Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco zidentyfikowali komórki macierzyste, które prawdopodobnie są przyczyną rozwoju nowotworu mózgu, np. glejaka. Odkrycie daje nadzieje na opracowanie wczesnych interwencji terapeutycznych.
Glejak — co to jest? Nowotwór mózgu
Glejak to nowotwór mózgu, który wywodzi się z komórek glejowych pełniących funkcje podporowe w układzie nerwowym. Glejaki są najczęstszymi złośliwymi pierwotnymi nowotworami ośrodkowego układu nerwowego i charakteryzują się różnym stopniem złośliwości, zależnym głównie od ich rodzaju.
Najbardziej agresywnym i jednocześnie najczęściej występującym typem jest glejak wielopostaciowy.
Objawy glejaka — rokowania
Objawy glejaka zależą przede wszystkim od jego lokalizacji i rozmiaru. Mogą obejmować bóle głowy, nudności, wymioty, napady padaczkowe oraz zmiany osobowości.
Rokowanie w przypadku glejaka jest uzależnione od wielu czynników, takich jak typ nowotworu, jego stopień złośliwości oraz moment postawienia diagnozy. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie mogą znacząco wpłynąć na przebieg choroby i jakość życia pacjenta.
Czym są komórki macierzyste?
Komórka macierzysta posiada zdolność różnicowania się w różne typy komórek w organizmie. Potrafi również wielokrotnie dzielić się, co pozwala na tworzenie kolejnych komórek macierzystych i utrzymanie puli komórek zdolnych do regeneracji tkanek.
Oprócz kluczowej roli, jaką pełnią w funkcjonowaniu organizmu, komórki macierzyste znajdują szerokie zastosowanie we współczesnej nauce. Są one wykorzystywane w medycynie regeneracyjnej, gdzie wspierają naprawę uszkodzonych tkanek i przywracanie ich funkcji. Hematopoetyczne komórki macierzyste, odpowiedzialne za wytwarzanie komórek krwi, są powszechnie stosowane w leczeniu białaczki oraz innych chorób układu krwiotwórczego.
Dodatkowo komórki macierzyste odgrywają istotną rolę w testowaniu nowych leków, co pozwala na ocenę ich skuteczności i bezpieczeństwa. Naukowcy używają ich również w badaniach nad mechanizmami powstawania chorób.
Komórka macierzysta a glejak
Naukowcy odkryli komórkę macierzystą mózgu, która jest w stanie różnicować się w trzy typy komórek mózgowych: neurony GABAergiczne, komórki prekursorowe oligodendrocytów i astrocyty. Okazało się, iż większość komórek glejaka przypomina te komórki, co sugeruje, iż glejaki wykorzystują procesy rozwojowe, by się rozwijać i różnicować. Odkryta komórka macierzysta może zatem wyjaśniać pochodzenie glejaka.
Badanie przeprowadzono na ludzkich komórkach mózgowych z pierwszych dwóch dekad życia. Naukowcy mierzyli w nich ekspresję genów oraz śledzili pierwotną lokalizację każdej komórki. Badanie jest wyjątkowo nowatorskie, ponieważ większość badań nad rozwijającym się mózgiem opiera się na próbkach zwierzęcych.
Przyczyny glejaka — badania
Wyniki badań potwierdzają teorię, iż glejak przejmuje kontrolę nad programami genetycznymi rozwijających się komórek mózgu. Wykorzystując mechanizmy działania komórek macierzystych, nowotwór ten może tworzyć złośliwe i trudne do leczenia guzy.
Potencjalna terapia mogłaby zatem koncentrować się na blokowaniu nowotworu na wczesnym etapie jego rozwoju. Leczenie mogłoby skupić się na komórkach macierzystych, które prawdopodobnie stanowią źródło wzrostu guza.
Zrozumienie mechanizmów działania nowo odkrytych komórek macierzystych daje nadzieje na nowe możliwości leczenia glejaków. Terapia będzie mogła skupić się na źródle choroby, zamiast koncentrować jedynie na łagodzeniu objawów.
Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie Nature.
