Metaanaliza Gurusamy i wsp. opublikowana w maju w "American Journal of Gastroenterology" (Am J Gastroenterol 2021;116:935–942) wykazała, iż częstość występowania SIBO w dyspepsji czynnościowej jest 4,3 razy wyższa niż w grupach kontrolnych (cztery badania kontrolowane placebo, 234 uczestników). Częstość występowania SIBO jest większa u pacjentów z nakładaniem się obu zaburzeń w porównaniu z izolowaną dyspepsją i samym IBS.
Wcześniejsze podwójnie zaślepione, randomizowane, kontrolowane placebo badanie opublikowane w 2017 roku (Aliment Pharmacol Ther 2017; 45: 767–776) wykazało, iż dwutygodniowe leczenie rifaksyminą w dawce 1200mg/d prowadzi do złagodzenia ogólnych objawów dyspepsji czynnościowej takich jak: niestrawności, odbijania i poposiłkowe uczucie pełności w nadbrzuszu. Różnica ta była bardziej wyraźna u kobiet.
Rifaksymina jako eubiotyk wpływa na mikrobiotę dwunastnicy, a mikroskopowe zapalenie dwunastnicy u osób z dyspepsją czynnościową ma związek z wieloma objawami, w tym wczesnym uczuciem sytości, poposiłkową pełnością i bólem brzucha. Obciążenie bakteryjne dwunastnicy koreluje dodatnio ze stopniem nasilenia objawów i ujemnie z różnorodnością bakterii. Rifaksymina zapobiega stanom zapalnym jelit, zmniejsza nadwrażliwość trzewną i działa jako modulator środowiska jelitowego.
W najnowszym wydaniu Digestive Diseases and Sciences (IF= 3.199) Shah i wsp. przedstawili wyniki kolejnego prospektywnego badania z wykorzystaniem rifaksyminy u pacjentów z dyspepsją czynnościową bez IBS lub z nakładającym się zespołem IBS, określając wpływ rifaksyminy na funkcjonowanie trzewnego układu nerwowego.
Terapia przeciwdrobnoustrojowa np. rifaksymina łagodzi objawy u pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS), ale jej skuteczność w dyspepsji czynnościowej (FD) wymaga potwierdzenia. Chociaż FD i IBS często nakładają się na siebie, nie wiadomo, czy współistniejące IBS w FD zmienia odpowiedź na terapię przeciwdrobnoustrojową w FD. W związku z tym celem badania była ocena i porównanie wpływu terapii rifaksyminą na wrażliwość trzewną i poprawę objawów u pacjentów z dyspepsją czynnościową (FD) z i bez IBS.
W badaniu wzięło udział 21 pacjentów z przewlekłą lub nawracającą dyspepsją, z których u ponad połowy nakładał się zespół jelita nadwrażliwego IBS. Włączono pacjentów po niepowodzeniu leczenia inhibitorami pompy protonowej, prokinetykami i lekami psychotropowymi. Pacjenci otrzymali terapię rifaksyminą w dawce 1100mg/d przez 10 dni, po czym nastąpił okres 6 tygodniowej obserwacji.
Wszyscy pacjenci zostali poddani standaryzowanemu testowi prowokacji żywieniowej NCT (marker nadwrażliwości trzewnej), wodorowemu testowi oddechowemu z glukozą oraz ocenie objawów według kwestionariusza SAGIS (Structured Assessment of Gastrointestinal Symptoms), w którym mierzono całkowitą punktację objawów żołądkowo-jelitowych oraz poszczególne objawy charakterystyczne dla dyspepsji: niestrawność/uczucie pełności, dyskomfort w nadbrzuszu, biegunka, zaparcia, nudności/wymioty.
U wszystkich pacjentów z dyspepsją czynnościową niezależnie od nakładania się zespołu IBS leczenie rifaksyminą spowodowało znaczącą poprawę wszystkich objawów razem o 25% po 2 i po 6 tygodniach od zakończenia terapii (z 34,7 pkt. przed terapią do 26,0 pkt. po 2 tygodniach i do 25,6 pkt. Po 6 tygodniach)
Podobnie, w porównaniu ze stanem wyjściowym, wystąpiła statystycznie istotna poprawa w zakresie poszczególnych objawów dyspepsji, jak niestrawność, uczucie pełności w nadbrzuszu (p<0,05), biegunka (p<0,05) oraz nudności/wymioty (p<0,005), a efekty utrzymywały się przez 6 tygodni po zakończeniu leczenia.
Ogólna punktacja objawów (i poszczególnych parametrów) po teście prowokacji żywieniowej poprawiła się o 90% (p < 0,001) 2 tygodnie po leczeniu. Istotnej poprawie po teście prowokacji żywieniowej uległy również poszczególne objawy dyspeptyczne: ból (o 94%), uczucie pełności poposiłkowej (o 87%) i uczucie nudności (o 95%).
Poprawa po leczeniu rifaksyminą u pacjentów z dyspepsją wystąpiła niezależnie od współwystępowania IBS, co sugeruje wpływ rifaksyminy na wrażliwość trzewną, a obecność współistniejącego IBS nie miała istotnego wpływu na poprawę objawów po terapii rifaksyminą.
