Rola cynku w profilaktyce i terapii trądziku

Zdjęcie: różne produkty spożywcze zawierające cynk rozłożone na stole np orzechy, jaja, strączki i ryby

Trądzik pospolity (acne vulgaris) stanowi jedną z najczęstszych dermatoz, dotykającą choćby 80% populacji w wieku młodzieńczym. Ta przewlekła choroba zapalna mieszków włosowo-łojowych nie tylko wpływa na aspekt fizyczny pacjentów, ale również może prowadzić do poważnych konsekwencji psychologicznych. W świetle najnowszych badań klinicznych, coraz więcej uwagi poświęca się roli mikroelementów, w szczególności cynku, w patogenezie i leczeniu tej jednostki chorobowej.

Patofizjologia trądziku jest złożona i obejmuje cztery główne mechanizmy: nadprodukcję łoju, nieprawidłowe rogowacenie ujść mieszków włosowych, kolonizację bakteryjną oraz rozwój stanu zapalnego. Badania ostatnich lat wykazały, iż niedobór cynku może istotnie wpływać na nasilenie każdego z tych procesów. Ten najważniejszy pierwiastek śladowy uczestniczy w ponad 300 reakcjach enzymatycznych w organizmie człowieka, w tym w procesach bezpośrednio związanych z fizjologią skóry.

Szczególnie istotna wydaje się rola cynku w regulacji odpowiedzi immunologicznej i procesów zapalnych. Pierwiastek ten moduluje aktywność limfocytów T, komórek Natural Killer oraz wydzielanie cytokin prozapalnych. W kontekście trądziku, cynk wykazuje działanie przeciwbakteryjne wobec Cutibacterium acnes (dawniej Propionibacterium acnes) – bakterii odgrywającej kluczową rolę w patogenezie choroby. Ponadto, pierwiastek ten hamuje aktywność 5-α-reduktazy, enzymu przekształcającego testosteron w dihydrotestosteron, przez co może wpływać na zmniejszenie produkcji sebum.

Badania kliniczne potwierdzają, iż pacjenci z trądzikiem często wykazują obniżone stężenie cynku w surowicy krwi w porównaniu z grupą kontrolną. Co więcej, stopień niedoboru często koreluje z nasileniem zmian trądzikowych. Suplementacja cynkiem może przynosić wymierne korzyści terapeutyczne, szczególnie w przypadkach trądziku o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego.

W praktyce klinicznej cynk znajduje zastosowanie zarówno w terapii ogólnej, jak i miejscowej. Preparaty doustne zawierające związki cynku (najczęściej w formie siarczanu lub glukonianu) wykazują skuteczność porównywalną z niektórymi antybiotykami stosowanymi w leczeniu trądziku, przy znacznie lepszym profilu bezpieczeństwa. Zalecane dawki terapeutyczne wahają się między 30 a 45 mg cynku elementarnego na dobę.

Terapia miejscowa preparatami zawierającymi cynk również przynosi korzystne efekty. Związki cynku, szczególnie tlenek cynku, wykazują działanie przeciwzapalne, ściągające i łagodzące podrażnienia. Dodatkowo, redukują wydzielanie łoju i hamują namnażanie bakterii na powierzchni skóry. Preparaty miejscowe są szczególnie przydatne w terapii podtrzymującej oraz jako uzupełnienie leczenia ogólnego.

Należy jednak podkreślić, iż suplementacja cynku nie powinna być traktowana jako monoterapia w leczeniu trądziku. Najlepsze efekty osiąga się, włączając ją jako element kompleksowego postępowania terapeutycznego, obejmującego odpowiednią pielęgnację skóry, leczenie miejscowe i, w razie potrzeby, ogólne. Decyzja o włączeniu suplementacji powinna być poprzedzona konsultacją dermatologiczną i ewentualnym oznaczeniem poziomu cynku w surowicy.

Istotnym aspektem jest również profilaktyka niedoborów cynku poprzez odpowiednio zbilansowaną dietę. Najlepsze źródła pokarmowe tego pierwiastka stanowią owoce morza, czerwone mięso, nasiona dyni i pestki słonecznika. Należy pamiętać, iż biodostępność cynku z produktów roślinnych jest znacząco niższa ze względu na obecność fitynianów.