Każda przyszła mama wie, iż okres ciąży wymaga przyjrzenia się swoim posiłkom i.… najczęściej modyfikacji sposobu odżywiania. Organizm ciężarnej kobiety wykonuje ogromny wysiłek dbając o prawidłowy rozwój płodu i potrzebuje do tego odpowiednich składników odżywczych.
Jednak często, choćby starannie komponowany jadłospis nie dostarcza wszystkich niezbędnych witamin i minerałów w wystarczających ilościach. Lekarz prowadzący ciążę decyduje wówczas o ich suplementacji. Jest jednak jedna witamina, której obowiązkowego podawania, organizm przyszłej mamy potrzebuje jeszcze przed poczęciem. To witamina B9, czyli inaczej kwas foliowy lub folacyna.
Jej odpowiedni poziom w organizmie zmniejsza ryzyko narodzin dziecka z wadą cewy nerwowej, zabezpiecza przed odklejeniem łożyska, porodem przedwczesnym i ryzkiem małej masy urodzeniowej dziecka, a przyszłą mamę kwas foliowy chroni przed niedokrwistością(1).
Choć istnieją liczne naturalne źródła kwasu foliowego, to niestety trzeba pamiętać, iż jest on związkiem bardzo nietrwałym – ginie pod wpływem światła słonecznego, tlenu oraz wysokiej temperatury. Straty tej witaminy w żywności przetworzonej sięgają choćby 50–80 procent. Na przykład, zawartość folianów w gotowanym szpinaku jest o połowę niższa niż w jego surowych liściach. Jak zatem zapewnić sobie w ciąży wystarczające ilości kwasu foliowego?
Najlepsze źródła kwasu foliowego
Chcąc w czasie trwania ciąży dostarczyć organizmowi odpowiednich ilości kwasu foliowego, rekomenduje się – zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników – u wszystkich kobiet w wieku prokreacyjnym przyjmowanie 400 µg kwasu foliowego w postaci suplementów, jako uzupełnienie naturalnej, bogatej w foliany diety, z kolei dawkę 400-800 µg kwasu foliowego dziennie (np. w postaci preparatu jednoskładnikowego lub w preparatach multiwitaminowych) w pierwszych 12 tygodniach ciąży, a w kolejnych tygodniach i w okresie karmienia (w przypadku kobiet bez dodatkowych czynników ryzyka), powinno się stosować kwas foliowy w dawce 600-800 µg.
Natomiast u pacjentek z dodatnim wywiadem w kierunku wad cewy nerwowej w poprzedniej ciąży, zalecane jest stosowanie 400 µg kwasu foliowego w ściśle określonym czasie tj. na co najmniej 4 tygodnie przed planowaną koncepcją i przez pierwsze 12 tygodnie ciąży,
a następnie zmniejszenie dawki tak jak w populacji ogólnej.
U kobiet z grupy podwyższonego ryzyka wad cewy nerwowej i niedoboru folianów (czyli tych chorujących przed ciążą na cukrzycę typu I lub II czy stosujących w okresie ciąży leki przeciwpadaczkowe, metotreksat, cholestyraminę, metforminę, sulfadiazynę, stosujące używki, z niewydolnością nerek lub wątroby, z BMI>30, po operacjach bariatrycznych lub z chorobami przewodu pokarmowego skutkującymi zaburzeniami wchłaniania (ch. Leśniowskiego–Crohna, colitis ulcerosa, celiakia)) rekomenduje się przyjmowanie kwasu foliowego w ilości 800 µg na co najmniej 3 miesiące przed planowaniem ciąży oraz przez cały okres ciąży i karmienia(2).
Warto też zwracać uwagę na to, co kładziemy na swój talerz – składniki odżywcze powinny trafiać tam w odpowiednich ilościach(3).
Oto źródła kwasu foliowego:
szpinak (także mrożony) – zawiera 193 µg/100 g
por – znajdziesz w nim 437 µg/100 g
fasola mung – dostarcza 625 µg/100 g(4).
Inne zasobne w foliany produkty takie, które powinny jak najczęściej gościć na stole przyszłej mamy oraz generalnie, kobiet w wieku rozrodczym, to: sałata, ciecierzyca, brokuły, zboża pełnoziarniste, jaja, orzechy i sery(5).
A zatem, droga przyszła mamo, co dzisiaj planujesz na obiad? Może pełnoziarnisty makaron ze szpinakiem i jajkiem w koszulce? Albo sałatkę z brokułów z jajkiem na twardo?
Smacznego!
(1) https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/157302,kwas-foliowy-i-jego-znaczenie-dla-zdrowia
(2) Zimmer M et al., Polish Society of Gynecologists and Obstetricians recommendations on supplementation during pregnancy. Ginekologia Polska 2020, vol. 91, no. 10, 644–653 Copyright © 2020 Via Medica ISSN 0017–0011 https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/viewFile/71274/52370
M Zimmer i wsp. 2020 Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dot. suplementacji u kobiet ciężarnych. https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2021-09/07.2020%20%20Rekomendacje%20Polskiego%20Towarzystwa%20Ginekolog%C3%B3w%20i%20Po%C5%82o%C5%BCnik%C3%B3w%20dotycz%C4%85ce%20suplementacji%20u%20kobiet%20ci%C4%99%C5%BCarnych.pdf
(3) Stanowisko Polskiego Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów podczas ciąż- Ginekologia Polska 2011, 82, 550-553.
(4) https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/?component=1177
(5) http://perinatologia.umed.pl/wp-content/uploads/2018/02/56597-143992-2-PB.pdf
***
FOLIK (Acidum folicum) Skład: 1 tabletka zawiera 0,4 mg kwasu foliowego. Postać farmaceutyczna: Tabletki. Tabletki barwy jasnożółtej, okrągłe, obustronnie płaskie. Wskazania: Zapobieganie niedoborom kwasu foliowego u kobiet przed poczęciem i we wczesnym okresie ciąży, w celu zmniejszenia ryzyka powstawania wad cewy nerwowej u potomstwa. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Gedeon Richter Polska Spółka z o.o. ul. ks. J. Poniatowskiego 5, 05-825 Grodzisk Mazowiecki. 24-godzinny System Informacji Medycznej oraz zgłaszanie działań niepożądanych: +48-22-755-96-48 Adres e-mail: [email protected] Data aktualizacji: 23_05_2018.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
