RPO do premiera ws. powołania koordynatora

Marcin Wiącek, rzecznik praw obywatelskich, zwrócił się do premiera Donalda Tuska o rozważenie możliwości powołania przy Radzie Ministrów pełnomocnika, który koordynowałby prace, inicjatywy i działania dotyczące poprawy systemu ochrony zdrowia psychicznego.

Podczas prac działającej przy Biurze RPO Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego zwrócono uwagę na potrzebę koordynacji działań organów władzy publicznej w obszarze ochrony zdrowia psychicznego. Z jednej strony wskazano m.in. na niezbędne współdziałanie licznych instytucji i organizacji, na poziomie m.in. gminy i powiatu. Z drugiej zaś strony zwracano uwagę na potrzebę stworzenia na poziomie władzy państwowej podmiotu, który koordynowałby nie tylko doraźnie reformy psychiatrii, ale szeroko skupiałby wszelkie inicjatywy związane z ochroną zdrowia psychicznego.

Jak podkreślił RPO, w toczącej się dyskusji o szeroko pojętej kondycji psychicznej Polek i Polaków warto zwrócić uwagę m.in. na:

• wystąpienia dotyczące koniecznego wyższego poziomu ochrony dzieci przed kryzysem psychicznym; pojawiają się tu propozycje zmian co do korzystania przez dzieci z samodzielnego wsparcia ekspertów,
• dyskusję związaną z reformą psychiatrii środowiskowej i działaniem centrów zdrowia psychicznego,
• debatę ws. uchwalenia nowej ustawy o zawodzie psychologa, a także ustawowego uregulowania zawodu psychoterapeuty,
• kolejne propozycje dotyczące nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego,
• uwagi odnoszące się do potrzeby zwiększenia dostępu do ekspertów i biegłych wspierających wymiar sprawiedliwości.

– Te i inne problemy znajdują się w obszarze zainteresowania nie tylko Ministerstwa Zdrowia, ale także: Edukacji Narodowej, Sprawiedliwości oraz Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Mogą one też zaciekawić Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zainteresowane kondycją psychiczną studentek i studentów oraz Ministerstwo Obrony Narodowej, które szczególnie dziś analizuje stan zdrowia, także psychicznego, żołnierzy – zauważył RPO.

– Tym samym nieadekwatny do obecnych potrzeb staje się par. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 30 października 2023 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2023–2030. Zgodnie z nim „Minister adekwatny do spraw zdrowia kieruje realizacją programu oraz koordynuje wykonanie zadań wynikających z realizacji Programu” – dodał.

Jak podkreślił RPO, z analizy dyskusji dotyczących ochrony zdrowia psychicznego wynika potrzeba ustanowienia – jeżeli to możliwe, na poziomie Rady Ministrów – oddzielnego organu koordynującego prace, inicjatywy i działania dotyczące poprawy systemu ochrony zdrowia psychicznego. Podejmowanie tych aktywności z poziomu jednego z resortów jest dziś nieefektywne. Problem szeroko pojętej psychiatrii i wsparcia obywateli wobec doświadczanego kryzysu psychicznego wymaga działania na poziomie centralnym, co w sposób szybki, dynamiczny i efektywny doprowadziłoby do modyfikacji np. niewłaściwych praktyk.

Biorąc wszystkie te aspekty pod uwagę Marcin Wiącek zwrócił się do premiera Donalda Tuska o rozważenie możliwości powołania przy Radzie Ministrów pełnomocnika, który koordynowałby ogólnokrajowe działania związane z ochroną zdrowia psychicznego obywateli.