ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to neurorozwojowe zaburzenie, które u wielu osób utrzymuje się przez całe życie. Objawy, takie jak problemy z koncentracją, impulsywność czy dezorganizacja, często stają się szczególnie uciążliwe w dorosłości, zwłaszcza w okresie studiów.
Jak przypomniała w swojej interpelacji posłanka Sylwia Bielawska, obecny system refundacji obejmuje wyłącznie dzieci i młodzież do 18. roku życia. W praktyce oznacza to, iż osoby kontynuujące leczenie po osiągnięciu pełnoletności muszą pokrywać pełny koszt leków, często sięgający kilkuset złotych miesięcznie.
– Porównując przykładową cenę jednego z refundowanych leków psychostymulujących (Medikinet 20 CR, 30 tabletek), w przypadku leczenia dzieci powyżej 6. r.ż. koszt zakupu wynosi ok. 19,66 zł, przy 100% odpłatności to koszt 72,08 zł, a dla dziecka do 18. r.ż. (z uprawnieniem DZ przyp. red) koszt to 0,00 zł – wskazuje posłanka w interpelacji.
Dla wielu studentów i młodych dorosłych, często utrzymujących się samodzielnie, taki wydatek jest realną barierą w kontynuowaniu leczenia. Posłanka zwróciła uwagę, iż ADHD utrudnia naukę, organizację życia i planowanie, dlatego przerwanie terapii po wejściu w dorosłość może mieć poważne konsekwencje społeczne i zdrowotne.
Ministerstwo: nie ma wniosków – nie ma refundacji
W odpowiedzi na interpelację Ministerstwo Zdrowia podkreśliło, iż procedura objęcia refundacją leku ma charakter administracyjny i może zostać wszczęta wyłącznie na wniosek producenta, jego przedstawiciela lub importera.
– Aby minister adekwatny do spraw zdrowia mógł dokonać jakiegokolwiek rozstrzygnięcia kwestii objęcia refundacją, musi zostać zapoczątkowane postępowanie administracyjne w tej sprawie – o ile zakres wskazań obejmuje wskazania zarejestrowane, co inicjowane jest przez adekwatny podmiot odpowiedzialny, jego przedstawiciela lub importera – czytamy w piśmie resortu.
Obecnie refundacją objętych jest 9 produktów zawierających metylfenidat oraz 12 produktów z atomoksetyną, jednak wyłącznie w leczeniu dzieci i młodzieży. Zakres refundacyjny nie obejmuje dorosłych pacjentów z ADHD, mimo że, jak zaznacza ministerstwo – stosowanie tych substancji u osób powyżej 18. roku życia mieści się w ich wskazaniach rejestracyjnych.
Co istotne, Ministerstwo Zdrowia nie prowadzi aktualnie żadnych postępowań dotyczących objęcia refundacją leków dla dorosłych z ADHD ani poszerzenia wskazań refundacyjnych dla metylfenidatu i atomoksetyny.
– Aktualnie Minister Zdrowia nie prowadzi żadnych postępowań administracyjnych dotyczących objęcia refundacją i ustalenia ceny zbytu netto w odniesieniu do substancji czynnych stosowanych w terapii ADHD, w tym leków zawierających deksamfetaminę, lisdeksamfetaminę czy poszerzenia zakresu wskazań refundacyjnych (o pacjentów dorosłych czy subpopulacji w wieku 18–26 lat) – poinformowano w odpowiedzi na poselską interpelację.
Producenci leków na ADHD czekają na uproszczenie procedur
Resort przyznał, iż w 2024 roku przeprowadzono konsultacje z firmami farmaceutycznymi, które wytwarzają leki stosowane w terapii ADHD. Część z nich wyraziła zainteresowanie złożeniem wniosków o refundację leków dla dorosłych, jednak tylko w przypadku uproszczenia ścieżki formalnej.
Obecnie podstawowa procedura refundacyjna (art. 24 ustawy o refundacji leków) wymaga pełnej oceny Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT), co jest procesem długotrwałym i kosztownym. Alternatywą mogłoby być zastosowanie uproszczonego trybu na podstawie art. 30a ustawy, jednak, jak wyjaśnił resort – w 2025 roku nie przewiduje się objęcia tym mechanizmem terapii ADHD.
Ministerstwo przypomniało również, iż przygotowanie wykazów leków refundowanych w poszczególnych dziedzinach medycyny (np. onkologii czy kardiologii) to proces złożony i czasochłonny, angażujący wiele instytucji. ADHD nie znalazło się dotąd w priorytetach resortu.
Brak refundacji dla osób w wieku 18–26 lat, czyli grupy, w której znajduje się wielu studentów, stawia młodych dorosłych z ADHD w szczególnie trudnej sytuacji. Leczenie farmakologiczne – w połączeniu z terapią i wsparciem psychologicznym, stanowi podstawę funkcjonowania w codziennym życiu akademickim i zawodowym.
W praktyce oznacza to, iż osoby, które rozpoczęły terapię jeszcze jako dzieci, z chwilą wejścia w dorosłość tracą dostęp do refundowanych leków, co często skutkuje przerwaniem leczenia.
Źródło: Sejm
