chorobami wysypkowymi oraz skórnymi reakcjami uczuleniowymi. W rozpoznaniu schorzenia w niektórych przypadkach mogą pomóc badania laboratoryjne. Są one szczególnie wskazane w przypadku pacjentów z zaburzeniami odporności, a także wskazane osobom, u których rozwinęła się anemia aplastyczna. Dodatkowe badania są też zalecane kobietom w ciąży i osobom zmagającym się z nowotworami (zwłaszcza białaczką). Do najczęściej zlecanych badań zalicza się morfologię z rozmazem krwi oraz badanie CRP (białko C-reaktywne). Pomocne (zwłaszcza w przypadku kobiet w ciąży) może się okazać również badanie na obecność przeciwciał przeciw wirusowi klasy IgG i IgM. Kobietom w ciąży lekarz może też zlecić badanie USG.

Jak wygląda leczenie rumienia zakaźnego u dzieci i dorosłych?

Rumień zakaźny jest chorobą wirusową, dlatego w przypadku zdiagnozowania schorzenia nie jest wdrażana antybiotykoterapia. Leczenie rumienia zakaźnego przebiega zwykle w warunkach domowych i polega przede wszystkim na łagodzeniu jego objawów. Rzadko konieczna jest hospitalizacja pacjentów z rumieniem zakaźnym. Jak leczyć rumień zakaźny w domu? Przede wszystkim chory powinien zadbać o siebie jak najlepiej, by organizm miał siłę walczyć z chorobą. Bardzo istotny jest odpoczynek, poza tym należy pamiętać o regularnym nawadnianiu organizmu. Znaczenie ma również odpowiednia ilość snu, poza tym niezwykle istotna jest częsta zmiana ubrań i dbanie o higienę pościeli, ręczników itd. W przypadku wystąpienia gorączki i bólu stawów zaleca się przyjmowanie leków przeciwgorączkowych oraz przeciwbólowych, a w razie potrzeby – również leków o działaniu przeciwzapalnym. jeżeli wysypka przy rumieniu zakaźnym jest swędząca, wskazane jest stosowanie maści lub kremów łagodzących.

Powikłania po rumieniu zakaźnym

Dobrą wiadomością jest to, iż powikłania po rumieniu zakaźnym występują dość rzadko. Niekiedy u pacjentów może rozwinąć się anemia, poza tym u części pacjentów dochodzi do wspomnianego już zapalenia stawów. Powikłania te nie wymagają jednak zwykle specjalistycznego leczenia. Zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań po rumieniu zakaźnym dotyczy natomiast kobiet w ciąży – dla nich infekcja jest szczególnie niebezpieczna, więc powinny unikać kontaktu z osobami chorymi. W przypadku pacjentek w ciąży, jak wcześniej wspomniano, choroba może doprowadzić do poronienia, niedokrwistości wewnątrzmacicznej i obumarcia płodu.

Profilaktyka rumienia zakaźnego – na co zwrócić szczególną uwagę?

Chociaż nie można całkowicie uchronić się przed zakażeniem rumieniem zakaźnym, to warto podjąć działania mające na celu ograniczenie ryzyka infekcji. Dotychczas nie została wynaleziona szczepionka zapobiegająca zakażeniu parwowirusem B19. By zatem chronić się przed infekcją, dobrze zadbać o swoją odporność, skupiając się na zdrowym odżywianiu i prowadzeniu zdrowego trybu życia. Zaleca się też przestrzeganie zasad higieny ogólnej, która powinna uwzględniać m.in. częste i dokładne mycie rąk, w tym zwłaszcza, jeżeli przebywamy w miejscach publicznych. Należy również w miarę możliwości unikać kontaktu z osobami chorymi, gdyż wirus łatwo przenosi się drogą kropelkową. Na działaniach profilaktycznych powinny skupić się szczególnie kobiety w ciąży oraz osoby zmagające się z osłabieniem odporności i zaburzeniami funkcjonowania układu immunologicznego.

Bibliografia:

• https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/72252,rumien-zakazny-tzw-piata-choroba-ang-fifth-disease [dostęp online 12.2024],
• https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/991/original/31-37.pdf?1472205458 [dostęp online 12.2024],
• https://www.cdc.gov/parvovirus-b19/about/index.html?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/parvovirusb19/about-parvovirus.html [dostęp online 12.2024],
• https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63108,zakazenie-parwowirusem-b19-w-ciazy [dostęp online 12.2024],
• https://en.wikipedia.org/wiki/Parvovirus_B19 [dostęp online 12.2024],
• https://en.wikipedia.org/wiki/Fifth_disease [dostęp online 12.2024].