Przemoc w rodzinie to „zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody” Przemoc w rodzinie, inaczej zwana przemocą domową, to nie tylko przemoc fizyczna, ale także psychiczna, seksualna lub ekonomiczna. Jest ona zjawiskiem społecznym i dotyczy podstawowej komórki społecznej, jaką jest rodzina. Wbrew obiegowym opiniom dotyka ona nie tylko rodzin z tzw. marginesu społecznego, ale również rodzin dobrze sytuowanych i uważanych za tzw. „normalne”. Występuje ona we wszystkich grupach społecznych. Najbardziej bezbronną grupą ofiar przemocy domowej są dzieci.
Czym jest przemoc w rodzinie
Przemoc w rodzinie jest ukrytym lub jawnym działaniem przeciwko jednej osobie lub większej grupie osób, które ma na celu zdominowanie i zastraszenie, a w konsekwencji cierpienie i szkody moralne. Przemoc dzieje się w środowisku domowym, gdzie sprawca często maskuje swoją działalność, a ofiara jest tak zdominowana, iż sama często kryje sprawcę lub bierze winę na siebie, nie potrafiąc wyrwać się z wpływu oprawcy. Często agresorzy pochodzą z rodzin, w których była przemoc a oni sami jej doświadczali lub byli jej świadkami.
Przemoc w rodzinie:
- jest intencjonalna – jest zamierzonym działaniem, które ma na celu kontrolowanie i/lub podporządkowanie ofiary,
- siły są nierówne – jedna ze stron ma przewagę, z reguły sprawca jest silniejszy niż ofiara,
- narusza prawa i dobra osobiste – sprawca wykorzystuje swoją przewagę, by naruszać prawa ofiary (np. do godności osobistej, szacunku, nietykalności cielesnej itp.),
- powoduje cierpienie i ból – sprawca swoim działaniem powoduje cierpienie i ból, a także może narażać życie i zdrowie ofiary.
Schemat przemocy w rodzinie
Przemoc w rodzinie jest zachowaniem cyklicznym i powtarza się według następującego schematu:
- Faza narastania napięcia
Stopniowy wzrost napięcia i agresywności sprawcy.
- Faza gwałtownej przemocy
Następuje agresywny wybuch przemocy. Sprawca krzywdzi domownika. Następują obrażenia fizyczne. Ofiara czuje się bezradna.
- Faza miodowego miesiąca
Sprawca wyraża żal i przeprasza za swoje postępowanie. Zachowuje się tak jak na początku znajomości, stara się wynagrodzić krzywdę, którą wyrządził. Obiecuje, iż taka sytuacja już nigdy się nie wydarzy.
Cykl przemocy powtarza się. Po okresie miodowego miesiąca znowu następuje faza narastania napięcia, a po niej faza gwałtownej przemocy. W kolejnym cyklu sprawca jest jednak bardziej agresywny niż był poprzednio.
Pomoc dziecku doświadczającemu przemocy w rodzinie
Najważniejsze to dostrzec dziecko, które jest ofiarą przemocy w rodzinie. Nie zawsze jest to proste, gdyż dzieci, dobrze ukrywają ślady przemocy, wstydząc się albo chroniąc swoją rodzinę. Często czują się winne zaistniałej sytuacji, gdyż agresor wmawia im, iż to wszystko przez nie, iż gdyby zachowywały się inaczej nie byłoby przemocowych sytuacji.
W następnym kroku można porozmawiać o zaobserwowanej sytuacji z zaufaną osobą. Gdy obawy się potwierdzą należy poinformować przedszkole i szkołę, a następnie odpowiednie służby, choćby anonimowo – ośrodek pomocy społecznej, a choćby policję. Można wysłać pismo do sądu rodzinnego z opisem sytuacji oraz danymi dziecka i rodziny, aby sąd mógł podjąć interwencję.
Nawet jeżeli rodzic niekrzywdzący dziecka nic nie robi by pomóc dziecku będącemu ofiarą przemocy, sam staje się biernym uczestnikiem przemocy, gdyż widząc agresję pozwala na nią. Dziecko, które w bezpośredni sposób nie jest ofiarą przemocy skierowanej względem siebie, widząc przemoc skierowaną w innego członka rodziny, też jej doświadcza i też wpływa to negatywnie na jego samopoczucie i rozwój.
W sytuacji, gdy samemu trudno jest poradzić sobie z zaistniałą sytuacją warto skorzystać z pomocy profesjonalistów z PsychoCare. W placówkach Psycho Care pracują doświadczeni psychoterapeuci, którzy pracują z problemem przemocy w rodzinie. Zachęcamy do umówienia wizyty online poprzez stronę www lub mailowo bądź telefonicznie.
Bibliografia:
https://www.niebieskalinia.pl/o-zjawisku-przemocy/o-zjawisku-przemocy (dn. 12.02.2023)
https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/projekty/poradnik_przemoc-wobec-dziecka_2.pdf (dn. 12.02.2023)
https://800100100.pl/przeciwdzialanie-przemocy,id,1 (dn. 12.02.2023)
