Rak piersi stanowi dużą grupę zróżnicowanych co do biologii i przebiegu nowotworów. Szacuje się, iż nowotwór piersi stanowi 25% ogółu wszystkich nowotwór złośliwych wykrywanych u kobiet. W Polsce stwierdza się każdego roku kilkanaście tysięcy nowych przypadków. Częstość występowania choroby związana jest z poziomem cywilizacyjnym społeczeństwa, a szczyt zachorowań na raka piersi występuje u kobiet w wieku 50-69 lat.
Niepokojące są dane dotyczące występowania raka piersi u młodych kobiet – liczba nowych przypadków u kobiet w wieku 20-49 lat w ostatnich latach istotnie wzrosła.
Wiedza na temat nowotworów złośliwych piersi poszerza się i ulega zmianie. Choć nowe leki i opcje terapeutyczne pozytywnie wpływają na poprawę rokowania, to najważniejsze pozostaje wykrycie raka piersi na wczesny etapie zaawansowania. Pomóc może w tym zachowanie tzw. czujności onkologicznej wyrażającej się znajomością potencjalnych objawów raka piersi oraz korzystanie z badań profilaktycznych i przesiewowych (skrining).
Poniższy poradnik zawiera informacje dotyczące objawów raka piersi, metod wykrywania guzów w piersiach oraz rokowań przy raku piersi.
SPIS TREŚCI:
- Rak piersi – jakie daje objawy
- Lista najczęstszych objawów raka piersi
- Jak wykryć nowotwór piersi
- Rak sutka – mammografia i usg piersi
- Rak piersi – metody leczenia
- Rak piersi – rokowania
Rak piersi – jakie daje objawy
Potencjalne objawy raka piersi (guza sutka) zależą przede wszystkim od stopnia jego zaawansowania. Zarówno rak piersi, jak i łagodny nowotwór sutka w początkowym okresie rozwoju przebiegają najczęściej bezobjawowo i wówczas zmiany nowotworowe najczęściej wykrywa się podczas profilaktycznej mammografii lub innego badania diagnostycznego piersi.
Każde niepokojące zmiany, które mogą stanowić potencjalne objawy raka piersi powinien zweryfikować doświadczony lekarz. We wczesnych stadiach rak sutka może być wykryty wyłącznie badaniem specjalistycznym.
W miarę rozrostu guza piersi dochodzą kolejne symptomy takie jak: asymetria piersi, wciągnięcie skóry lub brodawki sutkowej, zaczerwienienie skóry, jednostronny wyciek z brodawki.
Najczęstszym objawem raka sutka jest guz, który nierzadko wykrywa sama chora. Częstość występowania tego objawu szacuje się między 65% a 76%. Guz w piersi jest zwykle dość twardy, czasami ma nierówną powierzchnię i na ogół dobrze wyczuwalne granice. Guzek piersi jest najczęściej całkowicie niebolesny, a pacjentki bardzo rzadko zgłaszają towarzyszące mu objawy, takie jak kłucie czy pociąganie.
Innym charakterystycznym objawem jaki daje rak piersi jest wyciek z brodawki sutkowej. Sama brodawka może być wciągnięta, pogrubiała, o zmienionym zabarwieniu lub z owrzodzeniami.
Symptomy raka piersi mogą dotyczyć także skóry. Może ona być zaczerwieniona, zmieniona, z obecnością twardego nacieku, owrzodzenia czy wciągnięcia. Objaw skórki pomarańczowej świadczy zwykle o znacznym miejscowym zaawansowaniu procesu nowotworowego.
Rak piersi na wczesnym etapie może nie powodować żadnych objawów. Może zostać wtedy wykryty podczas regularnie wykonywanych badań obrazowych – np. mammografii lub USG piersi.
Do typowych objawów raka piersi nalezą również powiększenie okolicznych węzłów chłonnych oraz symptomy związane z przerzutami w odległych narządach.
Szczególnie agresywną postacią raka piersi jest zapalny rak sutka, który na szczęście występuje relatywnie rzadko. W badaniu przedmiotowym często nie stwierdza się guza, a objawem zapalnego raka piersi jest obrzęknięta „pomarańczowa” skóra.
SPRAWDŹ: JAK BADAĆ PIERSI
Najczęstsze objawy raka piersi – lista
- U kobiet, u których rozwija się rak sutka, zmiany w obrębie skóry piersi mogą obejmować zaciągnięcie skóry nad guzem (czasem bardzo dyskretne), obrzęk skóry, zmiany o charakterze tak zwanej „skórki pomarańczy” (objaw zaawansowanego raka piersi i częsty w raku zapalnym), zaczerwienienie skóry i jej owrzodzenie. Naciek skóry lub jej owrzodzenie to objaw zaawansowanego raka piersi podobnie jak guzki satelitarne.
- Objawy raka piersi w obrębie brodawki sutkowej charakteryzują się wyciekiem z brodawki sutkowej, który ma charakter surowiczy lub surowiczo-krwisty, wciągnięciem brodawki (rzadki objaw nowotworu piersi), wykwitami o charakterze zmian krostowatych, w sytuacji progresji rakowi sutka może towarzyszyć krwawienie lub owrzodzenie.
- Ból jest dość rzadkim objawem towarzyszącym pierwotnej zmianie w piersi, natomiast jest częstym symptomem zaawansowanego raka piersi, gdy na przykład obecne są przerzuty raka do kości. Niewielka grupa chorych kobiet z rakiem sutka odczuwa dyskretne dolegliwości w postaci kłucia, krótkotrwałego dyskomfortu i bólu w okolicy guza piersi.
- Częstym objawem raka piersi jest powiększenie pachowych węzłów chłonnych po stronie guza.
- U niektórych chorych rak piersi przybiera postać zapalną i objawia się wówczas obrzękiem i zaczerwienieniem skóry, zwiększonym uciepleniem i bolesnością.
- U kobiet karmiących piersią, rak sutka został opisany jako zjawisko nazywane milk rejection sign, które polega na niechęci dziecka do ssania chorej piersi matki.
- Charakterystyka objawów choroby nowotworowej piersi z przerzutami do odległych narządów zależy od lokalizacji tych zmian (duszność, bolesność związana ze złamaniem kości, zawrotu głowy i wymioty, niewydolność oddechowa).
WARTO WIEDZIEĆ: RÓŻOWY PAŹDZIERNIK 2023
Nowotwór piersi – jak wykryć
Rosnąca liczba wykrywanych nowotworów złośliwych w obrębie gruczołu piersiowego u chorych bez charakterystycznych symptomów i objawów raka piersi jest wynikiem prowadzonych na szeroką skalę badań przesiewowych. Największe znaczenie we wczesnym wykrywaniu raka piersi ma mammografia, która umożliwia wykrycie postaci przedklinicznych.
Najważniejszymi badaniami obrazowymi raka piersi są: mammografia i USG piersi z oceną dołów pachowych. Na ich podstawie można stwierdzić, czy wymagana jest dalsza diagnostyka, w tym wykonanie biopsji gruboigłowej.
Do cech sugerujących w badaniu mammograficznym obecność złośliwego procesu i mogących świadczy o rozwoju tak podstępnej choroby jaką jest rak sutka zaliczamy: asymetrię, obecność mikrozwapnień, litą zmianę o intensywnym wysyceniu i zaburzenia struktury gruczołu piersiowego. W przypadku wykrycia wspomnianych zmian konieczna jest dalsza ocena w kierunku diagnozy: rak piersi.
Nie każdy guz piersi jest rakiem, ale do chwili wyjaśnienia jego natury powinien być traktowany jako potencjalny nowotwór złośliwy.
Warto pamiętać, iż podstawą ustalenia ostatecznego rozpoznania w przypadku raka piersi jest zawsze wynik badania patomorfologicznego podejrzanego guza. Podstawą diagnostyki jest biopsja gruboigłowa z oceną typu nowotworu, ekspresji receptorów, oceną stopnia złośliwości G, wskaźnika proliferacji Ki-67 oraz sprawdzenie nosicielstwa mutacji BRCA.
Jeśli podejrzane są pachowe węzły chłonne, również należy wykonać ich biopsję. Następnie dalsze decyzje podejmowane są po otrzymaniu wyników patologicznych.
Rak sutka – mammografia i usg piersi
Diagnostyka nowotworów sutka opiera się na mammografii diagnostycznej, badaniu ultrasonograficznemu lub w niektórych przypadkach na badaniu rezonansem magnetycznym.
Klasyczna mammografia jest najważniejszą metodą obrazowania piersi. Objawy mammograficzne zmiany łagodnej piersi to guzek o wysyceniu równym tkance gruczołowej, zmiana dobrze ograniczona, łagodne zwapnienia, zmiana o kształcie okrągłym, owalnym lub policyklicznym. Mammografia pozwala na wykrycie zmiany o średnicy zaledwie kilku milimetrów, umożliwia ocenę lokalizacji guza oraz wykonanie biopsji (celowanej lub otwartej)
Zgodnie z najnowszymi zapowiedziami Ministerstwa Zdrowia – od listopada 2023 roku z bezpłatnej mammografii będą mogły korzystać kobiety w wieku od 45 do 74 lat.
Badanie USG cechuje się mniejszą czułością i swoistością, ale jest to technika szczególnie przydatna u młodych kobiet, które pragną sprawdzić czy w ich piersiach nie rozwija się tak podstępna choroba jak rak piersi. Ultrasonografia piersi jest badaniem bezpiecznym dla kobiet w ciąży. Nie znajduje zastosowania w badaniach przesiewowych ponieważ rzadko pozwala na wykrycie zmian niewyczuwalnych palpacyjnie.
Rezonans magnetyczny piersi to technika charakteryzująca się wysoką czułością i swoistością. Przeszkodą w powszechnej diagnostyce obrazowej raka piersi z wykorzystaniem MRI jest wysoki koszt procedury. W praktyce wykorzystywany jest w przypadku zmian niejednoznacznych i wymagających pogłębionej diagnostyki.
Rak piersi – leczenie
Wczesne wykrycie guza pozwala na szybkie rozpoczęcie leczenia raka piersi. W związku z tym, wszystkie kobiety powinny zachować czujność onkologiczną wyrażającą się znajomością objawów raka piersi oraz przestrzeganiem zasad profilaktyki. Należy również niezwłocznie konsultować z lekarzem wszelkie niepokojące symptomy mogące sugerować rozwój raka piersi.
Leczenie nowotworu w dużej mierze zależy od stadium choroby, możemy wyróżnić: wczesnego, miejscowo zaawansowanego oraz przerzutowego raka piersi (IV stadium).
Rak piersi jest chorobą zróżnicowaną, występują 3 główne typy biologiczne (rak hormonozależny, rak HER2-dodatni, rak piersi potrójnie ujemny.
Rak przedinwazyjny przewodowy piersi (DSCI) wymaga leczenia chirurgicznego lub leczenia oszczędzającego pierś z uzupełniającą radioterapią, albo wykonania mastektomii.
W leczeniu radykalnym wczesnego raka piersi stosuje się: chirurgię, radioterapię, hormonoterapię, chemioterapię oraz leczenie anty-HER2.
Oznacza to, iż optymalna strategia leczenia raka piersi powinna uwzględniać wielodyscyplinarną terapią skojarzoną. Wykorzystuje się zarówno metody leczenia miejscowego (zabieg chirurgiczny raka piersi i radioterapię) oraz postępowanie systemowe (chemioterapia, hormonoterapia, leczenie celowane molekularnie, immunoterapia, koniugaty).
Podstawą do ustalenia adekwatnej sekwencji leczenia raka piersi jest wynik badania histopatologicznego, ustalenie czynników prognostycznych i predykcyjnych oraz określenie stopnia zaawansowania choroby.
Jak podkreślają eksperci, w przypadku raka piersi ważne jest, aby leczyć się w tzw. Breast Cancer Unit (ośrodku specjalizującym się w skoordynowanym leczeniu raka piersi) lub w szpitalu, w którym pracuje doświadczony personel.
Rak piersi – rokowania
Rokowania przy raku piersi zależą od zaawansowania choroby, co podkreśla znaczenie wczesnego wykrycia guza oraz znajomości potencjalnych objawów raka piersi.
Odsetek 10-letnich przeżyć chorych na wczesnego raka piersi wynosi ponad 70% (89% w przypadku choroby ograniczonej do guza i 62% w zaawansowaniu lokoregionalnym).
U części osób z rakiem piersi, pomimo wdrożonej terapii, dochodzi do wznowy choroby. Nawrót procesu nowotworowego może mieć charakter miejscowy lub odległy, co oznacza, iż komórki nowotworowe występują w różnych miejscach w organizmie.
W momencie pojawienia się przerzutów odległych, raka piersi staje się chorobą przewlekłą oraz nieuleczalną. choćby przy założeniu, iż całkowite wyleczenie w momencie wznowy jest niemożliwe, dzięki najnowszym terapiom możliwe jest uzyskanie wieloletnich okresów wolnych od objawów choroby.
