Zazwyczaj po usłyszeniu diagnozy jakiejś choroby pacjent zastanawia się, z jakiego powodu to właśnie on zachorował – podobne rozterki pojawiają się u rodziców, u których dzieci stwierdzane są jakieś zaburzenia psychiczne. Pytania o przyczyny zaburzeń psychicznych u dzieci zadawane są w gabinetach psychiatrycznych bardzo często – czasami udzielenie na niej konkretnej odpowiedzi jest możliwe, bardzo jednak często sprecyzować, jakie są powody problemów zdrowotnych najmłodszych, zwyczajnie nie sposób.
Postęp technologiczny umożliwił poznanie przyczyn wielu różnorakich ludzkich schorzeń. Więcej wiadomo współcześnie również i o zaburzeniach psychicznych – dziś osób ze schizofrenią raczej nie uważa się już za ofiary demonicznych opętań czy rzucenia na nich jakiejś klątwy. Tak jak ostatecznie psychiatria dysponuje większą wiedzą na temat przyczyn zaburzeń psychicznych, tak jednak przez cały czas nie zawsze możliwe jest ustalenie, co doprowadziło do ich wystąpienia u danego pacjenta.
Zaburzenia psychiczne u dzieci a geny i czynniki okołoporodowe
Od lat w medycynie bardzo dużo uwagi kieruje się ku związkowi pomiędzy różnymi zaburzeniami genetycznymi a chorobami. W przypadku psychiatrii mówi się przede wszystkim o tym, iż można dziedziczyć podatność na wystąpienie zaburzeń psychicznych – osoby, w których rodzinach ktoś zmagał się z jakimiś problemami z kręgu zainteresowania psychiatrii, mają bowiem zwiększone ryzyko tego, iż podobnego rodzaju jednostki pojawią się również i u nich. Podobnie jest zresztą z bliźniętami jednojajowymi – gdy u jednego z nich wystąpią zaburzenia psychiczne, drugi ma zwiększone ryzyko tego, iż pojawią się one również i u niego.
Wpływ na występowanie zaburzeń psychicznych mają jednak i innego rodzaju czynniki. Uważa się, iż doprowadzać do nich mogą doświadczane w okresie ciąży przez matkę infekcję (nawet te, których przebywania nie jest ona świadoma). Bezapelacyjnie wpływ na ryzyko zaburzeń psychicznych u dzieci ma ekspozycja płodu na pewne substancje (takie jak np. alkohol czy niektóre leki). Problemy z kręgu zainteresowania psychiatrii mogą pojawiać się również u tych dzieci, które przyszły na świat drogą porodu przebiegającego z komplikacjami (takimi jak np. niedotlenienie okołoporodowe).
Zaburzenia psychiczne u dzieci a zachowania rodziców
Większego zdziwienia raczej nie powinno budzić to, iż zaburzenia psychiczne u dzieci bywają związane z zachowaniami ich rodziców. U młodych pacjentów, których rodzice sami mają zaburzenia lękowe czy przejawiają lękową postawę w codziennym życiu, dość często również pojawiają się zaburzenia lękowe. Sprzyjać problemom natury psychiatrycznej mogą jednak i inne postawy rodzicielskie, m.in. nadmierna opiekuńczość, ale i zbytnia surowość.
Zaburzenia psychiczne u dzieci a przemoc
Bardzo istotnym czynnikiem, wpływającym na występowanie zaburzeń psychicznych u dzieci, jest doświadczanie przez nie przemocy. Współcześnie problem ten jest niestety bardzo częsty i najmłodsi bywają ofiarami przemocy zarówno fizycznej, jak i psychicznej czy seksualnej. Skutkować to może różnorakimi trudnościami – najmłodsze dzieci, w związku z doświadczaniem przemocy, prezentować mogą objawy odpowiadające zaburzeniom hiperkinetycznym, u innych dochodzić może do rozwoju zaburzeń lękowych, depresyjnych czy nieprawidłowego rozwoju osobowości.
Czynników, które mogą doprowadzać do zaburzeń psychicznych u dzieci, wymienić by można było jeszcze dużo, w praktyce jednak nie zawsze można stwierdzić, co odpowiada za wystąpienie problemu. Próby znalezienia podłoża dziecięcych trudności są istotne, ponieważ czasami rozwiązać je można właśnie poprzez skupienie się na tym, co je wywołało (jako przykład można podać tutaj chociażby przemoc w rodzinie). Wtedy jednak, gdy nie udaje się stwierdzić, co doprowadziło do zaburzeń psychicznych u dziecka, najistotniejsze staje się to, co można zrobić, aby pomóc młodemu pacjentowi.
lek. Tomasz Nęcki
Bibliografia:
„Psychiatria dzieci i młodzieży”, red. I. Namysłowska, wyd. PZWL, Warszawa 2012
„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011
Linki:
https://czpfeniks.pl/zaburzenia-zachowania-u-dzieci-kiedy-sie-je-rozpoznaje/
https://czpfeniks.pl/zaburzenia-ze-spektrum-autyzmu-co-moze-o-nich-swiadczyc/
https://czpfeniks.pl/zespol-fas-czyli-dlaczego-w-ciazy-picie-alkoholu-jest-niedopuszczalne/
https://czpfeniks.pl/terapia-rodzinna-na-czym-polega-i-kiedy-jest-wskazana/
