Higiena rąk to jedno z najskuteczniejszych, najtańszych i najbardziej uniwersalnych narzędzi, jakie mamy do dyspozycji, aby zapobiegać przenoszeniu zakażeń i zapewnić wysokiej jakości, czystą i bezpieczną opiekę medyczną. W Światowym Dniu Higieny Rąk, który obchodzony jest 5 maja, WHO propaguje hasło: „Mogą być rękawiczki. Zawsze musi być higiena rąk”.
Nie zastąpią higieny rąk
Chociaż rękawiczki medyczne odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu przenoszeniu infekcji, na przykład, gdy istnieje ryzyko narażenia na krew i płyny ustrojowe, nie zastępują mycia rąk we właściwym czasie. W tym Światowym Dniu Higieny Rąk Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wzywa rządy, placówki opieki zdrowotnej i pracowników pierwszej linii na całym świecie do wzmocnienia praktyk higieny rąk – sprawdzonej, opłacalnej interwencji w celu ochrony zarówno pacjentów, jak i pracowników służby zdrowia.
- Rękawiczki medyczne mogą zmniejszyć ryzyko infekcji, ale nigdy nie zastąpią higieny rąk. W Światowym Dniu Higieny Rąk podwójmy nasze zaangażowanie i działania na rzecz poprawy higieny rąk w placówkach opieki zdrowotnej, aby zapewnić bezpieczeństwo pacjentom i pracownikom służby zdrowia — powiedział dr Bruce Aylward, zastępca dyrektora generalnego WHO ds. powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, Life Course.
Rękawiczki nie są niezawodne
Każdy 1 dolar zainwestowany w higienę rąk może przynieść zwrot ekonomiczny sięgający 24,6 dolara. Mimo to w 2 na 5 placówek opieki zdrowotnej na świecie przez cały czas brakuje podstawowych usług higieny rąk w miejscu świadczenia usług, co naraża na ryzyko 3,4 miliarda ludzi. Do tego niewłaściwe używanie rękawiczek nie tylko podważa praktyki zapobiegania i kontroli zakażeń, ale także znacznie zwiększa ilość odpadów w opiece zdrowotnej. Większości tych odpadów można uniknąć, zachowując higienę rąk i używając rękawiczek tylko wtedy, gdy jest to konieczne.
Rękawiczki mogą zostać zanieczyszczone tak jak dłonie i często są niewłaściwie używane, np. noszone bezterminowo, gdy pracownicy służby zdrowia zmieniają pacjentów lub gdy wykonują wiele procedur u tego samego pacjenta. Ponadto nadmierne używanie rękawiczek przyczynia się do degradacji środowiska.
Średni szpital uniwersytecki w rozwiniętym kraju generuje 1634 ton odpadów medycznych rocznie, co odpowiada ponad 360 afrykańskim słoniom. Większości odpadów można by uniknąć, gdyby rękawice były używane prawidłowo i przestrzegano zasad higieny rąk. Większość używanych rękawiczek jest uważana za zakaźną i wymaga spalania w wysokiej temperaturze lub specjalistycznego traktowania, co dodatkowo obciąża już obciążone systemy gospodarki odpadami.
Potrzebne są działania
WHO wezwała decydentów politycznych na szczeblach krajowych oraz społeczność medyczną do podjęcia następujących działań w celu poprawy racjonalnego stosowania rękawiczek i higieny rąk w placówkach opieki zdrowotnej:
- Ustanowić przestrzeganie higieny rąk jako wskaźnik efektywności krajowego systemu opieki zdrowotnej do 2026 r. zgodnie z Globalnym planem działań i ramami monitorowania w zakresie zapobiegania zakażeniom i ich kontroli (IPC) na lata 2024–2030 ;
- Dostosowanie krajowych działań na rzecz higieny rąk do wytycznych WHO dotyczących higieny rąk w opiece zdrowotnej;
- Szkolenie pracowników służby zdrowia w zakresie prawidłowego stosowania rękawiczek i wytycznych WHO zatytułowanych „ 5 momentów higieny rąk” ;
- Skupić się na ograniczeniu zbędnego stosowania rękawiczek, aby zminimalizować marnotrawstwo środków na opiekę zdrowotną; zapewnić niezbędne zasoby, aby umożliwić przestrzeganie higieny rąk w miejscu opieki; i
- Zapobiegaj niewłaściwemu użyciu rękawiczek, zapewniając dostępność odpowiedniej liczby rękawic dobrej jakości.
