Pułapka współuzależnienia – jak się z niej wydostać?

Współuzależnienie to często całkowite podporządkowanie swojego życia czyjemuś nałogowi. To mocne, emocjonalne połączenie z drugim człowiekiem. To też nadmierne wyczulenie, przejmowanie się nastrojami drugiej osoby i przejmowanie jej obowiązków. Wszystko to tylko pogarsza całą sytuację i uniemożliwia skuteczne leczenie nałogu u osoby uzależnionej. Jak rozpoznać, iż jest się współuzależnionym? Jak wyjść ze współuzależnienia w najbardziej skuteczny sposób i do kogo zwrócić się po pomoc?

Współuzależnienie – definicja

Czym jest współuzależnienie w związku? To utrwalona forma uczestniczenia w relacji, w której występują patologiczne zachowania partnera. Jest to pewien wzór postępowania, który prowadzi do pogorszenia własnej sytuacji oraz znacznie utrudnia (lub wręcz umożliwia) poprawę danego stanu rzeczy. Syndrom współuzależnienia dotyczy wyłącznie partnerów osoby uzależnionej, czyli osoby, która może się z tej relacji uwolnić. Nie dotyczy natomiast dzieci i rodziców osoby uzależnionej. Uwaga: współuzależnienie nie jest chorobą! Jest nieodpowiednim przystosowaniem się do sytuacji problemowej. Przykładowo: gdy partner osoby uzależnionej od alkoholu przejmuje kontrolę nad jego zachowaniem, zaczyna załatwiać za niego codzienne sprawy, kryje go i usprawiedliwia, zamiast szukać sposobu na leczenie, to nieświadomie ułatwia mu dalsze spożywanie alkoholu. To znaczący objaw współuzależnienia.

Współuzależnienie – objawy

Gdy jeden z członków rodziny popada w nałóg, cierpi na tym cała rodzina, a zwłaszcza relacja partnerska. Istnieją różne rodzaje uzależnień, ale każde z nich ma pewien punkt wspólny. Otóż w każdym wypadku bliscy osoby uzależnionej są niejako skazani na życie w ogromnym stresie, napięciu i poczuciu zagrożenia. Mogą pojawić się też: niepewność, poczucie winy i wyrzuty sumienia, zupełnie jak podczas obcowania z jedną z typów toksycznych osobowości.

Zachowania osób, które są bardzo blisko związane z osobą uzależnioną często, zamiast pomagać, sprawiają niestety, iż problem jeszcze się nasila. Ich reakcje bezpośrednio wpływają na to, iż problem nie może zostać rozwiązany sprawniej i koniec współuzależnienia tylko odwleka się w czasie. Przykład: gdy osoba uzależniona zaniedbuje swoje codzienne obowiązki, partner bierze wszystko na siebie, chcąc zachować równowagę w rodzinie i nie dopuścić, aby zdarzyło się coś złego. Takie zachowanie nieświadomie i zupełnie niecelowo może podtrzymywać uzależnienie i tylko wzmaga w osobie zmagającej się z nałogiem poczucie nieodpowiedzialności. Najczęściej dopiero terapia współuzależnienia jest w stanie uświadomić partnerom mechanizmy, które podtrzymują wzajemne uwikłanie i zwrócić uwagę na to, w jaki sposób konkretne zachowania i reakcje uniemożliwiają lub utrudniają podjęcie leczenia. Nie oznacza to jednak, iż współuzależniony jest winny pogłębianiu się uzależnienia partnera. Wykazuje jedynie nieświadomie i niecelowo zachowania, które nie sprzyjają rozwiązaniu problemu.

Pewne zachowania i reakcje partnera mogą być czasem niezrozumiałe i zaskakujące dla osoby postronnej, jednak są one często desperacką próbą utrzymywania, iż wszystko jest w porządku i udowodnienia sobie i innym, iż da się jeszcze tę relację naprawić. Nie pomagają momenty, w których osoba uzależniona np. od alkoholu przez jakiś czas nie jest pod jego wpływem. Wówczas partner zauważa jej dobre cechy i zaczyna mówić o niej w superlatywach. Najczęściej utwierdza go to w przeświadczeniu, iż partner przecież po prostu przestanie pić i wszystko będzie dobrze. Nie jest to jednak takie proste.

Współuzależnienie – pomoc

Jak wyleczyć się ze współuzależnienia w sposób skuteczny? Gdzie szukać pomocy? Na początku trzeba uświadomić sobie istotę problemu i przyznać, iż on istnieje. To najtrudniejsza kwestia. Gdy uda się osiągnąć ten etap, zwykle wskazana jest terapia współuzależnień. Psychoterapia indywidualna to także dobry pomysł dla uzależnionego partnera. W Superego istnieje także możliwość prowadzenia dwóch procesów terapii w sposób równoległy. Terapia uzależnień bywa też bardzo korzystna dla uzależnionej pary.