#RanywPigułce – rodzaje owrzodzeń naczyniowych [ZDJĘCIA]

Owrzodzenia naczyniowe powstają na skutek zaburzeń krążenia krwi i lokalizują się zwykle na kończynach dolnych. Niewystarczające ukrwienie tkanek w tych ranach prowadzi do ich niedotlenienia i trudności w gojeniu. Jak rozpoznać owrzodzenie naczyniowe?

Autor: dr n. med. i n. o zdr. Elżbieta Szkiler, pielęgniarka, specjalistka w dziedzinie leczenia ran

Owrzodzenia żylne:

• zawsze towarzyszą im objawy przewlekłej niewydolności żylnej (PNŻ), takie jak hemosyderoza i lipodermatoskleroza; o ile objawy nie występują, nie jest to owrzodzenie żylne, a prawdopodobnie jest owrzodzeniem wędrującym, na tle RZS,
• owrzodzenie jest pełnej grubości skóry lub czasem tkanki, owalne lub nieregularne, zawsze tworzy nieckę (A-C),
• cechuje się brzegami z łagodnym spadem, może być pokryte martwicą rozpływną lub włóknikiem, często jest zakażone, a po oczyszczeniu z martwicy, w łożysku rany jest obecna różowa ziarnina,
• zlokalizowane są powyżej niewydolnej żyły i zawsze występują na kostce przyśrodkowej przy uszkodzeniu żyły piszczelowej tylnej (A-C), na kostce zewnętrznej przy uszkodzeniu żyły strzałkowej, okalające przy dodatkowym uszkodzeniu żyły piszczelowej przedniej (D,), po obu stronach goleni przy uszkodzeniu żyły piszczelowej tylnej i strzałkowej (E) owrzodzenie często jest umiejscowione w lipodermatosklerozie i przyjmuje wygląd rany niedokrwiennej (E),

• • obrzęk i zastój krwi w niewydolności żylnej uszkadza układ chłonny i wówczas występuje charakterystyczny wygląd kończyny o wąskiej kostce i szerokiej łydce (A, B), prowadzi do owrzodzeń mieszanych żylno-chłonnych (C), może zamykać tętnice i powstają owrzodzenia żylno-tętnicze (D); obrzęk chłonny często maskuje niedokrwienie,

• • jeżeli przyczyną PNŻ jest zakrzepica to powstają płytkie owrzodzenia (A) czasem okalające i silne przesuszenie skóry (B).

• Owrzodzenia niedokrwienne:
  • powstaje w miejscach poniżej zamkniętej tętnicy (palce, grzbiet i brzegi stóp, czasem na przedniej części kości piszczelowej),
  • pełnej grubości skóry czasem tkanki, pokryte martwicą rozpływną, a po jej usunięciu w ranie brakuje ziarniny,

• • ostro wycięte brzegi schodzące pionowo w kierunku łożyska,
  • nie występują kieszenie ani przetoki,
  • zakażenie rozwija się dopiero po powrocie perfuzji.
  • u każdej osoby niedokrwieniem należy przeprowadzić przesiewowe bezprzyrządowe badanie czucia (A), w przypadku obecności zaburzeń czucia pełne badanie dzięki monofilamentu 10g, tiptermu i neurotipsu w 10 punktach stopy (B) i czucie wibracji stroikiem 128Hz (C). Stwierdzone zaburzenia czucia w 3 na 10 punktów i 4 na 10 w badaniu wibracji oznaczają obecność neuropatii obwodowej spowodowanej niedokrwieniem,

• Owrzodzenie chłonne:
  • występuje niezwykle rzadko,
  • jest płytkie, niepełnej grubości skóry adekwatnej,
  • najczęściej usytuowane na przedniej części goleni (A).

• Atypowe rany naczyniowe:
  • zawsze wymagają wykonania biopsji, aby zróżnicować przyczynę. Wspólną dla wszystkich atypowych ran naczyniowych przyczyną jest uszkodzenie mikrokrążenia w warstwie brodawkowej i/lub siateczkowatej, czasem w tkance podskórnej,

• nigdy nie przekraczają pełnej grubości skóry, a większość nie przekracza grubości skóry adekwatnej,
• są płaskie, rzadko powiększają swoją powierzchnię, są ograniczone wyłącznie do miejsc, w których zostało uszkodzone mikrokrążenie,
• często pokryte są czarną suchą martwicą (A-E) – są wówczas zawałem skóry, np. alergiczne zapalenie naczyń (A, B) Martorell HYTILU lub kalcyfilaksja różnicowane przez obecność niewydolności nerek (C-E) jedną z 7 rodzajów piodermii zgorzelinowej (F-K), w której występuje wyłącznie martwica rozpływna, a nigdy czarna, sucha. W obu przypadkach ran (zawał skóry i piodermia zgorzelinowa) brzegi ran są fioletowe lub fioletowo-czerwone, a łożysko nierówne, grudkowe i krwawiące. Oba rodzaje ran są silnie bolesne i w obu wypadkach występuje patergia(powiększanie się ran) przy niewłaściwym oczyszczaniu ran. Pomylenie zawału skóry i piodermii może stanowić zagrożenie życia, ponieważ rany leczy się odmiennie.