Psychologiczne podstawy coachingu
Jako coachowie czerpiemy z podstawowej idei w psychologii. Mówi ona, iż ludzie są do siebie bardziej podobni, niż się wydaje, i iż mają podobne potrzeby, obawy oraz impulsy.
Coaching czerpie z niektórych podstawowych przesłanek psychologii humanistycznej i pozytywnej, począwszy od założenia opartego nie na chorobie, a na dobrostanie człowieka, oraz na chęci nie tylko leczenia, ale też dążenia do transformacji. Coaching opiera się na idei istnienia cyklicznego związku między poznaniem a zachowaniem.
Tło psychologicznych podstaw coachingu
Relacja pomiędzy coachingiem i psychologią ma naturę dynamiczną. Wciąż czerpiemy z badań prowadzonych w psychologii, neurobiologii i innych powiązanych dziedzinach. Jako coachowie czerpiemy również z podstawowej idei w psychologii. Mówi ona, iż ludzie są do siebie bardziej podobni niż się wydaje, iż mają podobne potrzeby, obawy i impulsy. Nasza praca mam charakter pragmatyczny i zorientowany na przyszłość.
Psychologia stanowi główną podbudowę teoretyczną teorii i praktyki coachingu. Psychologia humanistyczna oraz podejście Carla Rogersa (1961) ukształtowały wiele podstawowych umiejętności i założeń stosowanych w tej chwili w coachingu różnego rodzaju. Znaczący wpływ na tę nową dziedzinę wywarły też:
- teoria psychologiczna Fritza Perlsa (Perls, Hefferline i Goodman, 1994)
- terapia Gestalt
- praca Abrahama Maslowa nad samorealizacją i doświadczeniami szczytowymi (2004)
- odkrycia Stanisława Grofa w obszarze niezwyczajnych stanów świadomości (2000)
- koncepcja psychosyntezy Roberta Assagiolego
- psychologia transpersonalna.
Inne podejście
W latach 40. poprzedniego wieku Carl Rogers, psycholog kliniczny z tytułem doktora, zaczął rozwijać terapię niedyrektywną i skoncentrowaną na kliencie. Rogers przeciwstawił się założeniu, iż terapeuta wie więcej niż klient lub lepiej rozumie jego problemy i w związku z tym powinien kierować postępami w terapii. Sprzeciwiał się również bezpośrednim formom kierowania, takim jak stawianie diagnozy czy udzielanie rad. Rogers nie zgadzał się z dominującymi w owym czasie metodami psychoanalitycznym i behawiorystycznymi. Żadna z nich nie oferowała optymistycznej ani szlachetnej wizji losu człowieka. Obie można było uznać za podejścia, które całość osoby dzielona fragmenty i ją umniejszają.
Freud, twórca psychoanalizy, kładł nacisk na nieświadome motywacje, często o charakterze destrukcyjnym i antyspołecznym. Mówił on m.in. o nieuchronności głębokiego konfliktu wewnętrznego. Behawioryzm, który wyrósł na gruncie badań Pawłowa nad odruchami warunkowymi, również kładł nacisk na impulsy i wzorce zachowania będące poza świadomą kontrolą jednostki. Roger stwierdził, iż ludzie przejawiają naturalną skłonność ku temu, co jest dla nich dobre i dysponują ogromną zdolnością do pozytywnego rozwoju. Uważał on, iż istotą są prawdziwość autentyczność i brak osądzania w terapii. I co ważne w ramach relacji z klientem zasadnicza praca terapeuty polega na aktywnym słuchaniu klienta, by zrozumieć jego świat. Słuchanie musi być nie tylko empatyczne, ale i uważne. Terapeuta powinien być gotów sprawdzić, czy daną wypowiedź adekwatnie zrozumiał.
Zastosowanie w coachingu
W pracy coacha najważniejsze są następujące elementy:
1. ustalenie współpracy jako postaw relacji coachingowej. Twoją odpowiedzialnością jako coacha jest aktywne zaangażowanie klienta w dialog dzięki takich pytań, jak: Na czym chciałbyś dzisiaj popracować?
2. Praktyka empatycznego słuchania. Z uwagą wysłuchaj doświadczeń klienta, postaw się w jego sytuacji, poproś o wyjaśnienie niejasności i powiedz mu, jak rozumiesz sytuację.
3. Zakomunikuj klientowi, iż posiada wiedzę, siłę emocjonalną i moc osobistą, by dokonać pożądanych zmian. Wykorzystaj jego doświadczenie i rozumienie spraw jako podstawę do wspólnej pracy.
4. Pracuj nad stworzeniem relacji z klientem opartej na trosce i wzajemnym szacunku. Relacja ta ma fundamentalne znaczenie dla sukcesu przedsięwzięcia coachingowego. Metaanaliza różnych badań w dziedzinie psychoterapii dowiodła, iż to relacja a niekoniecznie rodzaj zastosowanej interwencji terapeutycznej, przynosi pozytywne doświadczenia. I to właśnie ona jest źródłem rozwoju.
5. Bądź autentyczny w relacji coachingowej. Oznacza to oczywiście: bądź sobą. Udzielaj otwartej i szczerej informacji zwrotnej klientowi, by pomóc mu w dokonywaniu odkryć i uczeniu się. Jednocześnie, bez względu na sytuację życiową, w jakiej Klient się znalazł, doceniaj go bez osądzania. To właśnie oznacza odnoszenie się do niego z „bezwarunkowym szacunkiem” i ma fundamentalne znaczenie dla twojej roli, która polega na pomaganiu klientowi i odnalezieniu siły do wprowadzenia zmian.
