Recepta weterynaryjna – wszystko co powinieneś o niej wiedzieć

Recepta weterynaryjna może być wystawiona wyłącznie przez lekarza weterynarii. Umożliwia podawanie zwierzętom określonych leków, które z reguły przeznaczone są dla ludzi. W tym artykule podsumowujemy zasady wystawiania i realizacji recept weterynaryjnych.

Kto może wystawić receptę weterynaryjną?

Uprawnienie do wystawiania recept weterynaryjnych przysługuje wyłącznie lekarzowi weterynarii posiadającemu prawo wykonywania zawodu. Przepisy nie przewidują tu żadnych wyjątków — nie istnieje odpowiednik „asystenta medycznego”, który mógłby wypisywać recepty pod nadzorem lekarza.

Każda recepta musi być własnoręcznie podpisana przez lekarza. Również ewentualne poprawki może wprowadzić wyłącznie wystawca, każdą z nich opatrując parafą i pieczęcią. Dokument podpisany przez inną osobę nie może zostać zrealizowany.

Podstawa prawna:
– art. 86 ust. 5 ustawy Prawo farmaceutyczne,
– rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 maja 2003 r. w sprawie wystawiania recept przez lekarzy weterynarii.

Recpeta wterynaryjna – w jakiej formie może być wystawiona?

Recepty weterynaryjne w Polsce występują wyłącznie w formie papierowej. Obowiązek stosowania e-recept nie obejmuje weterynarzy, i to choćby w przypadku substancji kontrolowanych takich jak środki odurzające czy psychotropowe.

Standardowy blankiet ma wymiary ok. 100 × 210 mm i jest drukowany na białym papierze z charakterystycznym ukośnym zielonym paskiem (o szerokości 3 mm). Na formularzu widnieje skrót „Rp.” oraz pola przeznaczone na dane lekarza, właściciela i zwierzęcia. Kopie czarno-białe nie zastępują oryginalnego druku.

W sytuacji, gdy lekarz przepisuje środki odurzające lub psychotropowe, konieczne jest użycie specjalnego druku Rpw, różowego, również oznaczonego zielonym paskiem. Każdy taki druk posiada indywidualny numer identyfikacyjny nadany przez wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego. Recepty Rpw wystawia się w dwóch egzemplarzach — kopia pozostaje w dokumentacji lekarza.

Podstawa prawna:
– rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 maja 2003 r.,
– rozporządzenie Ministra Zdrowia z 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept (numeracja druków Rpw).

Recepta weterynaryjna – co musi zawierać?

Recepta weterynaryjna musi zawierać wszystkie dane określone w przepisach. Braki formalne mogą utrudnić lub uniemożliwić jej realizację:

3.1. Dane lekarza weterynarii

Lekarz podaje:

• imię i nazwisko,
• adres (zamieszkania lub siedziby praktyki zawodowej),
• numer prawa wykonywania zawodu (PWZ),
• ewentualnie specjalizację lub nazwę działalności.

Najczęściej informacje te znajdują się na pieczątce nagłówkowej.

3.2. Dane posiadacza i dane zwierzęcia

Na recepcie muszą znaleźć się:

• dane właściciela zwierzęcia (osoba fizyczna: imię, nazwisko, adres; podmiot: nazwa firmy, adres, forma prawna),
• dane zwierzęcia: gatunek, rasa, płeć, a jeżeli recepta dotyczy kilku zwierząt — także ich liczba.

Dane te muszą jednoznacznie wiązać receptę z konkretnym pacjentem weterynaryjnym.

3.3. Data wystawienia

Recepta musi zawierać dokładną datę (dzień, miesiąc, rok). Brak podania miejscowości przy dacie nie unieważnia dokumentu.

3.4. Nazwa leku i ilość

Lekarz wpisuje nazwę produktu leczniczego (handlową lub międzynarodową z rejestru leków), jego postać i ilość.
W przypadku leków recepturowych należy wskazać:

• skład surowcowy,
• ilości,
• postać leku.

Istnieje odmienność formalna: w recepturze weterynaryjnej ilości czopków, proszków i gałek ocznych mogą być zapisywane cyframi rzymskimi.

3.5. Dawkowanie

Lekarz musi określić sposób użycia leku. Wyjątek przewidziano dla preparatów niezawierających substancji silnych, bardzo silnych, narkotycznych ani psychotropowych — wtedy można wpisać „wiadomo”.
Dla substancji kontrolowanych oraz leków z wykazu B dawkowanie jest obligatoryjne.

3.6. Okres karencji

Jeżeli recepta dotyczy zwierzęcia, którego produkty (mleko, mięso, jaja) mogą trafić do obrotu, lekarz musi oznaczyć:

• okres karencji (np. „karencja 7 dni dla mleka”),
• oraz użyć symbolu WET-KARENCJA (zastępującego standardowy „WET”).

Dla psów, kotów i innych zwierząt towarzyszących pola karencyjne pozostają puste.

Na jakie leki może zostać wystawiona recepta weterynaryjna?

Co do zasady recepta weterynaryjna służy do przepisywania leków dla ludzi, stosowanych u zwierząt w sytuacji braku dopuszczonego odpowiednika weterynaryjnego.

Nie jest więc narzędziem do ordynowania typowych leków weterynaryjnych — te lekarz zwykle podaje lub wydaje bezpośrednio w gabinecie. Receptę do apteki wystawia się przede wszystkim wtedy, gdy konieczne jest użycie preparatu niedostępnego w obrocie weterynaryjnym.

Można zatem przepisywać:

• produkty lecznicze dla ludzi,
• leki recepturowe,
• substancje kontrolowane (narkotyki, psychotropy) — pod szczególnymi warunkami.

Podstawowa zasada: weterynarz może przepisać lek „ludzki” tylko wtedy, gdy nie istnieje jego odpowiednik przeznaczony dla zwierząt.

Leki narkotyczne i psychotropowe na recepcie weterynaryjnej

Lekarz weterynarii ma prawo przepisywać leki zawierające środki odurzające i substancje psychotropowe, o ile wymaga tego stan zdrowia zwierzęcia. Obowiązują jednak zaostrzone wymogi.

Najważniejsze zasady:

• receptę wystawia się na druku Rpw,
• dokument musi zawierać pełne dawkowanie,
• lekarz wystawia oryginał i kopię,
• farmaceuta odnotowuje wydanie w rejestrach substancji kontrolowanych.

Leki recepturowe dla zwierząt

Weterynarz może przepisać lek recepturowy, podając jego skład i ilości poszczególnych surowców.
Charakterystyczny dla recept weterynaryjnych jest dopuszczalny zapis ilości niektórych postaci leku cyframi rzymskimi (np. czopki, proszki dzielone).

Warto pamiętać, iż apteka nie może użyć żadnych składników dostarczonych przez właściciela — wszystkie surowce muszą pochodzić z legalnego obrotu.

Medyczna marihuana – weterynarz nie może jej przepisywać

Medyczna marihuana pozostaje wyjątkiem. Zgodnie z art. 33b ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii prawo wystawiania recept na preparaty z konopi mają tylko lekarze medycyny i lekarze dentyści.

Lekarz weterynarii nie może przepisać suszu konopnego ani żadnego leku opartego na konopiach w ramach terapii zwierzęcia. Recepta weterynaryjna na taki produkt jest nieważna i nie powinna zostać zrealizowana.

Recepta weterynaryjna – ile leku można przepisać na recepcie?

Przepisy ograniczają ilość leków, jaką można wypisać na jednej recepcie. Zasady są w dużej mierze analogiczne do recept papierowych dla ludzi.

Ile leków na jednej recepcie?

Na jednej recepcie można umieścić:

• maksymalnie 5 gotowych produktów leczniczych,
  albo
• jeden lek recepturowy.

Ilość leku – maksymalnie na 120 dni leczenia

Łączna ilość leku nie może przekraczać zapotrzebowania na 120 dni terapii.

Recepta „ad usum proprium”

Jeśli lekarz wypisuje lek dla siebie (do użycia w praktyce):

• obowiązuje limit 14 dni średniego zużycia,
• recepta musi zawierać adnotację „ad usum proprium”.

Ograniczenia dla środków odurzających

W przypadku narkotyków obowiązuje dodatkowa zasada:
→ maksymalnie pięciokrotność jednorazowej dawki.
Przykład: jeżeli jednorazowa dawka morfiny dla psa wynosi 10 mg, lekarz może przepisać maksymalnie 50 mg.

Recepta weterynaryjna – jak długo jest ważna?

Termin realizacji jest zgodny z art. 96a ust. 7 Prawa farmaceutycznego.

• 30 dni – standardowa ważność recepty weterynaryjnej,
• 7 dni – jeżeli recepta zawiera antybiotyk do stosowania doustnego lub iniekcyjnego,
• 120 dni – teoretycznie możliwe przy imporcie docelowym, choć w praktyce rzadko realizowane przez apteki.

Termin liczy się od daty wystawienia, chyba iż lekarz wskaże na recepcie datę „realizacji od dnia”.

Recepty weterynaryjne z zagranicy — czy można je realizować w Polsce?

Recepty weterynaryjne wydane w innym kraju UE mogą być honorowane w polskich aptekach, o ile spełniają wymogi unijne określone w art. 105 rozporządzenia (UE) 2019/6.

Warunki realizacji są następujące:

• recepta musi być wystawiona zgodnie z przepisami kraju pochodzenia i po wcześniejszym badaniu zwierzęcia — nie mogą to być recepty internetowe,
• realizacja odbywa się według polskiego prawa, co oznacza, iż farmaceuta stosuje polskie ograniczenia dotyczące dawek czy kategorii dostępności,
• recepta powinna być czytelna i zrozumiała; w razie potrzeby apteka może poprosić o tłumaczenie lub kontakt z lekarzem.

W praktyce realizacja takich recept jest rzadka, ale możliwa.

Podstawy prawne :

• Ustawa z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne, w szczególności art. 86 ust. 5, art. 96a ust. 7 i 9.
• Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii – m.in. art. 33b ust. 4.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 maja 2003 r. w sprawie wystawiania recept przez lekarzy weterynarii.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept.
• Rozporządzenie (UE) 2019/6 Parlamentu Europejskiego i Rady – art. 105 dotyczący uznawania recept weterynaryjnych w UE.