Ludzka skóra pełni funkcje ochronne względem środowiska zewnętrznego. Jest barierą dla chorobotwórczych alergenów, chroni przed urazami, pełni funkcje termoregulacyjne, wydzielnicze i wchłaniające. U osób do tego predysponowanych kontakt skóry z niektórymi substancjami może wywoływać objawy alergiczne.
Czym jest alergia skórna?
Alergia skórna (alergiczne zapalenie skóry) to zmiany powstałe w wyniku oddziaływania na skórę czynników wywołujących objawy alergiczne. Uczulające substancje (alergeny) u osób zdrowych nie wywołują dolegliwości, natomiast u osób z zaburzoną odpowiedzią układu odpornościowego dochodzi do wystąpienia reakcji alergicznej. Warto zaznaczyć, iż objawy alergii skórnej są wywoływane nie tylko przez alergeny działające kontaktowo na skórę, ale również przez alergeny wziewne, pokarmowe, leki i jad owadów.
Alergie skórne – najczęściej uczulające substancje
Grupa związków wywołujących objawy alergii skórnych jest bardzo szeroka i nie sposób przytoczyć je wszystkie. Najczęściej są to:
- składniki kosmetyków do makijażu i pielęgnacji – barwniki, konserwanty, substancje zapachowe;
- metale – nikiel, kobalt, chrom;
- lateks;
- detergenty, środki piorące;
- farby do włosów;
- leki stosowane miejscowo i ogólnoustrojowo;
- jad owadów;
- alergeny pokarmowe – np. orzechy, skorupiaki, jajka, mleko, gluten;
- alergeny wziewne – pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, zarodniki pleśni, składniki zanieczyszczeń powietrza.
Alergie skórne – rodzaje
Do najczęstszych rodzajów alergii skórnych można zaliczyć alergiczny wyprysk kontaktowy, pokrzywkę alergiczną i atopowe zapalenie skóry.
Alergiczny wyprysk kontaktowy (alergiczne kontaktowe zapalenie skóry) występuje jako efekt bezpośredniego kontaktu skóry z uczulającą substancją – najczęściej jest to metal, lateks lub składniki kosmetyków. Alergizujące cząsteczki przenikają przez barierę naskórka do głębszych warstw skóry i oddziałują na układ odpornościowy. Wyprysk jest wyraźnie odgraniczony od niezmienionej skóry. Ma najczęściej postać pęcherzyków i grudek. Pojawienie się zmian jest odroczone w czasie od kontaktu z alergenem. Maksymalne nasilenie zmian występuje najczęściej po 48 godzinach od kontaktu.
Pokrzywka alergiczna może być wywołana przez niemal wszystkie rodzaje alergenów. Pojawia się krótko po kontakcie z alergenem. Objawia się jako bąbel pokrzywkowy i najczęściej towarzyszy jej świąd.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą chorobą zapalną przebiegającą z okresami zaostrzeń i remisji. Dużą rolę w jej rozwoju odgrywają czynniki genetyczne oraz współwystępowanie astmy, alergii pokarmowych i wziewnych. Zmianom skórnym towarzyszy świąd. [1], [2], [3]
Jak złagodzić objawy alergii skórnych?
Główną rolę odgrywa unikanie kontaktu z alergenem. O skórę z tendencją do zmian alergicznych trzeba dbać przez cały rok. Warto nawilżać ją emolientami wspomagającymi odbudowę bariery naskórkowej. Używaj hipoalergicznych kosmetyków i detergentów.
W celu łagodzenia objawów alergii skórnej, zwłaszcza jeżeli przebiega ona ze świądem, możesz sięgnąć po tabletki na alergię z substancją przeciwhistaminową. Preparaty zawierające substancje nowszych generacji, np. bilastynę i desloratadynę, nie mają działania usypiającego, a mogą dość skutecznie wspomagać walkę z objawami skórnymi i świądem.
Alergie skórne mogą znacznie pogarszać jakość życia osób uczulonych. Nie lekceważ objawów alergii skórnej i skonsultuj się z lekarzem, z którym wspólnie ustalisz odpowiednią terapię dobraną do Twoich potrzeb.
Bibliografia
[1] „Kontaktowe zapalenie skóry – Alergiczne choroby skóry – Alergologia – Pediatria – Podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM – Medycyna Praktyczna”. Dostęp: 3 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.167.14.3.
[2] „Pokrzywka”. Dostęp: 3 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: http://www.mp.pl/social/chapter/B16.II.17.4.
[3] „Atopowe zapalenie skóry – Alergiczne choroby skóry – Alergologia – Pediatria – Podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM – Medycyna Praktyczna”. Dostęp: 3 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.167.14.2.
[4] „Kalendarz pylenia roślin”. Dostęp: 3 październik 2023. [Online]. Dostępne na: http://www.alergen.info.pl/kalendarz_pylenia_roslin.php
[5] A. C. Terry i N. J. Haulman, „Travel Medical Kit”, Medical Clinics of North America, t. 100, nr 2, s. 261–277, mar. 2016, doi: 10.1016/j.mcna.2015.09.007.
[6] „Allergies and Travel | Travelers’ Health | CDC”. Dostęp: 27 luty 2024. [Online]. Dostępne na: https://wwwnc.cdc.gov/travel/page/allergies
