Rapamycyna wydłuża życie tak samo jak ograniczenia dietetyczne

Ograniczenie diety od dawna uważana się za jedne z najbardziej skutecznych metod przedłużania życia i poprawy zdrowia u wielu gatunków zwierząt. Coraz częściej jest też badane u ludzi jako potencjalna interwencja przeciwstarzeniowa. Skuteczność tej metody potwierdza również wspomniany przegląd badań. Jednak dla wielu osób utrzymanie takich restrykcji w dłuższej perspektywie jest bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Dlatego naukowcy poszukują alternatywnych metod, które mogłyby zapewnić podobne korzyści zdrowotne i wydłużyć życie.

Według najnowszych badań przeprowadzonych przez angielskich naukowców z Uniwersytetu Wschodniej Anglii i Uniwersytetu w Glasgow, rapamycyna ma taki sam efekt wydłużający życie, jak ograniczenie jedzenia.

– Ograniczenia dietetyczne takie jak np. post przerywany lub zmniejszone spożycie kalorii były i są uważane za złoty standard badań nad długowiecznością. Jednak większości z nas trudno jest utrzymać podjęte założenia w dłuższej perspektywie. – twierdzi współprowadząca badaczka dr Zahida Sultanova z Wydziału Nauk Biologicznych UEA.

Czym jest rapamycyna?

Rapamycyna to antybiotyk odkryty w latach 70. XX wieku produkowany przez bakterię glebową Streptomyces hygroscopicus na Wyspie Wielkanocnej. Nazwa leku pochodzi od polinezyjskiej nazwy tej słynnej wyspy, która brzmi „Rapa Nui”.

Początkowo rapamycynę ceniono przede wszystkim za adekwatności przeciwgrzybicze i immunosupresyjne. w tej chwili coraz więcej badań wskazuje na jej wyjątkowe adekwatności przeciwstarzeniowe i skuteczność w leczeniu chorób związanych z wiekiem. Jej działanie opiera się na hamowaniu tzw. szlaku mTOR. Gdy pozostaje on aktywny, przyspiesza procesy starzenia się komórek i związanych z tym chorób, w tym raka, miażdżycy, cukrzycy itp.

Syrolimus i ewerolimus, czyli rapamycyna i jej pochodne współcześnie

W literaturze „rapamycyna” pozostaje już jedynie nazwą historyczna i naukową. w tej chwili w medycynie i farmacji substancja ta znana jest pod nazwą syrolimus. Jedynym lekiem zarejestrowanym w Europie zawierającym rapamycynę, czyli syrolimus, jest lek Rapamune produkowany przez firmę Pfizer. Preparat znajduje zastosowanie głównie jako lek immunosupresyjny w profilaktyce odrzucania przeszczepów nerek, czyli w transplantologii oraz w leczeniu niektórych chorób rzadkich. Rapamune dostępny jest w formie tabletek drażowanych (1 mg) oraz roztworu doustnego i jest refundowany w wielu krajach europejskich, również w Polsce.

• Czytaj również: Źle zastosowane antybiotyki mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku

Pochodną rapamycyny jest ewerolimus (Afinitor, Votubia), stosowany w onkologii i transplantologii. Działa jako selektywny inhibitor szlaku mTOR. Prowadzi to do zahamowania wzrostu i podziałów komórek, a także ograniczenia tworzenia naczyń krwionośnych (angiogenezy) w guzach nowotworowych. Ewerolimus stosuje się w leczeniu zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie (w skojarzeniu z innymi lekami), leczeniu nowotworów neuroendokrynnych pochodzących z żołądka, jelit, płuc lub trzustki oraz raka nerkowokomórkowego. Stosowany jest także w transplantologii jako lek immunosupresyjny mający zapobiegać odrzuceniu przeszczepu.

Rapamycyna i metformina a długowieczność

Zespół badawczy z Anglii odkrył, iż rapamycyna wydłuża życie niemal tak samo skutecznie, jak ograniczenie jedzenia. Inny lek stosowany w cukrzycy typu 2, metformina, nie wykazał w tej metaanalizie takiego działania. Wydłużenie życia na skutek podawania rapamycyny było takie samo skuteczne u mężczyzn jak i u kobiet. Nie zależało też od rodzaju diety i ograniczeń dietetycznych. Autorzy przeglądu zauważyli potencjalnie możliwy negatywny wpływ rapamycyny na układ odpornościowy. Dlatego konieczne są dalsze badania nad bezpieczeństwem jej stosowania u ludzi. Podkreślili jednak, iż najnowsze prace wskazują, iż małe dawki tej substancji w najnowszych badaniach nie powodowały żadnych poważnych działań niepożądanych.

• Czytaj również: Metformina znacznie zwiększa szanse na długowieczność?

W obliczu ciągłych poszukiwań sposobów na poprawę zdrowia i wydłużenie życia, rapamycyna może okazać się jednym z najbardziej obiecujących narzędzi. Może pozwolić ominąć wyzwania związane z długoterminowym ograniczaniem kalorii, a jednocześnie oferującym te same korzyści.

– Te odkrycia nie sugerują, iż wszyscy powinniśmy zacząć przyjmować rapamycynę – tłumaczy dr Edward Ivimey-Cook z Uniwersytetu w Glasgow, współprowadzący badania – Wzmacniają one jednak argumenty za dalszymi badaniami nad procesami starzenia się i wnoszą do dyskusji kolejne ważne pytania o to, jak podchodzimy do terapii długowieczności i co możemy jeszcze w tym kierunku zrobić.

Źródła:

• Edward R. Ivimey-Cook, Zahida Sultanova, Alexei A. Maklakov: Rapamycin, Not Metformin, Mirrors Dietary Restriction-Driven Lifespan Extension in Vertebrates: A Meta-Analysis. Aging Cell. 18 June 2025 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/acel.70131
• Kelley M. Roark; Rapamycin for longevity: the pros, the cons, and future perspectives. MINI REVIEW article Front. Aging, 20 June 2025 Sec. Aging, Metabolism and Redox Biology. Volume 6 – 2025 | https://doi.org/10.3389/fragi.2025.1628187
• https://medicalxpress.com/news/2025-06-rapamycin-lifespan-effectively.html#google_vignette

©MGR.FARM